Α. Ξανθός: Μέτρα με «κοινωνικό πρόσημο» εντός του μνημονίου

Ελενα Φυντανίδου

Τη βεβαιότητα ότι υπάρχει πεδίο υλοποίησης μέτρων με προοδευτικό χαρακτήρα και κοινωνικό πρόσημο εντός του μνημονίου εξέφρασε ο υπουργός Υγείας κ. Αντρέας Ξανθός μιλώντας την Τετάρτη στη Βουλή στο πλαίσιο των προγραμματικών δηλώσεων της κυβέρνησης.

Ο κ. Ξανθός στην ομιλία του, που σε ορισμένα σημεία θύμιζε άλλες εποχές και ρόλους, είπε ότι οι προϋποθέσεις για την επίτευξη του παραπάνω στόχου θα δημιουργηθούν από τον «διαρκή αγώνα της κυβέρνησης και της κοινωνίας».

Υπάρχουν τομείς προνομιακής παρέμβασης μιας αριστερής κυβέρνησης εντός του μνημονίου, ανέφερε, όπως η προοδευτική μεταρρύθμιση στο φορολογικό σύστημα με δικαιότερη κατανομή βαρών και αναδιανομή του πλούτου, η μεταρρύθμιση στο ΕΣΥ, στην Πρωτοβάθμια Φροντίδα Υγείας και στην ψυχική Υγεία, η προστασία των εργασιακών δικαιωμάτων, η ενίσχυση της κοινωνικής οικονομίας, οι θεσμικές αλλαγές για την αντιμετώπιση της διαφθοράς, της διαπλοκής και του πελατειακού συστήματος.

«Αν δεν μπορεί η Αριστερά να είναι χρήσιμη στον κόσμο της εργασίας και στους αδύναμους από τη θέση της κυβέρνησης αυτή την περίοδο της κρίσης και της φτωχοποίησης, πότε θα είναι;» αναρωτήθηκε ο υπουργός.

Αναφερόμενος στο σύστημα Υγείας της χώρας παραδέχθηκε ότι η καθημερινότητα όχι μόνο δεν βελτιώθηκε, αντίθετα σε αρκετές περιπτώσεις υπήρξε επιδείνωση των διαχρονικών προβλημάτων του (υποστελέχωση – χρέη – ελλείψεις υλικών – αναμονές στα ΤΕΠ, εξωτερικά ιατρεία, χειρουργεία κτλ.).

«Παρά την πολιτική βούληση της κυβέρνησης και την εκπόνηση σχεδίου έκτακτης ανάγκης για την επιβίωση του ΕΣΥ, η αντιστροφή της πορείας λειτουργικής κατάρρευσής του δεν έγινε εφικτή σε οκτώ μήνες» σημείωσε.

Ωστόσο, πρόσθεσε, δώσαμε δείγματα γραφής κατά τη διάρκεια μιας ολιγόμηνης αλλά συστηματικής προσπάθειας να κρατηθεί όρθιο και λειτουργικό το ΕΣΥ, να διευκολυνθεί η κάλυψη των ανασφάλιστων και να καταργηθεί το «εισιτήριο πρόσβασης» των πέντε ευρώ, να διασφαλιστεί η επιβίωση των δημόσιων δομών με παράταση της θητείας όλου του επικουρικού προσωπικού μέχρι 31.12.2015 και με συνολικό προγραμματισμό 3.500 μόνιμων προσλήψεων γιατρών και λοιπού νοσηλευτικού-παραϊατρικού προσωπικού για πρώτη φορά ύστερα από έξι χρόνια.

Ο κ. Ξανθός ανέφερε ότι ήδη έχει δρομολογηθεί η πρώτη δέσμη προκηρύξεων μέσω ΑΣΕΠ, περίπου 1.000 θέσεων εργαζομένων στα νοσοκομεία, ενώ έχει εγκριθεί η δεύτερη δέσμη 2.500 γιατρών, νοσηλευτών και άλλων εργαζομένων στον χώρο της Υγείας.

