«Πού ήσουν όταν χαιρετούσανε ναζιστικά ξύριζαν τα κεφάλια τους; Γιατί δεν τους είπες πως δεν θέλαν την ξενιτιά τους ξερίζωσε ο θάνατος; Πώς τα βρέφη φοβούνται τις βόμβες για αυτό κλαίνε στην αγκαλιά της μάνας τους», τραγουδούν σε ένα από τα πολλά αντιρατσιστικά τραγούδια τους οι «Λόγος Τιμής».
«Ο ρατσισμός είναι μια μορφή αμάθειας και φτώχειας ψυχής. Οι άνθρωποι πρέπει να μάθουν να βλέπουν τον άλλο ως άνθρωπο και όχι μέσω του χρώματος του δέρματός του ή της καταγωγής του», θα τονίσει σε πολλές από τις αξιοσημείωτες δηλώσεις της η διακεκριμένη ιστορικός και ακαδημαϊκός Ελένη Γλύκατζη-Αρβελέρ.
Σε άλλες δηλώσεις, ο ακτιβιστής και μέλος ενός ευρύτερου αντιρατσιστικού κινήματος, Ιάσωνας Αποστολόπουλος θα πει: «Ο ρατσισμός και η βία ενάντια στους αδύναμους, δηλητηριάζουν όλες τις πτυχές της κοινωνίας μας. Προς το παρόν, οι πρόσφυγες είναι αυτοί που βρίσκονται στο στόχαστρο στην Ευρώπη, αλλά, αργά ή γρήγορα, αυτό το μίσος θα μεταφερθεί απέναντι και σε άλλους που είναι λιγότερο προνομιούχοι».
Σε έναν κόσμο όπου οι φυλετικές διακρίσεις εξακολουθούν να αποτελούν καίριες προκλήσεις, ορισμένες δημόσιες προσωπικότητες αξιοποιούν τη φήμη και την επιρροή τους για να προωθήσουν την ισότητα και την αποδοχή.
Από τον χώρο της ψυχαγωγίας και του αθλητισμού έως την πολιτική και την τέχνη, αυτοί οι άνθρωποι δεν φοβούνται να υψώσουν τη φωνή τους ενάντια στην αδικία. Με αφορμή τη σημερινή Παγκόσμια Ημέρα κατά του Ρατσισμού και των Φυλετικών Διακρίσεων, ακολουθούν πέντε προσωπικότητες, που μέσα από το έργο και τη δράση τους, αποτελούν φωτεινά παραδείγματα στον αγώνα κατά του ρατσισμού και υπέρ της κοινωνικής δικαιοσύνης.
Εμμανουήλ (Μανόλο) Καραλής
Ο Εμμανουήλ (Μανόλο) Καραλής, χάλκινος Ολυμπιονίκης στο άλμα επί κοντώ στους Ολυμπιακούς Αγώνες του Παρισιού το 2024, έχει βιώσει προσωπικά τον ρατσισμό σε διάφορες φάσεις της ζωής του. Κατά την παιδική του ηλικία, ο Μανόλο και η δίδυμη αδελφή του αντιμετώπισαν ρατσιστικές συμπεριφορές από συμμαθητές τους.
Σύμφωνα με δηλώσεις του, μια ομάδα παιδιών τούς είχε βάλει στο στόχαστρο, τους έσπρωχναν, τους χτυπούσαν και τους απειλούσαν, λέγοντας τους να επιστρέψουν στη χώρα τους. Για αυτές τις τραυματικές εμπειρίες, ο πρωταθλητής έχει μιλήσει ανοιχτά, θέλοντας να ενδυναμώσει και άλλους πολίτες που βιώνουν παρόμοιες καταστάσεις. Ως αθλητής, ο Μανόλο αντιμετώπισε ρατσιστικές συμπεριφορές και από προπονητή, ο οποίος προχωρούσε και σε προσβλητικούς χαρακτηρισμούς σχετικά με την οικογένειά του.
Παρά τις δυσκολίες και την αδικία όμως, ο Μανόλο κατάφερε να ξεπεράσει τον ρατσισμό, την κατάθλιψη και τους τραυματισμούς, στοιχεία που όπως δηλώνει, τον διαμόρφωσαν ως άνθρωπο. Η ιστορία του και το γεγονός πως αποφάσισε να μοιραστεί δημόσια ορισμένα από τα βιώματα του, αναδεικνύουν τη σημασία της ανθεκτικότητας και της αυτοπεποίθησης απέναντι σε προκαταλήψεις και διακρίσεις, προσφέροντας έμπνευση σε πολλούς.
Ιάσονας Αποστολόπουλος
«Η υπεράσπιση των προσφύγων είναι η υπεράσπιση των πιο υποτιμημένων τμημάτων της κοινωνίας μας. Είναι η υπεράσπιση του διεθνούς δικαίου, είναι η υπεράσπιση της ανθρωπιάς και της αλληλεγγύης», θα πει σε δηλώσεις του ο Ιάσονας Αποστολόπουλος ένα από τα πιο φωτεινά παραδείγματα κατά του ρατσισμού και των φυλετικών διακρίσεων.
