Το κλείσιμο της ΕΡΤ ήταν πρώτο θέμα και στη Γερμανία το περασμένο δεκαήμερο. Οχι όμως για όλους. Η Ανγκελα Μέρκελ πρόκρινε την «ένοχη» σιωπή (αφήνοντας μόνο τον κυβερνητικό εκπρόσωπο Στέφαν Σάιμπερτ να πει ότι αυτό αποτελεί αποκλειστικό ζήτημα της ελληνικής κυβέρνησης), ενώ ο Σοσιαλδημοκράτης υποψήφιος καγκελάριος Πέερ Στάινμπρουκ, αντίθετα, έκρουσε τον κώδωνα του κινδύνου δηλώνοντας ότι το μαύρο στις οθόνες της δημόσιας ραδιοτηλεόρασης αποτελεί απειλή για τη δημοκρατία στην Ελλάδα. Οι διαφορές των δύο αντιπάλων επεκτείνονται όμως και στην οικονομική πολιτική. Η δρακόντεια λιτότητα που εφαρμόζεται στην Ελλάδα με την ευλογία της καγκελαρίου, λέει στην παρακάτω συνέντευξη ο κ. Στάινμπρουκ, είναι ίσως το «raison d’etre» (νόημα ζωής) της κυρίας Μέρκελ, όχι όμως το δικό του. Ο ίδιος συνηγορεί υπέρ του συνδυασμού μιας σταθεροποιητικής και αναπτυξιακής πολιτικής, που δεν θα ρίχνει την ελληνική οικονομία, όπως λέει, «στο κρεβάτι του θανάτου». Στο οποίο, όπως προσθέτει, μοιάζει κάθε άλλο με την «ιστορία επιτυχίας» του Αντώνη Σαμαρά.

Η ελληνική κυβέρνηση έκλεισε τις προάλλες την ΕΡΤ…

«Tη μοναδική δημόσια ραδιοτηλεόραση στην Ελλάδα…».
Ακριβώς.
«Είναι ανησυχητικό μήνυμα για τη δημοκρατία. Η απόφαση είναι προβληματική, επειδή οι μόνοι τηλεοπτικοί σταθμοί που λειτουργούν τώρα είναι ιδιωτικοί. Και αυτό εύκολα θα μπορούσε να παρεξηγηθεί ως προσπάθεια επηρεασμού του δημόσιου τρόπου ενημέρωσης, μιας ανεξάρτητης δηλαδή πηγής πληροφοριών, η οποία τίθεται κυριολεκτικά εκτός λειτουργίας».
Αναφερόμενος στην πρόσφατη εξέλιξη της ελληνικής οικονομίας, ο πρωθυπουργός Αντώνης Σαμαράς μιλάει για «ιστορία επιτυχίας». Θα χρησιμοποιούσατε την ίδια έκφραση;
«Οχι. Θα έλεγα ότι γίνονται πολλές προσπάθειες από την Αθήνα, οι οποίες προκαλούν όμως μεγάλη δυσφορία. Κατά την επίσκεψή μου στην Αθήνα πριν από περίπου τρεις μήνες είδα με τα μάτια μου ότι υποτιμώνται οι βλαβερές επιπτώσεις της πολιτικής της λιτότητας. Η σταθεροποίηση του προϋπολογισμού είναι βέβαια αναγκαία, αλλά, παρακαλώ, όχι με τρόπο που να σπρώχνει την Ελλάδα όλο και περισσότερο στον γκρεμό. Οι διαχειριστές της κρίσης αδυνατούν προφανώς να κάνουν μια πολιτική που να αναπτερώνει τις υπερχρεωμένες χώρες. Πρέπει να εκδηλωθούν αναπτυξιακές πρωτοβουλίες, με τη μορφή ενός νέου Σχεδίου Μάρσαλ. Εγώ τονίζω στους Γερμανούς να μην είναι ψηλομύτες και να αναγνωρίζουν τις προσπάθειες που γίνονται στην Ελλάδα, όπου κάθε χρόνο μειώνεται κατά 5% το Ακαθάριστο Εθνικό Προϊόν. Φανταστείτε πώς θα αντιδρούσαν οι Γερμανοί αν γινόταν κάτι ανάλογο και σ’ εμάς. Το 5% του γερμανικού ΑΕΠ αντιστοιχεί σε 130 δισ. ευρώ».