«Ποιος είναι ο αντίπαλός μας;» ρώτησε ο κ. Ξανθός και απάντησε: «Ο βασικός αντίπαλος προφανώς είναι τα εκρηκτικά προβλήματα του συστήματος Υγείας. Αντίπαλος επίσης είναι το δημοσιονομικό πλαίσιο που προέκυψε με τη συμφωνία και συντηρεί τη λιτότητα. Ο πιο σημαντικός όμως αντίπαλος είναι οι αντιστάσεις ενός ολόκληρου συστήματος συμφερόντων που συντηρούνταν από τις διαχρονικές παθογένειες και τις στρεβλώσεις της δημόσιας περίθαλψης, από το κλίμα ανοχής στην προκλητή ζήτηση, τη σπατάλη, τη διαφθορά και την εκμετάλλευση του αρρώστου, που διαχρονικά αποτελεί δομικό στοιχείο του ΕΣΥ και μηχανισμό πολιτικής συναλλαγής και συγκάλυψης ευθυνών».

Αύξηση του ορίου δαπανών κατά 150 εκατ. ευρώ και επιτάχυνση των διαδικασιών για μια πρώτη αισθητή «ένεση» ανθρώπινου δυναμικού στο γερασμένο και κουρασμένο σύστημα Υγείας ανακοίνωσε ο κ. Ξανθός.

Επίσης, στοχεύει στην:

– «Ηθικοποίηση» του συστήματος και στην ανθρωποκεντρική του στόχευση, με ασφαλιστικές δικλίδες ποιότητας και αξιόπιστους ελεγκτικούς μηχανισμούς

– Αναδιοργάνωση του ΕΣΥ προς την κατεύθυνση ενός ολοκληρωμένου δημόσιου συστήματος υγείας που θα λειτουργεί με βάση τις αρχές της καθολικότητας στην πρόσβαση, της ισότητας στη φροντίδα και της αποτελεσματικότητας των παρεχόμενων υπηρεσιών.

«Ειδικά στη νέα μνημονιακή περίοδο, οφείλουμε στον τομέα της Υγείας να δημιουργήσουμε αντιρροπιστικούς μηχανισμούς ανακούφισης των αδύναμων (υγειονομική κάλυψη ανασφάλιστων, μείωση συμμετοχής στο κόστος των εξετάσεων – φαρμάκων με οικονομικά και κοινωνικά κριτήρια) και ανακατανομής πόρων υπέρ της δημόσιας περίθαλψης» επισήμανε.

Ο κ. Ξανθός μίλησε για το πρόγραμμα διαρθρωτικών αλλαγών και μεταρρυθμίσεων στο σύστημα Υγείας, που εκπονήθηκε με την τεχνική υποστήριξη του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (ΠΟΥ), το οποίο αποτελείται από 100 σημεία και κινείται στους εξής άξονες:

* Διασφάλιση καθολικής πρόσβασης σε ποιοτική φροντίδα υγείας.

* Εξάλειψη ή περιορισμός των εμποδίων πρόσβασης. Στο αμέσως επόμενο διάστημα, όπως είπε ο υπουργός, υλοποιείται η δέσμευση για την υγειονομική κάλυψη των ανασφάλιστων, με ειδικό βιβλιάριο και κάρτα υγείας που θα διασφαλίζει αξιόπιστη ιατρική παρακολούθηση, εργαστηριακές εξετάσεις, φαρμακευτική αγωγή, νοσηλεία και υγειονομικές παροχές.

* Προστασία του πληθυσμού από τις οικονομικές συνέπειες της πλημμελούς υγειονομικής φροντίδας και της κακής κατάστασης της υγείας.

* Μείωση των άμεσων και απευθείας ιδιωτικών πληρωμών κατά την πρόσβαση στις υπηρεσίες υγείας.

* Εξασφάλιση των απαραίτητων ισοδύναμων μέτρων για το 5ευρω, που αποτελεί ένα απαράδεκτο «εισιτήριο πρόσβασης» στο ΕΣΥ.

Στις προτεραιότητες της κυβέρνησης μπαίνει και η ανάπτυξη ενός Εθνικού Δικτύου Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας (ΠΦΥ) σε όλη τη χώρα που θα βασίζεται στις αποκεντρωμένες μονάδες υγείας γειτονιάς, στα Κέντρα Υγείας αστικού και αγροτικού τύπου, στον οικογενειακό γιατρό με συγκεκριμένο πληθυσμό ευθύνης και στη διεπιστημονική ομάδα υγείας. «Η ΠΦΥ είναι το μεγάλο έλλειμμα του ΕΣΥ και το κενό της δεν υπηρετεί ούτε την Υγεία ούτε την Οικονομία» τόνισε ο κ. Ξανθός. Οι γιατροί και οι υπόλοιποι επαγγελματίες υγείας της ΠΦΥ προσφέρουν τις υπηρεσίες τους με βάση συμβόλαιο καθηκόντων και υποχρεώσεων, η εξέλιξη και παραμονή τους στο Εθνικό Δίκτυο ΠΦΥ κρίνεται ανά τακτά χρονικά διαστήματα με βάση συγκεκριμένους ποσοτικούς και ποιοτικούς δείκτες καλής πρακτικής και αποτελεσματικής φροντίδας των πολιτών.

Σε πρώτη φάση το δίκτυο της ΠΦΥ θα αναπτυχθεί σταδιακά σε τρεις-τέσσερις αστικές περιοχές της χώρας, σε συνεργασία με τις κοινωνικές δομές της Τοπικής Αυτοδιοίκησης (δημοτικά ιατρεία, Βοήθεια στο Σπίτι, ΚΑΠΗ, ΚΗΦΗ) και με τη συνδρομή των ευρωπαϊκών διαρθρωτικών ταμείων. Στις περιοχές αυτές αναπτύσσονται παράλληλα Πρότυπα Κέντρα Συνεχιζόμενης Εκπαίδευσης και Κατάρτισης στην ΠΦΥ, με τη στήριξη των οικείων πανεπιστημιακών τμημάτων και ερευνητικών ιδρυμάτων.

Παράλληλα με την ανάπτυξη του δικτύου της ΠΦΥ, η ολοκλήρωση του οποίου αποτελεί στόχο τετραετίας, είναι ζωτικής σημασίας η γρήγορη λειτουργική αναβάθμιση και ο μετασχηματισμός των σημερινών δομών του ΠΕΔΥ στην κατεύθυνση «δευτεροβάθμιων» μονάδων αναφοράς ΠΦΥ (αστικά Κέντρα Υγείας) με εξειδικευμένες κλινικές και εργαστηριακές υπηρεσίες, βέλτιστη αξιοποίηση του ανθρώπινου δυναμικού και των υποδομών, δίνοντας τη δυνατότητα επαναστελέχωσής τους και κάλυψης των τεράστιων κενών σε γιατρούς, ακόμα και σε βασικές ιατρικές ειδικότητες.

«Ρόλος για έναν ιδιωτικό τομέα με κανόνες και έλεγχο πάντα θα υπάρχει, με γνώμονα κυρίως την κάλυψη των πραγματικών κενών και ελλειμμάτων του δημόσιου συστήματος, αλλά και τη δυνατότητα αξιοπρεπούς επαγγελματικής προοπτικής για τους νέους γιατρούς και λοιπούς υγειονομικούς» είπε ο υπουργός Υγείας. Η ΠΦΥ προσφέρεται, συνέχισε, για μια σοβαρή επένδυση σε καλά εκπαιδευμένο επιστημονικό δυναμικό και για την ανάσχεση της ιατρικής μετανάστευσης στο εξωτερικό, που απειλεί πλέον και τη βιωσιμότητα των νοσοκομείων λόγω της αυξανόμενης ανεπάρκειας ειδικευόμενων γιατρών.

Ο κ. Ξανθός μίλησε επίσης για αναδιοργάνωση των δημόσιων νοσοκομείων με:

* Τη δημιουργία αυτόνομων Τμημάτων Επειγόντων Περιστατικών (ΤΕΠ). Στο πλαίσιο αυτό θα θεσπιστεί η εξειδίκευση στην Επείγουσα Ιατρική και η διασύνδεση των ΤΕΠ με το ΕΚΑΒ.

