Το "Metropolis" (1927) αποτελεί μία από τις πιο εμβληματικές ταινίες επιστημονικής φαντασίας όλων των εποχών και ένα από τα σημαντικότερα έργα του γερμανικού εξπρεσιονισμού. Η σκηνοθεσία του Φριτς Λανγκ, σε συνδυασμό με την οπτική αισθητική και την εντυπωσιακή σκηνογραφία, συνέβαλε στη δημιουργία ενός κόσμου που συνεχίζει να επηρεάζει τον κινηματογράφο μέχρι και σήμερα. Ωστόσο, ένα από τα στοιχεία που έπαιξαν καθοριστικό ρόλο στη διαμόρφωση της ατμόσφαιρας της ταινίας ήταν τα κοστούμια, σχεδιασμένα από την Aenne Willkomm, μία από τις πιο πρωτοπόρες και ταλαντούχες ενδυματολόγους της εποχής.
Η Aenne Willkomm και η συμβολή της στο "Metropolis"
Η Aenne Willkomm γεννήθηκε στη Σαγκάη το 1902 από Ευρωπαίους γονείς και ξεκίνησε την καριέρα της στη βιομηχανία της μόδας πριν ασχοληθεί με τον κινηματογράφο. Έκανε τα πρώτα της βήματα ως συνεργάτιδα του σχεδιαστή Heinrich Umlauff στην ταινία "Die Nibelungen" (1924) του Φριτς Λανγκ. Η επιτυχία της ταινίας και η προσοχή στη λεπτομέρεια στα κοστούμια της άνοιξαν τον δρόμο για τη συμμετοχή της στο "Metropolis", όπου ανέλαβε την πρόκληση να δημιουργήσει χιλιάδες φουτουριστικά κοστούμια εμπνευσμένα από το ρεύμα του Μπάουχαους και του κυβισμού.
Η Willkomm δεν είχε μόνο τον σχεδιαστικό έλεγχο, αλλά επέβλεπε και την παραγωγή των κοστουμιών, διασφαλίζοντας ότι το τελικό αποτέλεσμα θα ταίριαζε απόλυτα με το όραμα του Λανγκ. Παρά τις έντονες απαιτήσεις του σκηνοθέτη, η Willkomm κατάφερε να δημιουργήσει ενδύματα που υπογράμμιζαν τις κοινωνικές ανισότητες του φιλμ. Οι εργάτες φορούσαν βαριές, μονότονες στολές που τόνιζαν την καταπίεση και την έλλειψη ατομικότητας, ενώ οι ανώτερες τάξεις είχαν κοστούμια κομψά, λεπτοδουλεμένα, με ρευστές γραμμές και φωτεινά υφάσματα που υποδήλωναν την πολυτέλεια και την εξουσία τους.
Ιδιαίτερη σημασία έχει το κοστούμι του ανδροειδούς Μαρίας, το οποίο αποτελεί ένα από τα πιο εμβληματικά στοιχεία της ταινίας. Ο μεταλλικός κορμός της χαρακτήριζε την ένωση ανθρώπου και μηχανής, μία θεματική που διατρέχει ολόκληρη την ταινία. Η κατασκευή του ήταν εξαιρετικά δύσκολη, καθώς απαιτούσε τη χρήση ειδικών υλικών που έπρεπε να φαίνονται μεταλλικά αλλά να είναι ευέλικτα ώστε να μπορεί να κινείται η ηθοποιός. Το αποτέλεσμα ήταν ένα κοστούμι-σύμβολο του κινηματογράφου επιστημονικής φαντασίας, το οποίο εξακολουθεί να επηρεάζει τον σχεδιασμό χαρακτήρων μέχρι και σήμερα.
IMDB
Το "Metropolis" και η εποχή του
Η ταινία δημιουργήθηκε κατά τη διάρκεια της Δημοκρατίας της Βαϊμάρης, μιας περιόδου έντονων κοινωνικών και οικονομικών αλλαγών στη Γερμανία. Ο Φριτς Λανγκ, επηρεασμένος από τις βιομηχανικές εξελίξεις και τις ταξικές συγκρούσεις της εποχής, δημιούργησε έναν δυστοπικό κόσμο όπου η τεχνολογία δεν φέρνει την πρόοδο για όλους, αλλά εντείνει τις ανισότητες. Οι σκηνές της εργατικής τάξης, που παρουσιάζονται ως ένα απρόσωπο, καταπιεσμένο πλήθος, αντικατοπτρίζουν τις ανησυχίες της εποχής για τις συνθήκες εργασίας και την αυξανόμενη μηχανοποίηση.
