Δύο σενάρια-εκδοχές –το καλό και το καλύτερο –για την ανατροπή των περικοπών των συντάξεων και τη διατήρηση του ύψους των παροχών των «παλαιών» συνταξιούχων εξετάζει η κυβέρνηση μετά το κλείσιμο του ματιού από τον ευρωπαίο επίτροπο Πιερ Μοσκοβισί, ο οποίος ουσιαστικά άνοιξε «ένα τεράστιο παράθυρο» για τη μη εφαρμογή των ψηφισμένων περικοπών την 1η Ιανουαρίου 2019.
Στελέχη της κυβέρνησης θεωρούν βέβαιο ότι τα μέτρα δεν θα εφαρμοστούν στο τέλος του έτους και το μόνο που παραμένει πλέον σε εκκρεμότητα είναι η μόνιμη ή η προσωρινή αναβολή της εφαρμογής τους.
Το θέμα αυτό αναμένεται να κριθεί τον Οκτώβριο όταν το υπουργείο Οικονομικών υποβάλει προς έγκριση στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή το προσχέδιο του Προϋπολογισμού του 2019, στο οποίο θα περιλαμβάνονται όλα τα μέτρα.
Σύμφωνα με πληροφορίες, τα κυβερνητικά στελέχη προετοιμάζονται για δύο ενδεχόμενα, αναλόγως με το σενάριο που θα εγκρίνουν οι δανειστές μας.
Το «καλό σενάριο» είναι η αναβολή των μέτρων για το 2019 ή η επιστροφή του συνόλου των ετήσιων περικοπών στους συνταξιούχους μέσω παροχών όπως η 13η σύνταξη, το κοινωνικό μέρισμα κ.λπ.
Το «καλύτερο σενάριο» προβλέπει την πλήρη αναστολή εφαρμογής των διατάξεων που προβλέπουν την περικοπή κατά 18% της προσωπικής διαφοράς των υφιστάμενων παλαιών συντάξεων.
Υψηλόβαθμο στέλεχος του υπουργείου Εργασίας απέκλειε το ενδεχόμενο του «κακού σεναρίου», δηλαδή να μη συμβεί κανένα από τα προηγούμενα ενδεχόμενα και να ισχύουν κανονικά οι περικοπές συντάξεων όπως έχουν ψηφισθεί.

«Στο θέμα αυτό σήμερα είμαστε ένα βήμα μετά. Δηλαδή έχει αποκλειστεί το ενδεχόμενο εφαρμογής των μέτρων και απομένει να δούμε αν θα αναβληθούν ή θα ακυρωθούν οι περικοπές» σημείωνε το ίδιο στέλεχος.

Τι θέλουν να αποφύγουν

Κυβέρνηση και αντιπολίτευση διαγκωνίζονται για τις συντάξεις έχοντας ως μήλον της έριδος τους συνταξιούχους λίγους μήνες πριν από τις επερχόμενες εκλογές.
Τα μέτρα που έχει ψηφίσει η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ, τουλάχιστον δύο φορές, είναι εξαιρετικά επώδυνα και οδηγούν σε απώλειες, που για το 65% των συνταξιούχων θα φθάσουν συνολικά τις τρεις συντάξεις ετησίως.
Η δέσμευση που έχει αναλάβει απέναντι στους δανειστές προβλέπει τη μείωση της ετήσιας συνταξιοδοτικής δαπάνης σε καθαρό ποσό, δηλαδή αφαιρουμένων των φόρων, των εισφορών για υγειονομική περίθαλψη και των εισφορών υπέρ ΑΚΑΓΙΕ κατά 1% του ΑΕΠ, δηλαδή κατά 1,84 δισ. ευρώ.
Για να επιτευχθεί ο στόχος αυτός οι περικοπές θα πρέπει να γίνουν στο καταβαλλόμενο ποσό για συντάξεις και να φθάσουν περίπου τα 2,25 δισ. ευρώ.
Επειδή για 300.000 συνταξιούχους θα προκύψουν αυξήσεις με τον επανυπολογισμό των συντάξεων και θα απαιτηθούν 150 εκατ. ευρώ για να καταβληθεί η αύξηση αυτή για το 2019, η συνολική μείωση για αυτούς που θα έχουν περικοπές το νέο έτος –εφόσον υλοποιηθούν –θα πρέπει να φθάσουν τα 2,4 δισ. ευρώ. Οι μειώσεις αναμένεται να αφορούν περί τους 1.292.000 συνταξιούχοι με μειώσεις από λίγα ευρώ μέχρι και 350 ευρώ τον μήνα.

Δύο ταχύτητες

Εφόσον τελικώς δεν υλοποιηθούν οι περικοπές στις καταβαλλόμενες συντάξεις, δημιουργείται ένα τεράστιο «εσωτερικό θέμα ανισορροπίας» στο ασφαλιστικό σύστημα. Δηλαδή δημιουργούνται συνταξιούχοι δύο ταχυτήτων με εξαιρετικά υψηλές διαφορές στο τελικό ποσό της σύνταξης, παρότι ουσιαστικά θα έχουν τις ίδιες προϋποθέσεις συνταξιοδότησης.
Οσοι συνταξιοδοτήθηκαν πριν από τον Μάιο 2016 θα διατηρήσουν το ύψος των συντάξεών τους, ενώ όσοι συνταξιοδοτήθηκαν μετά την ημερομηνία αυτή, υφίστανται ήδη μειώσεις της τάξεως του 30% και 35%.
Οι μειώσεις για τους νέους συνταξιούχους –μετά την εφαρμογή του νόμου –οφείλονται στον νέο τρόπο υπολογισμού των συντάξεων που καθιέρωσε ο νόμος Κατρούγκαλου και είναι ιδιαίτερα υψηλές σε ασφαλιστέα εισοδήματα άνω των 2.000 ευρώ μηνιαίως.
Οι μειώσεις στα χαμηλά εισοδήματα είναι σαφώς μικρότερες, δείχνοντας ότι με το νέο σύστημα ουσιαστικά γίνεται μια αναδιανομή εις βάρος όσων ασφαλίζονται πολλά έτη και με υψηλά εισοδήματα.
Σε συνδυασμό μάλιστα με τις υψηλές ασφαλιστικές εισφορές που επιβάλλει ο νέος νόμος γίνεται φανερό ότι το νέο σύστημα δημιουργεί τεράστιες ανισότητες, με υψηλές περικοπές και αδικίες. Κυρίως σε βάρος ασφαλισμένων που καταβάλλουν μεγάλες εισφορές επί πολλά χρόνια, προς όφελος άλλων που έχουν μικρότερη ασφαλιστική συνεισφορά. Υπάρχουν ασφαλισμένοι με υψηλές συντάξιμες αποδοχές που υφίστανται μεγάλες μειώσεις.

ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