Ηταν για λίγο καιρό το σύμβολο του γερμανού Ευρωπαίου. Τους λίγους μήνες που ήταν υποψήφιος καγκελάριος των γερμανών Σοσιαλδημοκρατών, ο Πέερ Στάινμπρουκ αναπτέρωνε τις ελπίδες για μια πιο δίκαιη και κοινωνική Ευρώπη. Η ήττα του στις εκλογές της 22ας Σεπτεμβρίου ήταν και η ήττα μιας πιο φιλοευρωπαϊκής πολιτικής της Γερμανίας. Εκείνο που έμεινε είναι η γνωστή συνταγή της Ανγκελα Μέρκελ.
Αυτό αποτυπώνεται και στο (προσωρινό) κείμενο που περιέχει τις αρχές της ευρωπαϊκής πολιτικής των Χριστιανοδημοκρατών και των Σοσιαλδημοκρατών ενόψει της συγκρότησης ενός κυβερνητικού συνασπισμού των δύο κομμάτων. Οχι ότι δεν υπάρχουν αλλαγές. Στο κείμενο γίνεται ρητή αναφορά στην ανάγκη μακρόχρονων επενδύσεων, ιδιαίτερα στις «προβληματικές» χώρες –κάτι που παλιά θεωρούνταν πολιτική βλασφημία. Ομως το ενισχυμένο Σύμφωνο Σταθερότητας που αποδέχονται και οι Σοσιαλδημοκράτες συνεχίζει να λειτουργεί πάνω σε αυτές τις χώρες σαν βαρίδι. Στη μετά Στάινμπρουκ εποχή, η Σοσιαλδημοκρατία στοιχίζεται πίσω από τον κυβερνητικό της εταίρο. Κι αυτό, όπως κρίνει στην παρακάτω συνέντευξη ο γνωστός οικονομολόγος Γκούσταβ Χορν, διευθυντής του Ιδρύματος Οικονομικών Ερευνών Hans Böckler Stiftung, στο Ντύσελντορφ, δεν είναι καλό ούτε για την ίδια ούτε για την Ευρώπη.
Η προσωρινή συμφωνία των Χριστιανοδημοκρατών με τους Σοσιαλδημοκράτες για την Ευρώπη φέρει ξεκάθαρα τη σφραγίδα των πρώτων. Το περιμένατε αυτό;
«Μάλλον. Πρόκειται όντως για μια από τα ίδια, για τη συνέχιση της πολιτικής της Ανγκελα Μέρκελ, όχι για μια νέα πολιτική σύνθεση».
Βλέπετε σε αυτήν κάποια ίχνη σοσιαλδημοκρατικής πολιτικής;
«Μόνο το αίτημα για περισσότερη ανάπτυξη. Αλλά και αυτό είναι μια περιθωριακή σημείωση, όχι ο πυρήνας της συμφωνίας».
Γιατί δεν τολμούν οι Σοσιαλδημοκράτες να αντιπαρατεθούν πιο σκληρά με τους Χριστιανοδημοκράτες σε ευρωπαϊκά θέματα;
«Το ιδανικό θα ήταν τα δύο κόμματα να είχαν δημιουργήσει μια ομάδα εργασίας υπό τον τίτλο: «Στρατηγική για την Ευρώπη». Σε αυτήν θα μπορούσαν να συζητηθούν όλα τα θεμελιακά προβλήματα της ηπείρου και οι Σοσιαλδημοκράτες θα μπορούσαν να αναπτύξουν εκεί όποιες διαφωνίες και να είχαν. Ομως αυτό δεν έγινε, επειδή η ηγεσία τους αποφάσισε να αποδεχθεί τη συνέχιση της πολιτικής της καγκελαρίου».
Ο πυρήνας του νέου κοινού προγράμματος φαίνεται να είναι το Σύμφωνο Σταθερότητας. Υπάρχει άλλο κέντρο βάρους;
«Οχι. Η ανάπτυξη και οι μακρόχρονες επενδύσεις αποτελούν ένα είδος απόφυσης. Αυτά θα εξωραΐσουν ίσως τη σημερινή πολιτική, δεν θα την αλλάξουν όμως σημαντικά».
Για βασικά αιτήματα των Σοσιαλδημοκρατών, όπως τα ευρωομόλογα ή το σύμφωνο απόσβεσης χρεών των πέντε σοφών εμπειρογνωμόνων της γερμανικής κυβέρνησης, δεν γίνεται μνεία στο ντοκουμέντο. Σημαίνει αυτό πλήρη συνθηκολόγηση των Σοσιαλδημοκρατών;
«Σίγουρα. Αν και ο όρος «συνθηκολόγηση» δεν είναι μάλλον ο σωστός, επειδή η ηγεσία του SPD δεν έχει διαφορετική άποψη από τους Χριστιανοδημοκράτες. Η αναφορά της στο σύμφωνο απόσβεσης κατά τη διάρκεια του προεκλογικού αγώνα έγινε μάλλον για το θεαθήναι. Στην πραγματικότητα δεν πίστεψε ποτέ σε αυτό. «Είμαστε σύμφωνοι με τους Χριστιανοδημοκράτες» –αυτό είναι το μήνυμά της προς τους ψηφοφόρους».
Οι λεγόμενες προβληματικές χώρες της ευρωζώνης αναφέρονται μόνο μία φορά στο ντοκουμέντο. Σημαίνει αυτό υποβάθμιση των προβλημάτων τους;
«Τα μεγάλα κόμματα κρατούν, τελευταία, χαμηλά το θέμα, επειδή ενόψει των ευρωεκλογών φοβούνται τους ευρωσκεπτικιστές ψηφοφόρους και τα ευρωσκεπτικιστικά κόμματα. Για μένα πρόκειται για μεγάλο λάθος, επειδή ακριβώς οι ευρωεκλογές προσφέρονται για τη συζήτηση των θεμελιακών ευρωπαϊκών θεμάτων».
Θα έχουμε την ίδια απογοήτευση από τη συμμετοχή των Σοσιαλδημοκρατών στην κυβέρνηση με εκείνη που είχαμε στη Γαλλία από τον Φρανσουά Ολάντ;
«Απογοήτευση όχι, επειδή δεν περιμέναμε περισσότερα από αυτούς. Η αρνητική στάση τους στα ευρωπαϊκά θέματα ήταν εκ των προτέρων γνωστή».
Θα αλλάξουν ίσως στάση αν πάρουν το υπουργείο Οικονομικών;
«Δεν νομίζω. Το πιθανότερο είναι ότι θα βαδίσουν στα χνάρια των Χριστιανοδημοκρατών».

