Η σωρεία αποκαλύψεων των τελευταίων ημερών και τα πηγαία πρωτοσέλιδα για τις αμαρτωλές ΜΚΟ που διασπάθιζαν δημόσιο χρήμα με διάφορες ευφάνταστες ιδέες έθεσαν ξαφνικά στο προσκήνιο και στη δημόσια συζήτηση την κοινωνία των πολιτών. Οχι με τον τρόπο με τον οποίο όσοι από εμάς υπηρετούμε εδώ και χρόνια την ιδέα της κοινωνικής αλληλεγγύης και του εθελοντισμού θα προσδοκούσαμε ή θα ευχόμασταν.
Αλλά, δυστυχώς, σχεδόν ως συνώνυμο της διαφθοράς και του ανήθικου πλουτισμού. Και οι χειμαζόμενοι πολίτες, οι οποίοι παρακολουθούσαν όλο το προηγούμενο διάστημα θυμωμένοι τις αποκαλύψεις των «μιζών» από τα εξοπλιστικά προγράμματα, έχουν κάθε λόγο να είναι σήμερα έκπληκτοι και εξοργισμένοι όταν αισθάνονται πως γύρω από την υπέροχη ιδέα της κοινωνικής προσφοράς κάποιοι επιτήδειοι είχαν στήσει ένα τεράστιο πάρτι που σε κάποιες περιπτώσεις μοιάζει να μην τηρούσε ούτε τα προσχήματα.
Αντιλαμβάνομαι πολύ καλά το κλίμα των ημερών και το γενικευμένο αίτημα για κάθαρση στον χώρο των ΜΚΟ. Και το προσυπογράφω με την έννοια της τιμωρίας εκείνων που καταχράστηκαν δημόσιο χρήμα. Ποιος άλλωστε θα μπορούσε να είχε αντίρρηση στον έλεγχο και στην πάταξη της διαφθοράς, στη διαμόρφωση διαφανών και αποτελεσματικών κανόνων στη διαχείριση του δημόσιου χρήματος; Αλλωστε αυτό αποτελεί ένα πάγιο αίτημα των μεγαλύτερων και σοβαρότερων οργανώσεων που ζητούν χρόνια τώρα, έχοντας υιοθετήσει σοβαρές διαδικασίες εσωτερικών ελέγχων, να ξεκαθαρίσει το τοπίο.
Φοβάμαι όμως πως η δημόσια συζήτηση που εξελίσσεται γύρω από το θέμα παραμένει σε ένα επιφανειακό επίπεδο εντυπώσεων, εύκολων αφορισμών, αμήχανων αντεγκλήσεων για το ποιος φταίει περισσότερο, γενικόλογων διακηρύξεων περί διαφάνειας και κατηγοριών για τις οργανώσεις, αποφεύγοντας να αναρωτηθεί με ειλικρίνεια «τις πταίει» και με ποιον πρακτικό και αποτελεσματικό τρόπο θα αποφευχθεί να ξανασυμβεί.
Και όμως ιδέες πρακτικές και συγκεκριμένες, άμεσα υλοποιήσιμες, λύσεις υπάρχουν. Αρκεί να τις αναζητήσει στις ευρωπαϊκές κοινωνίες που έλυσαν εδώ και δεκαετίες θέματα ελέγχου και χρηματοδότησης της κοινωνίας των πολιτών. Για παράδειγμα, αντί να λοιδορούμε και να ζητούμε να καταργηθεί η χρηματοδότηση της αναπτυξιακής και ανθρωπιστικής δράσης –εργαλείο σε όλον τον κόσμο διαμόρφωσης εξωτερικής πολιτικής και εξωστρέφειας της οικονομίας -, πόσο πιο απλό και αποτελεσματικό δεν θα ήταν ένα συγκεκριμένο σχέδιο προτεραιοτήτων της χώρας που θα συνοδεύεται από δημόσια προκήρυξη και συνεχιζόμενη λογοδοσία των αναδόχων στο Διαδίκτυο.
Αντί να αναζητούμε ψάχνοντας πολλές φορές στα τυφλά τις χρηματοδοτήσεις του ελληνικού κράτους σε ποικίλους οργανισμούς και σωματεία που γίνονταν κατά το δοκούν, πόσο πιο πρακτικό δεν θα ήταν να είχαν ενοποιηθεί σε έναν κρατικό φορέα και με δημόσια ανακοίνωση οι ποικίλες επιχορηγήσεις και αναθέσεις που σήμερα διασκορπίζονται σε διάφορες υπηρεσίες χωρίς να υπάρχει καμία τελική λογοδοσία στη Βουλή των Ελλήνων και που κανείς σήμερα δεν γνωρίζει σε τι ποσό ανέρχονται.
Και πόσο πιο απλό και αποτελεσματικό δεν θα ήταν αντί να αναζητούν οι εισαγγελείς στοιχεία παράνομου πλουτισμού σε ΜΚΟ να υποχρεώνονται όσοι χειρίζονται δημόσιες επιχορηγήσεις ή προγράμματα σε έλεγχο «πόθεν έσχες»;
Αντί όμως να συζητάμε για απλά πράγματα που θα διέκοπταν οριστικά τη σχέση εξάρτησης της κοινωνίας των πολιτών με εστίες διαφθοράς και πελατειακών σχέσεων στο κράτος, παραμένουμε στους γενικούς αφορισμούς. Αφήνοντας να εξαπλώνεται ένα νέφος απαξίας συλλήβδην απέναντι στις οργανώσεις, δημιουργώντας ακόμη μεγαλύτερη καχυποψία στους πολίτες που θέλουν να βοηθήσουν και υπονομεύοντας δυστυχώς στην πράξη ένα ολόκληρο κίνημα κοινωνικής αλληλεγγύης και εθελοντισμού που γεννήθηκε ως ανάγκη μιας κοινωνίας που αγωνιά απέναντι στην οικονομική κρίση που σαρώνει τα πάντα.
Αυτή είναι και η δημόσια ευθύνη όλων όσοι είχαμε την τύχη, όπως εγώ, είκοσι χρόνια τώρα, να συμμετάσχουμε σε ανθρωπιστικές και κοινωνικές οργανώσεις. Το χρωστάμε στους ανθρώπους που αγωνίζονται με ανιδιοτέλεια δίπλα μας, αλλά και στους ανθρώπους σε ανάγκη που προσπαθούμε να υπηρετούμε.
Ο κ. Νικήτας Κανάκης είναι γενικός γραμματέας των Γιατρών του Κόσμου.
ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ
