Μια κρίσιμη παρτίδα σκάκι ξεκίνησε για τη δικομματική κυβέρνηση που θα επιχειρήσει με έξυπνες κινήσεις, όσο αυτό θα της επιτραπεί, να βγει αλώβητη από τη δύσκολη αναμέτρηση με την τρόικα. Οι κκ. Αντ. Σαμαράς και Ευ. Βενιζέλος, έχοντας ως άξονα το δόγμα «όχι νέα μέτρα», μιλάνε για «συνεχή διαπραγμάτευση», αναφορά που υπήρξε και στην προγραμματική συμφωνία των 43 σημείων μεταξύ ΝΔ και ΠαΣοΚ. Η αναμέτρηση αναμένεται σκληρή, επίπονη και μακρά, όπως είναι και όλες οι διαπραγματεύσεις στο πλαίσιο της ΕΕ, και ως εκ τούτου απαιτούνται λεπτοί χειρισμοί και «χειρουργικές κινήσεις», όπως σημείωνε στο «Βήμα» κορυφαίος υπουργός.

Αυτή τη στιγμή την Αθήνα δεν την εξυπηρετεί η δημιουργία μιας πολεμικής ατμόσφαιρας, παρά το γεγονός ότι τα μηνύματα που μεταδίδονταν το προηγούμενο δεκαήμερο ήταν τελείως διαφορετικά και δινόταν η αίσθηση –με αρκετή δόση υπερβολής –μιας ανοιχτής σύγκρουσης.

Υπό το πρίσμα αυτό τα τελευταία εικοσιτετράωρα επελέγη να πέσουν οι τόνοι για να μη δοθεί η αίσθηση ότι η κυβέρνηση είναι σε σύγκρουση ή πηγαίνει με πολεμική διάθεση και επιλογή ρήξης έναντι της τρόικας.
Δεν είναι τυχαία η επιλογή των κκ. Σαμαρά και Βενιζέλου να υπάρχει σαφής αναφορά στο κείμενο της προγραμματικής συμφωνίας για την ανάγκη πολιτικής σταθερότητας ώστε να δοθεί η εντύπωση στους πιστωτές ότι ΝΔ και ΠαΣοΚ προτάσσουν την εξάντληση της τετραετούς κοινοβουλευτικής περιόδου.
Η διαδικασία της διαπραγμάτευσης, ειδικά σε ανώτατο πολιτικό επίπεδο, δεν έχει περιέλθει σε αδιέξοδο διότι μόλις τώρα άρχισε επί της ουσίας.
Η κυβέρνηση έδειξε ότι θα κινηθεί και έκανε τις πρώτες κινήσεις της στη σκακιέρα επισημαίνοντας στο κείμενο της συμφωνίας ότι «το προγραμματικό αυτό πλαίσιο είναι ταυτόχρονα και το πολιτικό πλαίσιο της διαπραγμάτευσης με τους ευρωπαίους εταίρους, τους ευρωπαϊκούς θεσμούς και το ΔΝΤ με στόχο την όσο γίνεται ταχύτερη, οριστική και ασφαλή έξοδο της πατρίδας μας από το μνημόνιο».
Εκ των πραγμάτων και όπως προκύπτει από τις συζητήσεις στα ενδότερα του κυβερνητικού συνασπισμού, η απόσταση της δικομματικής κυβέρνησης από την τρόικα παραμένει σημαντική.
Στο πρωθυπουργικό γραφείο έχουν φθάσει ακόμη και εισηγήσεις για μερική στάση πληρωμών των τόκων των διμερών κρατικών δανείων η οποία δεν έχει συζητηθεί και η επιλογή μέχρι στιγμής συμπυκνώνεται στη φράση που είπε προ ημερών ο κ. Βενιζέλος, μετά τη συνάντησή του με τον σλοβάκο υπουργό Εξωτερικών Μίροσλαβ Λάιτσακ: «Είμαστε συνεπείς, θα τηρήσουμε τις υποχρεώσεις μας, αλλά δεν μπορούμε να αποδεχθούμε νέα βάρη… Τώρα προτεραιότητα αποτελεί η ανάπτυξη και η αποκατάσταση των αδικιών».