Ποια ήταν η αίσθησή σας για την πολιτική κατάσταση στην Ελλάδα;
«Αντιλήφθηκα ένα υψηλό αίσθημα ευθύνης εκ μέρους της τρικομματικής κυβέρνησης συνασπισμού. Αν όμως η κυβέρνηση αυτή χάσει τη νομιμοποίησή της και κηρυχθούν νέες εκλογές, τα ελληνικά δημοκρατικά κόμματα θα βρεθούν συμπιεσμένα ανάμεσα σε δύο εξτρεμιστικές οργανώσεις, μία σαφώς φασιστική, τη Χρυσή Αυγή, και μία ακροαριστερή, τον ΣΥΡΙΖΑ. Γι’ αυτό και το συμπέρασμά μου από την επίσκεψη είναι ότι δεν μιλάμε μόνο για οικονομική κρίση, αλλά και για πολιτική και κοινωνική, η οποία μπορεί να απειλήσει τη σταθερότητα της χώρας».
Ποια είναι για εσάς αυτή την εποχή η κυριότερη πηγή της κρίσης;
«Η ανεργία στη νεολαία. Οταν αυτή φθάνει το 60% στην Ισπανία και στην Ελλάδα, τότε οι ψυχολογικές συνέπειές της είναι μοιραίες, αφού προκαλεί απόγνωση σε κάθε δεύτερη νεαρή γυναίκα και σε κάθε δεύτερο νεαρό άνδρα. Η στάση τους προς την Ευρώπη γίνεται έτσι αναπόφευκτα αρνητική. Και αυτό τούς κάνει ευάλωτους στα πιο παράλογα συνθήματα και συναισθήματα».
Τι θα κάνατε εσείς στη θέση της κυρίας Μέρκελ;
«Το πρώτο μέτρο που θα έπαιρνα θα ήταν 12μηνα και 18μηνα προγράμματα για την καταπολέμηση της ανεργίας των νέων. Το δεύτερο, μια μείωση της δόσης της λιτότητας. Με το σύνθημα «οικονομίες, οικονομίες, οικονομίες» δεν γίνεται δουλειά. Και το τρίτο μέτρο, αναφορικά με την Ελλάδα, ένα πολύ πιο φιλόδοξο σχέδιο δίωξης της φοροαπάτης και της φοροδιαφυγής. Πώς μπόρεσαν οι πλούσιοι Ελληνες να μεταφέρουν και μετά το 2009 τα κεφάλαιά τους στο εξωτερικό και να μην εκπληρώνουν τις υποχρεώσεις τους έναντι της Εφορίας; Γιατί; Το θέμα θα έπρεπε να έχει διακανονιστεί ήδη το 2008-2009, όταν το επιχείρησε, μαζί μ’ εμένα, ο τότε γενικός διευθυντής του ΟΟΣΑ. Το ότι δεν απέδωσε με κάνει να απορώ».
