Πολιτικός κατακερματισμός – Από τον Ιούνιο ’12 έχουν ιδρυθεί 14 κομματίδια!

«Γιατί, αυτοί που κυβερνούν είναι καλύτεροι από εμάς;». Η ερώτηση αυτή είναι η μόνιμη επωδός. Σε προχωρημένα εστιατόρια, σε σεμνά οινομαγειρεία ή σε μυστικά δείπνα που οργανώνονται σε σπίτια προσώπων με τοπική ή εθνική αναγνωρισιμότητα ο οίνος ρέει για να ευνοήσει την απελευθέρωση των φιλοδοξιών. Κάπως έτσι ξεκινούν οι «πρωτοβουλίες» που απασχολούν την επικαιρότητα από πρόσωπα που κατακτούν λίγo περισσότερο από 15 λεπτά δημοσιότητας.

Οι βετεράνοι πολιτικοί υπομειδιούν όταν μαθαίνουν για τις… κυοφορίες νέων κομμάτων ή κινήσεων στο Κολωνάκι, στον Δήμο Παπάγου ή στην περιοχή όπισθεν του «Χίλτον». «Πρόκειται για τεχνοκράτες χωρίς καμία κοινωνική βάση που απλώς υπογράφουν ιδρυτικές διακηρύξεις τα τελευταία τρία χρόνια» τονίζει ο κ. Κ. Λαλιώτης στις ιδιωτικές συνομιλίες του αναφερόμενος σε παλαιούς συντρόφους ή δορυφορικούς συνεργάτες των κυβερνήσεων του ΠαΣοΚ που έχουν επιδοθεί εσχάτως στο «άθλημα της υπογραφής», δηλαδή στη διαδοχική και ταυτόχρονη υποστήριξη όλων των κινήσεων που ανθούν στον λεγόμενο χώρο της Κεντροαριστεράς.

Πολλοί από τους λεγόμενους «υπογράφοντες» αντιτείνουν ότι η… εξαΰλωση του ΠαΣοΚ, η φθορά της Νέας Δημοκρατίας, η ηθική αποδυνάμωση της κατεστημένης πολιτικής τάξης, αλλά και η δυσπιστία απέναντι στην Αριστερά επιβάλλουν την κινητικότητα και τις νέες αναζητήσεις καθώς δεν μπορεί να γίνει αμαχητί αποδεκτό ότι οι προοδευτικές κοινωνικές δυνάμεις μπορούν ή θέλουν να εκφραστούν μόνο μέσα από τον ΣΥΡΙΖΑ.

Ωστόσο, οι «κατεστημένες δυνάμεις» ανταπαντούν ότι παρά την αναμφισβήτητη φθορά της ΝΔ και του ΠαΣοΚ, που ήταν το τίμημα για τη διάσωση της χώρας, καμία νέα πολιτική κίνηση δεν έχει διαμορφώσει ως σήμερα έναν πυρήνα θέσεων αρκετά ισχυρό για να συγκρατήσει οποιονδήποτε πέρα από τους στενούς φίλους του ιδρυτή της.

14 νέα κόμματα μέσα σε 20 μήνες

Είναι προφανές πως την ίδια ώρα που μετρώνται στα δάχτυλα του ενός χεριού οι Ελληνες οι οποίοι παρακολουθούν τις σύνθετες διεργασίες και τις ευαίσθητες ισορροπίες που διαμορφώνονται για τη μετεξέλιξη της ευρωζώνης και τη δημιουργία της «Ευρωζώνης ΙΙ», πληθαίνει ο αριθμός των πολιτικών, αλλά και των κάθε λογής διασήμων οι οποίοι πιστεύουν ότι μπορούν να ιδρύσουν το δικό τους «πολιτικό start-up».

Στα επιτελεία της Νέας Δημοκρατίας και του ΣΥΡΙΖΑ συζητείται με περίσκεψη το φαινόμενο όλο και περισσότερων προσώπων που αποφασίζουν ότι δεν είναι απαραίτητο να ενταχθούν σε ένα κόμμα προκειμένου να εξασφαλίσουν την είσοδό τους στη Βουλή, στην Ευρωβουλή ή στο τοπικό δημοτικό συμβούλιο. Πολιτικός αρχηγός έχει υπολογίσει ότι από τις εκλογές του 2012 ως σήμερα έχουν ιδρυθεί 14 νέα κόμματα! Ισχύει το παράδοξο νέες «πολιτικές βιοτεχνίες» ή «μονοπρόσωπες πολιτικές ΕΠΕ» να ιδρύονται διαρκώς σε μια εποχή που λόγω της κρίσης και της πιστωτικής ασφυξίας κλείνουν σωρηδόν οι πραγματικές βιοτεχνίες.

