Η ανθρωπο-γεωγραφία του Δημοσίου

Ούτε τόσο μεγάλος ποσοτικά ούτε τόσο γερασμένος ηλικιακά, παρά τις περί του αντιθέτου κυρίαρχες στερεότυπες αντιλήψεις, είναι ο δημόσιος τομέας στην Ελλάδα. Το σίγουρο είναι ότι αφορά έναν «κατακερματισμένο» ως προς τις εργασιακές σχέσεις κόσμο δημοσίων υπαλλήλων, με «αχαρτογράφητο» προσώρας το πλήρες προσοντολόγιό του.

«Το Βήμα» παρουσιάζει σήμερα την ανθρωπογεωγραφία του δημόσιου τομέα, όπως προκύπτει από τα στοιχεία τα οποία βασίζονται στην επεξεργασία που έχει γίνει από τις Διευθύνσεις Προσωπικού μέσω των εφαρμογών του Μητρώου Μισθοδοτούμενων Ελληνικού Δημοσίου. Η επικαιροποίησή τους πραγματοποιήθηκε στις 26 Απριλίου 2013.

Πρόκειται για την πρώτη σκιαγράφηση του προφίλ των δημοσίων υπαλλήλων, καθώς τον τελευταίο καιρό οι αρμόδιες υπηρεσίες Διοικητικού Προσωπικού διενεργούσαν τη συμπλήρωση και επιβεβαίωση των στοιχείων υπηρεσιακής κατάστασης του απογεγραμμένου προσωπικού τους. Και αυτό ώστε να γίνει εφικτό να εξαχθούν από το Μητρώο στοιχεία όχι μόνο για τον αριθμό αλλά και καταγραφή ανά εργασιακή σχέση, ανά κατηγορία εκπαίδευσης, ανά φορέα, ανά θέση ευθύνης, ανά φύλο και ανά ηλικιακό εύρος.

Σύμφωνα με τα στοιχεία που έχουν συγκεντρωθεί και έχουν αναλυθεί από το υπουργείο Διοικητικής Μεταρρύθμισης, το υπουργείο Οικονομικών και την Υπηρεσία Ανάπτυξης Πληροφορικής, ο «μαγικός» αριθμός του προσωπικού στον δημόσιο τομέα στη χώρα μας είναι 621.797 (μόνιμοι, υπάλληλοι Ιδιωτικού Δικαίου Αορίστου Χρόνου – ΙΔΑΧ, υπάλληλοι με έμμισθη εντολή και επί θητεία). Παράλληλα μισθοδοτούμενοι από το Ελληνικό Δημόσιο είναι επίσης 78.950 υπάλληλοι (αιρετοί, μετακλητοί, υπάλληλοι με συμβάσεις ορισμένου χρόνου, συμβάσεις έργου και λοιπές εργασιακές σχέσεις).

Το σαφάρι για την πλήρη αποτύπωση της εικόνας των δημοσίων υπαλλήλων και η ενημέρωση των στοιχείων προχωρούν παράλληλα με την κυβερνητική επιδίωξη για αναδιαρθρώσεις στα υπουργεία και στον ευρύτερο δημόσιο τομέα, στο πλαίσιο της συμφωνίας με την τρόικα για 4.000 απολύσεις ως τον Δεκέμβριο του 2013 και άλλες 11.000 το 2014, στη βάση ενός τριμηνιαίου προγραμματισμού. Μάλιστα, οι πληροφορίες που διαχέονται επιμένουν ότι 2.000 από τις αναγκαστικές αποχωρήσεις / απολύσεις θα γίνουν ως τον Ιούνιο. Παράλληλα οι μνημονιακές δεσμεύσεις ορίζουν την ένταξη σε καθεστώς διαθεσιμότητας 12.500 υπαλλήλων το 2014 και συνολικά 25.000 ως το 2015.