Από το Μέγαρο Μαξίμου δίνουν ιδιαίτερη βαρύτητα στην επίτευξη του στόχου του πρωτογενούς πλεονάσματος και στον όρο «δημοσιονομική αυτοδυναμία». Γι’ αυτό και ο ΓΓ της κυβέρνησης κ. Τ. Μπαλτάκος είπε προ ημερών (ΒΗΜΑ FM 99,5) ότι «τώρα με το πρωτογενές πλεόνασμα έχουμε κι άλλες επιλογές».
Στα κέντρα λήψης των αποφάσεων, σε Βρυξέλλες, Βερολίνο και Φραγκφούρτη, όπου η έδρα της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, κυριαρχεί μια επαμφοτερίζουσα θέση για την Ελλάδα.
Στα υψηλά κλιμάκια της κοινοτικής εξουσίας αλλά και στη γερμανική καγκελαρία επικρατεί η άποψη ότι έχει πιεστεί αρκετά η Ελλάδα και πως πρέπει να αλλάξει σταδιακά η πολιτική, αρκεί να φανεί συνεπές και το εγχώριο πολιτικό σύστημα στην τήρηση των δεσμεύσεών του.
Παρά τις απόψεις ότι πρέπει να εξεταστεί και μια διαφορετική πολιτική, κυρίαρχο στοιχείο είναι η έλλειψη εμπιστοσύνης προς το ελληνικό πολιτικό σύστημα. «Δεν σας εμπιστευόμαστε» είναι η μόνιμη επωδός και παραμένει ως κεντρικός οδηγός η εντολή να μην υπάρξει καμία παρέκκλιση από τα προαπαιτούμενα. Μάλιστα στους διαδρόμους της Συνόδου Κορυφής της ΕΕ χθες και προχθές το κλίμα για την Ελλάδα ήταν κακό και, σύμφωνα με πληροφορίες, υπήρχε η αίσθηση ότι η ελληνική κυβέρνηση μπορεί να… ξανακυλήσει και να επαναλάβει δημοσιονομικές αμαρτίες του παρελθόντος.
Στην κατεύθυνση αυτή δεν ήταν τυχαίες και οι προχθεσινές δηλώσεις του προέδρου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ζοζέ Μανουέλ Μπαρόζο που αναγνώρισε ότι η Ελλάδα έχει πραγματοποιήσει απίστευτα πολλά αλλά ορισμένες μεταρρυθμίσεις δεν έχουν εφαρμοστεί ακόμη και η Αθήνα πρέπει να τηρήσει τις δεσμεύσεις της.
Είχε προηγηθεί ο κοινοτικός επίτροπος Ολι Ρεν, ο οποίος ξεκαθάρισε ότι η Ελλάδα θα παραμείνει σε καθεστώς πολυετούς αυξημένης δημοσιονομικής επιτήρησης ώσπου να αποπληρώσει το 75% των δανείων που έχει λάβει από την ευρωζώνη και το Ευρωπαϊκό Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας (EFSF). Ο κ. Στουρνάρας περιορίστηκε να σχολιάσει ότι η δήλωση Ρεν αφορά όλες τις χώρες με μνημόνια και συνέδεσε την επιτήρηση με τον έλεγχο των προϋπολογισμών των χωρών-μελών της ΕΕ από τις Βρυξέλλες.
Την ίδια στιγμή το ΔΝΤ διαμηνύει ότι, αν χρειαστούν νέα μέτρα, θα είναι διαρθρωτικά, ενώ το μεγάλο αγκάθι είναι ποιο είναι το δημοσιονομικό κενό: η τρόικα μιλάει για 2 δισ. και εμείς παραδεχόμαστε περίπου 500 εκατ. ευρώ.