Παλαιότερα τα «λοιπά κόμματα» ήταν μια… λεπτομέρεια των πινάκων με τα εκλογικά αποτελέσματα. Σήμερα όμως αποκτούν οντότητα, οι δημοσκόποι τα καταγράφουν και ουδείς μπορεί να ισχυριστεί ότι δεν «ψαλιδίζουν» την επιρροή των μεγαλύτερων και παλαιότερων κομμάτων. Είναι άλλωστε χαρακτηριστικό ότι πρωτοφανή φαινόμενα κατακερματισμού και απειθαρχίας στελεχών στις βουλές του αρχηγού και του κεντρικού κομματικού ιερατείου παρατηρούνται παντού και διαρκώς. Οι διπλές υποψηφιότητες προσώπων από τη Νέα Δημοκρατία σε δήμους και περιφέρειες έχουν ξεπεράσει κάθε προηγούμενο προκαλώντας προβληματισμό στον κ. Αντ. Σαμαρά, ενώ οι ισχυρές αντιστάσεις εσωκομματικών τάσεων του ΣΥΡΙΖΑ σε πολλές κατά τόπους επιλογές της ηγεσίας έχουν εμποδίσει την εφαρμογή των σχεδιασμών του κ. Αλ. Τσίπρα για να κερδίσει το κόμμα του την πρωτοβουλία των κινήσεων στην αρχή της προεκλογικής περιόδου. Εκείνο που σαφώς ευνοεί την ίδρυση νέων κομμάτων δεν είναι μόνο η κρίση, αλλά και το Διαδίκτυο αφού προσφέρει δυνατότητες προβολής, άμεσης επικοινωνίας με ένα ευρύ κοινό καθώς και μηχανισμούς προσέλκυσης οικονομικής υποστήριξης. Για πολλούς η συνεχής δημιουργία νέων κομμάτων αποδίδει την υγεία της Δημοκρατίας και τη δυνατότητά της να οδηγήσει, μέσα από διαδοχικούς πειραματισμούς, στο «νέο» που λείπει. Αλλοι εκφράζουν σκεπτικισμό και κυνισμό.

Η συνιστώσα του lifestyle

Οπως παρατηρούν έμπειροι πολιτικοί, η μοναδική προγραμματική διακήρυξη των περισσότερων νέων κινήσεων και κομμάτων είναι η πρόθεση του εκάστοτε «ιδρυτή» να διαπραγματευτεί καλύτερα και να μεγιστοποιήσει το όφελος για τη συμμετοχή του στις μελλοντικές συσσωματώσεις της εξουσίας. Περιπτώσεις όπως η υποψηφιότητα του κ. Π. Αμυρά για τον Δήμο της Αθήνας το 2010, η οποία απέσπασε 7,4%, και το πάλαι ποτέ «φαινόμενο Τζήμερου», δηλαδή το κόμμα του κ. Αθ. Τζήμερου, που ψηφίστηκε από το 2,15% του εκλογικού σώματος τον Μάιο του 2012, κίνησαν το ενδιαφέρον πολλών εκπροσώπων της «συνιστώσας του lifestyle», όπως αποκαλείται από πολιτικά στελέχη η λεγόμενη «σοσιαλφιλελεύθερη τάση». Πολλοί συμπεριλαμβάνουν στη συνιστώσα αυτή και την πρόσφατη πρωτοβουλία «Το Ποτάμι» του κ. Στ. Θεοδωράκη. Σύμφωνα με τους επικριτές αυτών των πολιτικών πρωτοβουλιών, το «Ποτάμι» δεν εκφράζει μια στοιχειώδη επεξεργασία θέσεων, δεν αποτελεί την έκφραση ενός βαθύτερου ή πρωτότυπου πολιτικού στοχασμού και κυρίως δεν πηγάζει μέσα από οποιαδήποτε προσπάθεια συνασπισμού και έκφρασης των αρχών και των επιδιώξεων ευρύτερων κοινωνικών και επαγγελματικών ομάδων. Προσφέρει μόνο μια πρόχειρη αναπαραγωγή τηλεοπτικών στερεοτύπων, μια ακόμα έκφραση τηλεδημοκρατίας και λαϊκισμού με εκσυγχρονιστικό προσωπείο.

Σύμφωνα με ασφαλείς πληροφορίες, ο κ. Θεοδωράκης πρότεινε σε πρώην πολιτικούς του ΠαΣοΚ που ανήκαν στην εκσυγχρονιστική πτέρυγα να προσχωρήσουν στο «Ποτάμι» και να τον πλαισιώσουν στην ηγεσία, είτε πριν είτε μετά τις ευρωεκλογές. Οι εν λόγω πολιτικοί, που έχουν υπηρετήσει σε υψηλά κυβερνητικά αξιώματα τις δεκαετίες του 1990 και του 2000, απέρριψαν την προσέγγιση.