Οι πρώτες απολύσεις

Ηδη με το νομοσχέδιο για την αναδιοργάνωση της δημόσιας διοίκησης που έχει θέσει σε δημόσια διαβούλευση ο υπουργός Διοικητικής Μεταρρύθμισης κ. Αντώνης Μανιτάκης λύνει θεσμικά τα χέρια της κυβέρνησης για να υπάρξουν οι μεγάλες δεξαμενές από όπου θα προκύψουν οι απολύσεις –κατάργηση θέσεων, κλάδων, συγχωνεύσεις / καταργήσεις φορέων, μετατροπή Νομικών Προσώπων Δημοσίου Δικαίου σε Νομικά Πρόσωπα Ιδιωτικού Δικαίου, κ.ά.

Η κατάργηση των Νομικών Προσώπων Ιδιωτικού Δικαίου (αλλά και συγχωνεύσεις φορέων κάτω από τη Γενική Κυβέρνηση) –τον κατάλογο τον ετοιμάζει σε συντονισμό με το Μαξίμου ο υφυπουργός Διοικητικής Μεταρρύθμισης κ. Μανούσος Βολουδάκης –θα οδηγήσει άμεσα στη λύση των συμβάσεων του προσωπικού που υπηρετούν σε αυτά. Μαζί με τους πειθαρχικά ελεγχομένους, οι εργαζόμενοι αυτοί θα είναι οι πρώτοι που θα απολυθούν.

Παράλληλα όμως η κατάργηση θέσεων στα υπουργεία με τα νέα οργανογράμματα, αλλά και η συγχώνευση / κατάργηση εποπτευόμενων φορέων στον στενό και ευρύτερο δημόσιο τομέα και στους ΟΤΑ δείχνουν και άλλους προς «καρατόμηση». Κομβικό σημείο η αξιολόγηση των προσόντων σε συνδυασμό με το καθηκοντολόγιο και τη στοχοθεσία, που θα γίνει κατά την επανατοποθέτηση του προσωπικού στις νέες Διευθύνσεις των δημόσιων υπηρεσιών (των υπουργείων, των Νομικών Προσώπων Δημοσίου Δικαίου και των Οργανισμών). Στη βάση αυτή θα γίνει μετακίνηση του πλεονάζοντος προσωπικού σε άλλη δημόσια υπηρεσία και μέρος αυτών θα δει την πόρτα της εξόδου. Ηδη ο κ. Μανιτάκης έχει επισημάνει ότι μία ακόμη πηγή για αναγκαστικές αποχωρήσεις είναι η εθελουσία έξοδος όλων όσοι, ενώ βρίσκονται σε καθεστώς διαθεσιμότητας ή αναγκαστικής μετακίνησης λόγω κινητικότητας, προτιμήσουν να αποχωρήσουν από το Δημόσιο λαμβάνοντας την αποζημίωση που δικαιούνται ή εξαγοράζοντας τρία πλασματικά έτη, αρκεί να μη βρίσκονται τρία χρόνια πριν από την πλήρη συνταξιοδότηση.

Παράλληλα θα αξιολογηθούν τα τυπικά προσόντα όλων όσοι εργάζονται στο Δημόσιο, θα γίνει πιστοποίηση των δικαιολογητικών τους και θα αποπεμφθούν, όπως έχει τονίσει ο κ. Μανιτάκης, όσοι δεν συνδέονται με έγκυρη έννομη σχέση με το Δημόσιο ή δεν έχουν καν σύμβαση εν ισχύει πρόσληψης με το Δημόσιο.

Ποιοι απογράφονται

Αξίζει να επισημανθεί ότι η απογραφή αφορά όλους όσοι εργάζονται στο Δημόσιο, σε Νομικά Πρόσωπα, στους ΟΤΑ α’ και β’ βαθμού και σε πάσης φύσεως φορείς του δημόσιου τομέα. Πέρα από τους μόνιμους υπαλλήλους και το προσωπικό αορίστου χρόνου ή άλλων σχέσεων εργασίας, περιλαμβάνονται πρόσωπα που δεν αποτελούν τακτικό ή έκτακτο προσωπικό των φορέων αλλά λαμβάνουν αποδοχές ή αμοιβές μέσω της Ενιαίας Αρχής Πληρωμής.