Ποιο είναι το βασικό λάθος στην πολιτική της κυρίας Μέρκελ;
«Η μονοδιάστατη αντιμετώπιση της κρίσης, που οφείλεται πάλι σε μια μονοδιάστατη ανάλυση. Η ανάλυση αυτή λέει ότι έχουμε να κάνουμε μόνο με μια δημοσιονομική κρίση. Γι’ αυτό και η απάντησή της σε αυτό είναι αιματηρές οικονομίες. Με αποτέλεσμα ορισμένες χώρες να διολισθαίνουν αναπόφευκτα σε έναν φαύλο κύκλο, ο οποίος συνίσταται σε μικρή ανάπτυξη, υψηλή ανεργία, λιγότερα έσοδα, μεγάλα προβλήματα στην αναχρηματοδότηση, κάθετη αύξηση των spreads, με επακόλουθη υποβάθμιση από τους οίκους αξιολόγησης, και πάει λέγοντας. Εκείνο που λείπει είναι μια πολυδιάστατη διαχείριση της κρίσης, η οποία φυσικά θα σταθεροποιεί τον προϋπολογισμό, αλλά όχι με θανατηφόρες δόσεις, σαν αυτές που έριξαν την Ελλάδα στο κρεβάτι του θανάτου. Η σταθεροποίηση δεν αποδίδει, αν δεν συνδυαστεί με αναπτυξιακές πολιτικές, έτσι ώστε η χώρα να σταθεί ξανά σιγά-σιγά στα πόδια της. Ενα Σχέδιο Μάρσαλ θα βοηθούσε πολύ, όπως βοήθησε μεταπολεμικά και τη Γερμανία. Το ίδιο, επαναλαμβάνω, ισχύει και για τα ειδικά προγράμματα κατά της ανεργίας των νέων. Απορώ που το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο δεν εφαρμόζει το πρόγραμμα, παρ’ όλο που το είχε αποφασίσει στη σύνοδο κορυφής τον Ιούνιο του 2012, καθώς και σε εκείνη του περασμένου Φεβρουαρίου. Το ερώτημα τώρα είναι αν θα βγει κάτι συγκεκριμένο από τη διάσκεψη εναντίον της ανεργίας στη νεολαία που θα γίνει στις 3 Ιουλίου στην Καγκελαρία».
Ποιους άλλους μοχλούς θα χρησιμοποιήσετε για την επιστροφή στην ανάπτυξη;
«Την ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών. Αυτή πρέπει να συνοδευθεί όμως από την αυστηρή ρύθμιση της λειτουργίας τους. Σε πολλές χώρες η κρίση δεν ήταν δημοσιονομική, αλλά κρίση των τραπεζών. Στην Ιρλανδία, για παράδειγμα, το σύνολο των ενεργητικών των τραπεζών έφθανε το οκταπλάσιο του Ακαθάριστου Εθνικού Προϊόντος, στην Κύπρο μάλιστα ως και το εννεαπλάσιο του ΑΕΠ. Η ανακεφαλαιοποίηση πρέπει να ολοκληρωθεί και στην Ελλάδα. Εκεί όμως, όπως είπα, πρέπει να σταματήσουν κυρίως η φοροαπάτη και η φοροδιαφυγή. Πρέπει να βοηθήσουμε όσο ποτέ άλλοτε τους Ελληνες να εισπράξουν εκείνα τα φορολογικά έσοδα που χρειάζονται για να μπορούν χρηματοδοτήσουν δημόσιες επενδύσεις και να ξεφύγουν έτσι από την κρίση».
Ορισμένα κράτη ζητούν η ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών να γίνεται και μέσω του Ευρωπαϊκού Ταμείου Στήριξης (ESM)…
«Σε αυτό υπάρχει, κατ’ εξαίρεση, ομοφωνία ανάμεσα στη γερμανική συμπολίτευση και την αντιπολίτευση: Το ESM πρέπει να ανακεφαλαιοποιεί μόνο κράτη που βρίσκονται σε δυσκολίες. Οι τράπεζες πρέπει να χρηματοδοτούνται σε πρώτη γραμμή από τους μετόχους και τους δανειστές τους, όχι από τους φορολογουμένους. Και μόνο αν δεν υπάρχει απολύτως καμία άλλη δυνατότητα, και αν δεν πτωχεύσουν προηγουμένως, θα μπορούν να παίρνουν χρήματα από το ESM, δηλαδή χρήματα των φορολογουμένων».
Περιμένετε ένα τρίτο «κούρεμα» του ελληνικού χρέους μετά τις γερμανικές εκλογές τον προσεχή Σεπτέμβριο; Υποστηρίζετε ένα τέτοιο μέτρο;
«Για κάτι τέτοιο δεν πρέπει να γίνεται κουβέντα, και μάλιστα δημόσια. Το θέμα αφορά πολλούς. Είχαμε αντιφατικές εμπειρίες με το πρόσφατο «κούρεμα» για την Ελλάδα. Πρέπει να ζυγίσουμε καλά το θέμα, επειδή οι επιπτώσεις του είναι πολύ αμφιλεγόμενες».

ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