Το ζήτημα είναι πώς θα επέλθει συμβιβασμός της κυβέρνησης με την τρόικα χωρίς να υπάρξουν νέα μέτρα, ενώ σημαντική για τον κ. Σαμαρά είναι η επίτευξη των δημοσιονομικών στόχων και του πρωτογενούς πλεονάσματος για το 2014.
Ανάσα από τη Μέρκελ ζήτησε ο Σαμαράς
Τις βάσεις για την πολιτική διαπραγμάτευση σε ανώτατο πολιτικό επίπεδο έβαλε στις Βρυξέλλες ο Πρωθυπουργός τόσο στη σύναξη του Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος (είχε μαζί του για πρώτη φορά και τον υπουργό Οικονομικών κ. Ι. Στουρνάρα προκαλώντας αίσθηση) όσο και στη Σύνοδο Κορυφής της ΕΕ.
Η βασική συνάντηση με ιδιαίτερο νόημα και ξεχωριστή σημασία ήταν αυτή του Πρωθυπουργού με τη γερμανίδα καγκελάριο Ανγκελα Μέρκελ. Οι δύο πολιτικοί είχαν έπειτα από πολύ καιρό την πρώτη κατ’ ιδίαν συνάντησή τους στο περιθώριο της Συνόδου του ΕΛΚ, όπου και συζήτησαν την κατάσταση στην ελληνική οικονομία.
Σύμφωνα με πληροφορίες, ο κ. Σαμαράς στην 20λεπτη συνομιλία τους εξέθεσε στην κυρία Μέρκελ το πλαίσιο στο οποίο θα κινηθεί η ελληνική κυβέρνηση στις διαπραγματεύσεις με την τρόικα και έθεσε ως απαράβατο όρο τη μη λήψη νέων μέτρων και τη μη επιβολή νέων φόρων. Ουσιαστικά ο κ. Σαμαράς ζήτησε από την κυρία Μέρκελ να υπάρξουν οι απαραίτητες ανάσες και να μην πιεστεί άλλο η κυβέρνηση.
Ο Πρωθυπουργός ανέφερε στην καγκελάριο ότι η ελληνική κοινωνία και η οικονομία δεν αντέχουν νέα μέτρα και πως αυτή είναι η διακηρυγμένη θέση όχι μόνο του ιδίου αλλά της δικομματικής κυβέρνησης, έχοντας ως όπλο του και την προγραμματική συμφωνία της ΝΔ και του ΠαΣοΚ.
Ο κ. Σαμαράς είχε την ευκαιρία για μία ακόμη φορά να επαναλάβει στην κυρία Μέρκελ τις θυσίες του ελληνικού λαού και να τονίσει τις μεγάλες προσπάθειες της κυβέρνησης και τις μεταρρυθμίσεις που έγιναν. Επί της ουσίας ο κ. Σαμαράς ζήτησε να τηρήσουν και οι πιστωτές τις δεσμεύσεις τους, όπως πράττει και η ελληνική πλευρά, που ζητεί να υπάρξει λύση στο θέμα του ελληνικού χρέους πριν από τις ευρωεκλογές διότι η παράταση της εκκρεμότητας αποσταθεροποιεί την προσπάθεια που γίνεται. Ωστόσο από την πλευρά της κυρίας Μέρκελ επισημάνθηκε η ανάγκη να μην υπάρξει χαλάρωση της δημοσιονομικής προσαρμογής και της μεταρρυθμιστικής προσπάθειας.
Στη συνάντηση των δύο ηγετών συμφωνήθηκε να υπάρξει σύντομα, μόλις ολοκληρωθεί και ο σχηματισμός κυβέρνησης στη Γερμανία, ραντεβού Μέρκελ – Σαμαρά στο Βερολίνο. Θεωρείται σχεδόν βέβαιο όμως ότι εντός της προσεχούς εβδομάδας θα έχουν και τηλεφωνική επικοινωνία.

ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