Απογράφονται οι μετακλητοί, οι ειδικοί σύμβουλοι και συνεργάτες των γραφείων των μελών της κυβέρνησης και των υφυπουργών, των γραφείων των Γενικών και Ειδικών Γραμματέων, των γραφείων προέδρων και αντιπροέδρων των ΝΠΔΔ, οι επί θητεία υπάλληλοι, οι υπάλληλοι κατηγορίας ειδικών θέσεων, οι δικηγόροι με έμμισθη εντολή. Το μόνιμο εκπαιδευτικό προσωπικό πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης, καθώς και οι αναπληρωτές και ωρομίσθιοι εκπαιδευτικοί. Στην απογραφή περιλαμβάνεται το πάσης φύσεως διδακτικό και βοηθητικό διδακτικό προσωπικό των Ανωτάτων Εκπαιδευτικών Ιδρυμάτων και των Τεχνολογικών Εκπαιδευτικών Ιδρυμάτων, όπως και Σχολών του Δημοσίου, οι δικαστικοί λειτουργοί, τα μόνιμα στελέχη των Ενόπλων Δυνάμεων, της Ελληνικής Αστυνομίας, του Πυροσβεστικού και Λιμενικού Σώματος, το επί θητεία και με σχέση εργασίας ιδιωτικού δικαίου ορισμένου χρόνου στρατιωτικό και ένστολο προσωπικό, οι γιατροί του ΕΣΥ, οι κληρικοί και το προσωπικό της Εκκλησίας της Ελλάδος και των Νομικών Προσώπων που υπάγονται στην εποπτεία της, οι διπλωματικοί υπάλληλοι, τα αιρετά όργανα των ΟΤΑ α’ και β’ βαθμού, κ.ά.

Η τρικομματική κυβέρνηση θέλει να έχει πλήρη εικόνα του δημόσιου τομέα –συνεχίζεται με συστηματικό τρόπο η συγκέντρωση στοιχείων για το προφίλ των υπαλλήλων -, ώστε να υλοποιηθεί το σχέδιο για λιγότερο κράτος και για μειωμένο προσωπικό. Ο κ. Μανιτάκης αλλά και τα κόμματα που στηρίζουν την κυβέρνηση επιχειρηματολογούν ότι το πρόγραμμα αναδιαρθρώσεων θέτει πλέον ποιοτικούς στόχους για ανανέωση του προσωπικού με ενίσχυση των επιστημονικών προσόντων, προβάλλοντας ότι για καθεμία αναγκαστική αποχώρηση θα εισέρχεται στο Δημόσιο ένας νέος υπάλληλος από τους διοριστέους του ΑΣΕΠ. Η ποιοτική αναβάθμιση και η πρόσληψη νέων υπαλλήλων με εξειδίκευση έχουν γίνει μόνιμη κυβερνητική επωδός, ενώ και ο υπουργός Οικονομικών κ. Γιάννης Στουρνάρας πρόσφατα ανέδειξε την ανάγκη να δοθεί η δυνατότητα σε 35άρηδες και 45άρηδες να αναλάβουν διευθυντικές θέσεις στον δημόσιο τομέα.

«Αγκάθι» οι προϊστάμενοι

Πάντως ήδη υπάρχουν αντιδράσεις στο σχέδιο νόμου για την αναδιοργάνωση της δημόσιας διοίκησης. Οι πιο πολλές παρατηρήσεις κατά τη δημόσια διαβούλευσή του αφορούν το σύστημα ανάδειξης προϊσταμένων και διευθυντών, αλλά και το θεσμικό πλαίσιο για συγχωνεύσεις / καταργήσεις φορέων.

Επίσης διατυπώνουν τις ενστάσεις τους επιτροπές επιτυχόντων του ΑΣΕΠ, οι οποίες, μεταξύ άλλων, αναρωτιούνται πώς η κυβέρνηση μιλάει για επιστημονικό προσωπικό και αξιοποίηση του ΑΣΕΠ, όταν οι συγχωνεύσεις / καταργήσεις Νομικών Προσώπων οδηγούν σε απόλυση και εργαζομένων που προσελήφθησαν μέσω του ΑΣΕΠ…