Ο μονομερής Εμφύλιος με τα μάτια των βρετανών Εργατικών

Στις 26 Απριλίου 1946 προσγειώθηκαν στην Αθήνα τέσσερις Βρετανοί, τρεις άνδρες και μία γυναίκα. Επρόκειτο για τρεις βουλευτές του Εργατικού Κόμματος (Ν. Dodds, L. Solley, S. Tiffany) και μέλη της Διοικούσας Επιτροπής της οργάνωσης League for Democracy in Greece που είχε συσταθεί μερικούς μήνες πριν με πρωτοβουλία βρετανών φίλων της Ελλάδας και της δημοκρατίας. Η γυναίκα (Diana Pym) ήταν η γραμματέας της League.

Η αποστολή των τεσσάρων Βρετανών στην Ελλάδα έγινε έπειτα από πρόσκληση του Πανελλήνιου Συνδέσμου Δημοκρατικών Συλλόγων και του προέδρου τους στρατηγού Αλέξανδρου Οθωναίου. Στόχος τους ήταν να δουν από κοντά την κατάσταση στην Ελλάδα και όσα ακούγονταν για παραβιάσεις ατομικών και πολιτικών δικαιωμάτων. Το ταξίδι των τριών κράτησε ως τις 9 Μαΐου, ενώ η Diana Pym παρέμεινε τρεις ημέρες παραπάνω.

Σε κρίσιμη καμπή

Η άφιξη των Βρετανών έγινε 14 μήνες μετά την υπογραφή της Συμφωνίας της Βάρκιζας κι ενώ η Ελλάδα ζούσε μια εκτροχιασμένη κατάσταση καθημερινής βίας και αυθαιρεσίας σε όλες τις εκφάνσεις της ζωής. Τέσσερις εβδομάδες πριν είχαν γίνει οι βουλευτικές εκλογές σε συνθήκες εντελώς ακατάλληλες για δημοκρατικές διαδικασίες, και η χώρα βρισκόταν σε κρίσιμη καμπή.

Οι τέσσερις Βρετανοί ακολούθησαν από την επομένη της άφιξής τους ένα πολύ πυκνό πρόγραμμα επαφών, συναντήσεων, συνεντεύξεων και επισκέψεων στην Αθήνα, τη Θεσσαλονίκη, την Πάτρα, τη Λάρισα και τον Βόλο. Αναφέρουμε ενδεικτικά ότι επισκέφθηκαν φυλακές ανδρών και γυναικών, αστυνομικά τμήματα, κόμματα, οργανώσεις και πρόσωπα όλου του πολιτικού φάσματος (από τον πρωθυπουργό και επικεφαλής του Λαϊκού Κόμματος Κ. Τσαλδάρη μέχρι τον γραμματέα του ΚΚΕ Ν. Ζαχαριάδη), συμμετείχαν στους εορτασμούς για την Πρωτομαγιά στην Αθήνα και στη Θεσσαλονίκη όπου και μίλησαν στις συγκεντρώσεις, συναντήθηκαν με τη διοίκηση της ΓΣΕΕ που είχε προκύψει από το 8ο Συνέδριο, επισκέφθηκαν Εργατικά Κέντρα και συνδικαλιστικές οργανώσεις στην Αθήνα και άλλες πόλεις και, βεβαίως, βρετανούς αξιωματούχους και διπλωμάτες.

Λίγες εβδομάδες μετά την επιστροφή τους οι τρεις βουλευτές συνέταξαν το βιβλίο που πήρε το τίτλο «Tragedy in Greece – an eyewitness report», το οποίο τυπώθηκε και κυκλοφόρησε με έξοδα της League for Democracy in Greece.

Λευκή Τρομοκρατία

Στην ανακοίνωση παρακολουθήσαμε με οδηγό το βιβλίο «Tragedy in Greece» το ταξίδι των βουλευτών και, μέσα από τις αναφορές τους, την αποτύπωση της συστηματικής παραβίασης των ανθρωπίνων, ατομικών και πολιτικών δικαιωμάτων. Η Λευκή Τρομοκρατία είχε πλέον απλωθεί σε όλο το φάσμα της καθημερινότητας για τους Ελληνες, ενώ παράλληλα αναπτυσσόταν ένας μονομερής εμφύλιος πόλεμος εναντίον εκείνων που είχαν συμμετάσχει στις οργανώσεις του εαμικού αντιστασιακού κινήματος, όπως και εναντίον των πολιτών με δημοκρατικά φρονήματα.

Επιπλέον αντλήσαμε στοιχεία από τα πρακτικά των δύο συνεντεύξεων Τύπου που έδωσαν οι τρεις βουλευτές στο Λονδίνο, στις οποίες, με αφορμή τις ερωτήσεις που δέχθηκαν, μίλησαν ιδιαίτερα για τον ρόλο των Βρετανών στην Ελλάδα δηλώνοντας την αντίθεσή τους για την παράταση της παραμονής τους στη χώρα.

Η κυρία Λη Σαράφη είναι διδάκτωρ Ιστορίας στο University of Sussex.