Το πρόγραμμα του συνασπισμού
Το προσωρινό πρόγραμμα για την Ευρώπη του εκκολαπτόμενου κυβερνητικού συνασπισμού Χριστιανοδημοκρατών – Σοσιαλδημοκρατών είναι το ακόλουθο:

Ο πυρήνας του προγράμματος: «Για να βρει έναν μόνιμο δρόμο εξόδου από την κρίση, η Ευρώπη χρειάζεται ένα ολοκληρωμένο πολιτικό σχέδιο, το οποίο θα συνδυάζει τις δομικές μεταρρυθμίσεις για περισσότερη ανταγωνιστικότητα και συνεπή δημοσιονομική σταθεροποίηση με μακρόχρονες επενδύσεις για ανάπτυξη και απασχόληση υπό κοινωνικά ισόρροπο τρόπο».

Οχι στα ευρωομόλογα και την αμοιβαιοποίηση των χρεών: «Η αμοιβαιοποίηση των κρατικών χρεών θα αποφεύγεται. Βοηθητικές πιστώσεις των ευρωπαϊκών κυβερνητικών προγραμμάτων πρέπει να δίνονται μόνο ως ultima ratio αν η σταθερότητα της ευρωζώνης τίθεται συνολικά σε κίνδυνο».

Η απομείωση των χρεών: Πρέπει να εξασφαλιστεί ότι «μελλοντικά θα είναι σε πρώτη γραμμή οι τράπεζες που θα επωμίζονται τα ρίσκα τους, και όχι οι φορολογούμενοι».

Η μοναδική αναφορά στις υπερχρεωμένες χώρες της ευρωζώνης: «Η δημιουργία νέων θέσεων εργασίας και η εξασφάλιση της ευημερίας επιτυγχάνονται κυρίως με την ανταγωνιστικότητα, ισχυρή δομική ανάπτυξη και μακρόχρονες επενδύσεις. Αυτό ισχύει ιδιαίτερα για τις υπερχρεωμένες χώρες της ευρωζώνης, στις οποίες η ανεργία είναι πολύ υψηλή και οι άνθρωποι έχουν υποστεί επώδυνες μειώσεις των εισοδημάτων τους, που σε πολλές περιπτώσεις είναι συνδυασμένες με την απώλεια της θέσης εργασίας».

Περισσότερη δημοκρατία στην Ευρώπη: Η δημιουργία μιας ευρωπαϊκής κοινωνίας των πολιτών αποτελεί ουσιαστική προϋπόθεση για μια ζωντανή ευρωπαϊκή δημοκρατία. Στο πλαίσιο αυτό πρέπει να αναπτυχθεί και η επαφή της νεολαίας μέσω ευρωπαϊκών σχολείων και διακρατικών συνδέσμων νεολαίας. Με αυτή την αφετηρία, οι συντάκτες του κειμένου τάσσονται «υπέρ της συγκρότησης ενός γερμανοελληνικού συνδέσμου νεολαίας». Τέτοιοι σύνδεσμοι, που έχει δημιουργήσει ήδη η Γερμανία με τη Γαλλία και την Πολωνία, έχουν αποδειχθεί πολύ αποδοτικοί. Στο επίκεντρο της δραστηριότητάς τους είναι η ανταλλαγή νέων και η διοργάνωση κοινών πολιτιστικών εκδηλώσεων. Στα δώδεκα χρόνια που λειτουργεί ο γερμανοπολωνικός σύνδεσμος έχουν συμμετάσχει συνολικά 2 εκατομμύρια νέοι σε παρόμοιες εκδηλώσεις.

ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