Οπτικά, το "Metropolis" ήταν ένα μείγμα φουτουριστικών και goth στοιχείων, με εντυπωσιακές λήψεις ουρανοξυστών, τεράστιων μηχανών και υπογείων κατασκευών. Τα σκηνικά και τα κοστούμια του φιλμ δημιούργησαν μία μοναδική αισθητική που καθόρισε το ύφος του κινηματογράφου επιστημονικής φαντασίας τις επόμενες δεκαετίες. Ο Λανγκ, γνωστός για την τελειομανία του, απαίτησε εξαντλητικά γυρίσματα και προσοχή στη λεπτομέρεια, κάτι που συχνά έφερνε σε σύγκρουση την παραγωγή με το συνεργείο και τους ηθοποιούς.
Όταν το "Metropolis" κυκλοφόρησε το 1927, οι κριτικές ήταν ανάμεικτες. Ενώ οι θεατές εντυπωσιάστηκαν από τα ειδικά εφέ και την οπτική πανδαισία της ταινίας, η πλοκή θεωρήθηκε αφελής και υπερβολικά απλοϊκή. Επιπλέον, η ταινία υπέστη σημαντικές περικοπές, καθώς οι διανομείς θεώρησαν ότι η διάρκεια και το περιεχόμενό της δεν θα γινόταν εύκολα αποδεκτό από το ευρύ κοινό.
IMDB
Ωστόσο, καθώς περνούσαν οι δεκαετίες, το "Metropolis" επανεκτιμήθηκε και αναγνωρίστηκε ως ένα από τα μεγαλύτερα αριστουργήματα του κινηματογράφου. Σήμερα, είναι μία από τις πιο επιδραστικές ταινίες επιστημονικής φαντασίας, επηρεάζοντας σκηνοθέτες όπως ο Ρίντλεϊ Σκοτ, ο Τζορτζ Λούκας και ο Τέρι Γκίλιαμ. Η εικαστική του επιρροή φαίνεται σε ταινίες όπως το "Blade Runner", το "Star Wars" και το "The Fifth Element".
Αν και η Aenne Willkomm εργάστηκε στον κινηματογράφο μόνο για λίγα χρόνια, η συνεισφορά της στο "Metropolis" παραμένει αθάνατη. Μετά την ταινία, εργάστηκε σε λίγες ακόμη παραγωγές, όπως το "Schwester Veronica" (1926) και το "Der Katzensteg" (1927), προτού αποσυρθεί από τη βιομηχανία το 1931. Παντρεύτηκε τον Erich Kettelhut, έναν από τους βασικούς σκηνογράφους του "Metropolis", και έζησε το υπόλοιπο της ζωής της μακριά από τα φώτα της δημοσιότητας.
IMDB
Η δουλειά της, ωστόσο, συνεχίζει να αναγνωρίζεται από ιστορικούς κινηματογράφου και σχεδιαστές μόδας, καθώς τα κοστούμια που δημιούργησε έθεσαν τα θεμέλια για τον φουτουριστικό σχεδιασμό στον κινηματογράφο. Από τη σύλληψη του ρομπότ-Μαρίας μέχρι τη διαφοροποίηση των τάξεων μέσω της ενδυματολογίας, η Willkomm απέδειξε ότι η ενδυματολογία δεν είναι απλώς διακόσμηση, αλλά ζωτικό μέρος της κινηματογραφικής αφήγησης.
Το "Metropolis" είναι ένα ορόσημο στην ιστορία του κινηματογράφου, μία τολμηρή εξερεύνηση των κοινωνικών δομών και μία ανεπανάληπτη οπτική εμπειρία. Η Aenne Willkomm, μέσω της αριστουργηματικής δουλειάς της στα κοστούμια, βοήθησε στη διαμόρφωση αυτού του κόσμου, αφήνοντας ανεξίτηλο το αποτύπωμά της στην τέχνη. Σήμερα, το έργο της συνεχίζει να εμπνέει και να αποδεικνύει τη δύναμη του κινηματογράφου ως μέσο έκφρασης και αφήγησης.