* Αναβάθμιση του πληροφορικού συστήματος των ραντεβού και της λειτουργίας των Τακτικών Εξωτερικών Ιατρείων, διαφανής λίστα χειρουργείου και διαχείρισης των κλινών ΜΕΘ με στόχο την ισότιμη, έγκαιρη και χωρίς συναλλαγές εξυπηρέτηση των ασθενών.

* Διασφάλιση της λειτουργίας όλων των τμημάτων και κλινικών του ΕΣΥ και ειδικά των ΜΕΘ που χρειάζονται άμεση ενίσχυση για την ανάπτυξη κενών κλινών, αξιοποιώντας κάθε δυνατότητα γρήγορης στελέχωσής τους με γιατρούς και νοσηλευτές.

* Αναμόρφωση του συστήματος προμηθειών και της εφοδιαστικής αλυσίδας των νοσοκομείων.

* Γραφεία δικαιωμάτων των ασθενών στα νοσοκομεία ικανά να παίζουν τον ρόλο του «Συνήγορου του Ασθενούς».

* Προώθηση μορφών κοινωνικής οικονομίας στον τομέα των υποστηρικτικών υπηρεσιών των νοσοκομείων.

* Αυστηροποίηση και εκσυγχρονισμό του πειθαρχικού συστήματος για την αντιμετώπιση των φαινομένων ανομίας, διαπλοκής και διαφθοράς στην Υγεία και την εδραίωση ενός άλλου εργασιακού και κοινωνικού ήθους στο ΕΣΥ.

* Ολοκλήρωση της ψυχιατρικής μεταρρύθμισης στην κατεύθυνση του μετασχηματισμού του ασύλου και της ανάπτυξης τομεοποιημένων, πρωτοβάθμιων και κοινοτικών υπηρεσιών ψυχικής υγείας, με σεβασμό των δικαιωμάτων των ψυχικά ασθενών. Προώθηση της πρωτοβάθμιας φροντίδας ψυχικής υγείας με βάση το κοινοτικό μοντέλο παροχής υπηρεσιών και την ανάπτυξη δικτύων, διασύνδεσή της με την ΠΦΥ, ανάπτυξη τμημάτων οξέων ψυχιατρικών περιστατικών στα γενικά νοσοκομεία, αξιολόγηση όλων των μονάδων ψυχικής υγείας δημοσίου και ιδιωτικού δικαίου, περαιτέρω ανάπτυξη και επέκταση των Υπηρεσιών Ψυχικής Υγείας Παιδιού και Εφήβου. Διοικητική μεταρρύθμιση του συστήματος Υπηρεσιών Ψυχικής Υγείας με μετατόπιση του κέντρου βάρους λήψης αποφάσεων από την κεντρική διοίκηση (διεύθυνση Ψυχικής Υγείας του υπουργείου) στις ΥΠΕ και στις σχεδιαζόμενες Τομεακές Διευθύνσεις Ψυχικής Υγείας (ΤοΔΙΨΥ). Αναθεώρηση του νόμου για την ακούσια νοσηλεία για τη βελτίωση των συνθηκών νοσηλείας με έμφαση στην προστασία των δικαιωμάτων των ασθενών και αναθεώρηση του νομικού πλαισίου που διέπει τη νοσηλεία ασθενών του «άρθρου 69». Ενίσχυση των κοινωνικών συνεταιρισμών (ΚΟΙΣΠΕ) που απαντούν και στη θεραπευτική-αποκαταστασιακή ανάγκη των ασθενών και στην οικονομική-αναπτυξιακή.

Εξάλειψη της λίστας αναμονής για ένταξη στα προγράμματα υποκατάστασης μέσω της δημιουργίας Μονάδων Άμεσης Πρόσβασης του ΟΚΑΝΑ, που θα μπορούν να υποδεχτούν και να υποστηρίζουν όλους τους χρήστες ουσιών σε πρώτο επίπεδο, ανακοίνωσε ο υπουργός Υγείας.