Υπάρχουν όμως και οι υποστηρικτές των πολιτικών πρωτοβουλιών όπως είναι το «Ποτάμι», που αντιτείνουν ότι η χρεοκοπία του πολιτικού συστήματος επιβάλλει να αντιμετωπίζονται περισσότερο καλοπροαίρετα εκείνοι που τολμούν να εκτεθούν για να καταθέσουν τις ιδέες τους στον δημοκρατικό διάλογο. Και υπογραμμίζουν ότι ένας δημοσιογράφος με τη διαδρομή και το ήθος του κ. Θεοδωράκη δεν μπορεί να θεωρείται λιγότερο ικανός από τον μέσο υπουργό των κυβερνήσεων του ΠαΣοΚ και της ΝΔ των τελευταίων ετών. Προσθέτουν δε ότι ο κ. Θεοδωράκης δεν μπορεί να θεωρηθεί «Ελληνας Γκρίλο» εφόσον δεν υπήρξε «αντισυστημικός», αλλά ότι χάρη στην αποδοχή που απολαμβάνει στο ευρύτερο σοσιαλφιλελεύθερο κοινό είναι πιθανό να απορροφήσει ψήφους που υπό άλλες συνθήκες θα κατέληγαν στο ΠαΣοΚ.

Διάττοντες αστέρες

Ανάμεσα στα 14 νέα κόμματα που έχουν ιδρυθεί μετά τις εθνικές εκλογές του 2012 διακρίνουμε πρωτοβουλίες με εθνικοπατριωτικό προσανατολισμό και προσπάθειες με σοσιαλιστικό και φιλελεύθερο χαρακτήρα.

Στην πρώτη κατηγορία σαφώς συγκαταλέγεται η «Ενωση για την Πατρίδα και τον Λαό» των κ.κ. Β. Πολύδωρα και Χρ. Ζώη, η «Δραχμή Πέντε Αστέρων» του κ. Θ. Κατσανέβα (διασκευή της ονομασίας του κόμματος του Μπέπε Γκρίλο) και ασφαλώς η «Πυρίκαυστος Ελλάδα» του κ. Κ. Ζουράρι.

Η δεύτερη κατηγορία, πέραν του «Ποταμού», ενισχύεται από το «Νέο Κόμμα» του καθηγητή Νομικής κ. Π. Ελευθεριάδη και τους «Ελληνες Ευρωπαίους Πολίτες» του νυν ευρωβουλευτή των γερμανών Φιλελευθέρων κ. Γ. Χατζημαρκάκη.

Στις νέες κινήσεις που «γέννησε» η κρίση θα πρέπει να υπολογιστεί η «Δυναμική Ελλάδα» του κ. Ηλ. Μόσιαλου, οι διαδοχικές κινήσεις «ΡΙΚΣΣΥ» και «Συμφωνία για τη Νέα Ελλάδα» του κ. Α. Λοβέρδου (που τελικώς επέστρεψε στο ΠαΣοΚ) καθώς και το πολιτικό και το τεχνοκρατικό think tank «Δίκτυο» της κυρίας Αννας Διαμαντοπούλου. Θα πρέπει, τέλος, να υπενθυμίσουμε ότι κόμμα ίδρυσε και η κυρία Ντόρα Μπακογιάννη το 2011, τη «Φιλελεύθερη Συμμαχία» προτού επιστρέψει στη ΝΔ μετά τις εκλογές του Μαΐου 2012.

Η «Πρωτοβουλία των 58» (στην οποία έμειναν 57 μετά την πρόσφατη προσχώρηση του κ. Νίκου Χριστοδουλάκη στη ΔΗΜΑΡ), αποτελούμενη κυρίως από προσωπικότητες που συνεργάστηκαν διαχρονικά με όλες τις κυβερνήσεις του ΠαΣοΚ, απέφυγε συστηματικά να μετεξελιχθεί σε κόμμα και μετά τη θεσμοθέτηση του σταυρού στις ευρωεκλογές ανέβαλε την (ανομολόγητη δημοσίως, αλλά σαφέστατη ιδιωτικώς…) προσπάθεια ενσωμάτωσης του ΠαΣοΚ σε έναν νέο κομματικό σχηματισμό αφού αποχώρησε από το οργανωτικό σκέλος της εκλογικής προσπάθειας για την «Ελιά».

Θα έχουν μέλλον κάποιες από τις κινήσεις αυτές; Οι γνώμες διίστανται. Πολλοί επιμένουν πως όχι. Τόσο ο Πρωθυπουργός όσο και ο αρχηγός της αξιωματικής αντιπολίτευσης φέρονται να συγκλίνουν στη διαπίστωση ότι ιδίως οι ευρωεκλογές θα χαρακτηριστούν από ισχυρή πόλωση γύρω από το δίλημμα «Σαμαράς ή Τσίπρας» με αποτέλεσμα να αποδυναμωθούν οι εκφράσεις διαμαρτυρίας.

Αλλοι αντιτείνουν ότι η απογοήτευση είναι πολύ βαθύτερη για τις κατεστημένες πολιτικές δυνάμεις, ακόμη και για την Αριστερά, και ότι το εκλογικό σώμα θα εκφραστεί σε σημαντικό βαθμό «αντιπολιτικά» με αποτέλεσμα τα πολλά μικροσκοπικά κόμματα να συγκεντρώσουν ποσοστό κοντά στο 20% και να αποδυναμώσουν έτσι τον πολιτικό χαρακτήρα των ευρωεκλογών.