Ο Έλληνας ακτιβιστής αγωνίζεται έμπρακτα για τα ανθρώπινα δικαιώματα και αποτελεί διασώστης προσφύγων, με ενεργή δράση από το 2015. Έχει εργαστεί σε χώρες όπως το Σουδάν και η Αιθιοπία με γιατρούς χωρίς σύνορα, ενώ το 2019, ως συντονιστής του διασωστικού σκάφους «Μάρε Ιόνιο» της οργάνωσης Mediterranea Saving Humans, προχώρησε σε διάσωση 46 προσφύγων παρά την απαγόρευση της ιταλικής κυβέρνησης.
Και όλα αυτά είναι μόνο η αρχή. Ο Ιάσονας Αποστολόπουλος έχει κατηγορήσει την ελληνική ακτοφυλακή για επαναπροωθήσεις προσφύγων στο Αιγαίο, χαρακτηρίζοντας αυτές τις πρακτικές ως εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας.
Σε συνεντεύξεις του, τονίζει την ανάγκη δημιουργίας ασφαλών διαδρόμων για τους πρόσφυγες, υποστηρίζοντας ότι αυτό θα εξάλειφε τα κυκλώματα διακίνησης. Επιπλέον, έχει εκφράσει την αντίθεσή του στις πολιτικές που στοχοποιούν αλληλέγγυες οργανώσεις και ΜΚΟ, τονίζοντας ότι αυτές οι πρακτικές υπονομεύουν την ανθρωπιστική βοήθεια.
«Δυστυχώς, οι ζωές των προσφύγων σήμερα έχουν γίνει ένα εργαλείο. Εργαλείο της παγκόσμιας Ακροδεξιάς για να εκβιάζει ψήφους και κοινωνική συναίνεση υπό το φόβο μιας αόρατης απειλής, εργαλείο οικονομικών απολαβών για τρίτες χώρες που κάνουν τον φύλακα της Ευρώπης» θα πει σε άλλο σημείο.
Ελένη Γλύκατζη-Αρβελέρ
«Ο ρατσισμός είναι μια μορφή αμάθειας και φτώχειας ψυχής»
Τα λόγια είναι περιττά για την Ελένη Γλύκατζη-Αρβελέρ, μία από τις πιο διακεκριμένες Ελληνίδες ιστορικούς και ακαδημαϊκούς. Εξέχουσα Ελληνίδα βυζαντινολόγος με διεθνές κύρος, γνωστή για την ακαδημαϊκή της προσφορά και τη συμβολή της στην προώθηση του πολιτισμού. Ως η πρώτη γυναίκα πρόεδρος του Τμήματος Ιστορίας και Πρωτοπόρος Πρύτανης του Πανεπιστημίου της Σορβόννης, η Αρβελέρ έχει τιμηθεί με πλήθος βραβείων και διακρίσεων.
H ίδια έχει εκφράσει επανειλημμένα την αντίθεσή της στον ρατσισμό και τις φυλετικές διακρίσεις. Τονίζει μάλιστα τη σημασία της ενσωμάτωσης της πολυπολιτισμικότητας και της αλληλεγγύης. «Ο ρατσισμός είναι μια μορφή αμάθειας και φτώχειας ψυχής. Οι άνθρωποι πρέπει να μάθουν να βλέπουν τον άλλο ως άνθρωπο και όχι μέσω του χρώματος του δέρματός του ή της καταγωγής του».
Γενικότερα η στάση της προάγει την αποδοχή της διαφορετικότητας και την καταπολέμηση των κοινωνικών προκαταλήψεων. Η Ελένη Γλύκατζη-Αρβελέρ έχει επανειλημμένα αναφέρει ότι η ιστορία της Ευρώπης, αλλά και της Ελλάδας, είναι στενά συνδεδεμένη με την πολυπολιτισμικότητα και ότι ο ρατσισμός δεν έχει θέση σε μια κοινωνία που επιθυμεί να εξελιχθεί και να προοδεύσει.
Η υποστήριξή της στην ισότητα και τη δικαιοσύνη αποτελεί βασικό πυλώνα της δημόσιας παρουσίας της, ενώ η ακαδημαϊκή της πορεία και η ενεργή της συμμετοχή σε πολιτιστικούς φορείς αναδεικνύουν τη δέσμευσή της στην προώθηση της γνώσης και της κατανόησης μεταξύ των λαών.
Γιάννης Αντετοκούνμπο
Η ιστορία του Γιάννη Αντετοκούνμπο είναι βαθιά συνδεδεμένη με το θέμα του ρατσισμού. Ως παιδί μεταναστών, αντιμετώπισε σε πολύ νεαρή ηλικία τις κοινωνικές προκαταλήψεις και τις δυσκολίες της ένταξης. Το γεγονός ότι γεννήθηκε στην Ελλάδα, αλλά οι γονείς του ήταν Νιγηριανοί μετανάστες, τον τοποθέτησε συχνά σε μια κοινωνικά "γκρίζα ζώνη".