Επίσης, προχωρεί σε:

* Αναβάθμιση των υπηρεσιών δημόσιας Υγείας που ενισχύουν την υγειονομική ασφάλεια της κοινωνίας και της χώρας.

* Διασφάλιση της δημοκρατικής λειτουργίας, της διαφάνειας και της δημόσιας λογοδοσίας των διοικήσεων των νοσοκομείων με θεσμούς συμμετοχής και ελέγχου από τους ασθενείς και τις τοπικές κοινωνίες. Άμεση αξιολόγηση των σημερινών διοικητών και αντικατάσταση όσων κριθούν ανεπαρκείς.

* Επένδυση στην ηλεκτρονική διακυβέρνηση του συστήματος Υγείας, ενιαιοποίηση και διαλειτουργικότητα των πληροφορικών συστημάτων με έμφαση στον ηλεκτρονικό φάκελο του ασθενούς και στην κάρτα υγείας.

* Ολοκλήρωση του υγειονομικού χάρτη για τον δημοκρατικό προγραμματισμό των υπηρεσιών Υγείας και τη δίκαιη, δηλαδή με βάση τις πραγματικές ανάγκες, κατανομή των ανθρώπινων και υλικών πόρων.

* Προώθηση και διαχείριση της καινοτομίας, των ευφυών συστημάτων και των στρατηγικών πληροφοριών στην Υγεία.

* Δημιουργία αυτόνομου Κέντρου Γνώσης και Αξιολόγησης Τεχνολογίας Υγείας (ΗΤΑ) για τον σχεδιασμό, την ανάπτυξη και την αξιολόγηση των φαρμάκων, των υλικών και του ιατροτεχνολογικού εξοπλισμού.

* Αναδιαμόρφωση του θεσμικού πλαισίου της ιατρικής εκπαίδευσης, των ιατρικών ειδικοτήτων και των λοιπών υγειονομικών επαγγελμάτων, με επαναπροσδιορισμό του ρόλου του Κεντρικού Συμβουλίου Υγείας.

* Συγκρότηση της Επιτροπής Διαπραγμάτευσης του ΕΟΠΥΥ, ενίσχυση του ρόλου και των αρμοδιοτήτων της για τη βελτίωση των οικονομικών όρων συνεργασίας με τους παρόχους, τη φαρμακευτική βιομηχανία και άλλους προμηθευτές υπηρεσιών.

* Ανασυγκρότηση του ΕΟΠΥΥ, αναθεώρηση των συμβάσεων με τους ιδιώτες παρόχους σε όλα τα επίπεδα, ώστε να αντιμετωπιστεί καίρια το ζήτημα της προκλητής ζήτησης και της κατασπατάλησης δημόσιων πόρων, καθώς και άνοιγμα των συμβάσεων του ΕΟΠΥΥ στους νέους γιατρούς συμβάλλοντας στην καταπολέμηση της ανεργίας και της φυγής επιστημόνων στο εξωτερικό. Άμεση αναθεώρηση του κανονισμού παροχών του ΕΟΠΥΥ και του συστήματος των Κλειστών Ενοποιημένων Νοσηλίων (ΚΕΝ-DRG’s) με στόχο την ορθολογική αξιοποίηση πόρων και τη βέλτιστη κάλυψη των ολοένα αυξανόμενων υγειονομικών αναγκών του πληθυσμού.

* Καθορισμός κλειστού προϋπολογισμού για τα πολύ ακριβά καινοτόμα φάρμακα (ΦΥΚ) και διαπραγμάτευση τιμών με βάση το αποδεδειγμένο θεραπευτικό όφελος.

* Ανατιμολόγηση εργαστηριακών εξετάσεων σε συνδυασμό με κλιμακωτές εκπτώσεις (rebate) με βάση τον όγκο, καθώς και με κατευθυντήριες διαγνωστικές οδηγίες και real time έλεγχο των παραπεμπτικών.

* Ενσωμάτωση διαγνωστικών και θεραπευτικών πρωτοκόλλων στο σύστημα ηλεκτρονικής συνταγογράφησης για την αποτελεσματική αντιμετώπιση της προκλητής ζήτησης, της σπατάλης και της διαφθοράς.