Bίωσε την απομόνωση και την ανισότητα, καθώς η οικογένειά αντιμετώπιζε καθημερινά διακρίσεις λόγω της εθνοτικής καταγωγής τους. Αν και τον ρατσισμό τον βρήκε σε διάφορες πτυχές της ζωής του, ο Γιάννης ποτέ δεν άφησε τις αντιξοότητες να τον περιορίσουν. Αντιθέτως, έδινε πάντα δημόσιες δηλώσεις που επικροτούσαν τη σημασία της κοινωνικής αποδοχής και του σεβασμού.
Ορισμένα από τα σημαντικότερα κατορθώματά του περιλαμβάνουν:
NBA MVP (2019 και 2020): Ο Γιάννης έχει κατακτήσει δύο φορές τον τίτλο του Most Valuable Player (MVP) του NBA, το 2019 και το 2020, αναγνωρίζοντας τις εξαιρετικές του επιδόσεις στην κανονική περίοδο.
Πρωτάθλημα NBA (2021): Hγήθηκε των Milwaukee Bucks στην κατάκτηση του πρώτου πρωταθλήματος NBA για την ομάδα από το 1971. Η απόδοσή του στον τελικό, ιδιαίτερα με τους 50 πόντους στον 6ο αγώνα, είναι μία από τις πιο ιστορικές στιγμές του NBA.
All-Star Συμμετοχές: Ο Γιάννης είναι τακτικός συμμετέχων στο NBA All-Star Game και έχει αναδειχθεί All-Star Starter αρκετές φορές.
NBA Finals MVP (2021): Αφού οδήγησε τους Bucks στην κατάκτηση του τίτλου, κέρδισε και τον τίτλο του Finals MVP, αναγνωρίζοντας την εξαιρετική του απόδοση στην πορεία των τελικών.
Η πορεία του Γιάννη ως αθλητής, αλλά και ως πρότυπο κοινωνικής αλληλεγγύης, δείχνει ότι οι προκλήσεις και οι δυσκολίες μπορούν να ξεπεραστούν με σθένος και αφοσίωση. Ο ίδιος παραμένει ένας ένθερμος υποστηρικτής των κοινωνικών δικαιωμάτων και της καταπολέμησης των προκαταλήψεων.
«Λόγος Τιμής»
Μπορεί οι «Λόγος Τιμής» να γεμίζουν στάδια ολόκληρα με τις συναυλίες τους, αλλά γι’ αυτό που έχουν ξεχωρίσει έντονα είναι το αντιρατσιστικό τους έργο. Mε τραγούδια αφιερωμένα «στον μπέμπη και την μπέμπα που κατάπιε το Αιγαίο», χρησιμοποιούν τη μουσική τους για να στέλνουν έντονα μηνύματα κατά των φυλετικών διακρίσεων και του ρατσισμού προς τη νεολαία και όχι μόνο.
Έχουν καταφέρει να ξεχωρίσουν για τη δυναμική τους στάση απέναντι σε κοινωνικά ζητήματα και ιδιαίτερα για την ευαισθητοποίηση γύρω από το ζήτημα της ισότητας και της αποδοχής. Μέσα από τα τραγούδια τους, έχουν αναδείξει την ανάγκη για κοινωνική ενσωμάτωση και αποδοχή όλων των ανθρώπων, ανεξαρτήτως καταγωγής, φύλου ή θρησκείας.
Ωστόσο δεν περιορίζονται μόνο σε τραγούδια αλλά συμμετέχουν και σε εκδηλώσεις και δράσεις που προάγουν τα ανθρώπινα δικαιώματα. Το συγκρότημα έχει υποστηρίξει και συμμετάσχει σε πολλές καμπάνιες κατά του ρατσισμού και του κοινωνικού αποκλεισμού. Συνολικά η στάση τους, ενθαρρύνει τον κόσμο να αγκαλιάσει τη διαφορετικότητα και να αντισταθεί σε προκαταλήψεις και αδικίες.
Στην πλειονότητα των τραγουδιών τους αναφέρονται στις κοινωνικές ανισότητες και τις δύσκολες συνθήκες που αντιμετωπίζουν οι άνθρωποι σε μειονεκτικές θέσεις, όπως οι πρόσφυγες, οι μετανάστες και τα άτομα από ευάλωτες κοινωνικές ομάδες ενώ παράλληλα δίνεται έμφαση και στις ψυχικές διαταραχές.
Με λίγα λόγια, έχουν αποδείξει ότι η μουσική μπορεί να είναι ένα ισχυρό εργαλείο για κοινωνική αλλαγή. Αντιμετωπίζοντας το ρατσισμό και τις φυλετικές διακρίσεις με αποφασιστικότητα, το συγκρότημα ενθαρρύνει τις νέες γενιές να αγωνιστούν για έναν κόσμο χωρίς διαχωρισμούς, όπου η διαφορετικότητα γιορτάζεται και δεν καταπιέζεται.
