Η πειρατεία παγκόσμια απειλή για το εμπόριο και τους ναυτικούς

Η πειρατεία αποτελεί σοβαρή παγκόσμια απειλή για την περιφερειακή ασφάλεια, το παγκόσμιο εμπόριο, τις θαλάσσιες μεταφορές και την παγκόσμια οικονομία, αλλά πάνω από όλα απειλή για τη ζωή και την ασφάλεια των ναυτικών.

Το ετήσιο κόστος της εκτιμάται σε 7-12 δισ. δολάρια. Η αποτελεσματική αντιμετώπιση της πειρατείας απαιτεί πολυσχιδή δράση και ένα μείγμα μέτρων που συνδέουν την επιτήρηση, τη χρήση βίας και τη δημιουργία υποδομής στην ξηρά, ιδίως στη Σομαλία.

Παρά το γεγονός ότι το 2013 οι πειρατικές επιθέσεις στη Σομαλία και στον Ινδικό Ωκεανό σημείωσαν απότομη μείωση, η απειλή παραμένει.

Παρά τις συνεχείς προσπάθειες σε διεθνές και περιφερειακό επίπεδο για την καταπολέμηση του φαινομένου της πειρατείας, τα επιθυμητά αποτελέσματα δεν έχουν ακόμη επιτευχθεί. Η ολοκλήρωση μιας αποτελεσματικής πολιτικής με παράλληλη ευαισθητοποίηση της κοινής γνώμης και των διαμορφωτών πολιτικής είναι τώρα περισσότερο απαραίτητη παρά ποτέ.

Συνεπώς είναι ενθαρρυντικό ότι η Ομάδα Επαφής των Ηνωμένων Εθνών για τη Σομαλία πρότεινε μέτρα για να αντιμετωπιστούν όλες οι πτυχές της πειρατείας με υποβολή σχετικών προτάσεων στα Ηνωμένα Εθνη και στον Διεθνή Ναυτιλιακό Οργανισμό (ΙΜΟ).

Η απόφαση της ΕΕ που παρατείνει την εξουσιοδότηση της επιχείρησης EUNAVFOR –Atalanta ως το τέλος του 2016 και επεκτείνει την περιοχή υψηλού κινδύνου υπό επιτήρηση είναι ευπρόσδεκτη.

Η εξακολούθηση της παρουσίας των ναυτικών δυνάμεων του ΝΑΤΟ, της ΕΕ και τρίτων χωρών στις περιοχές υψηλού κινδύνου με ενισχυμένους κανόνες εμπλοκής συμμορφώνεται με τις υποχρεώσεις των κυβερνήσεων που απορρέουν από τη Διεθνή Σύμβαση UNCLOS 1982 και τις αποφάσεις του Συμβουλίου Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών για την εξασφάλιση της ελεύθερης ναυσιπλοΐας στα διεθνή ύδατα.

Η Ελλάδα συμμετέχει ενεργά στην επιχείρηση της EUNAVFOR –Atalanta. Οσον αφορά τα μέτρα αυτοπροστασίας των εμπορικών πλοίων, η ΕΕΕ επέστησε την προσοχή στα μέλη της για την πλήρη συμμόρφωση με τις σχετικές αναθεωρημένες Βέλτιστες Πρακτικές (ΒΜΡ4).

Η συμμετοχή της στις σχετικές διαδικασίες του ΙΜΟ συνετέλεσε στη διατύπωση κατευθυντήριων γραμμών για την απασχόληση ιδιωτικών ενόπλων φρουρών επί των ευάλωτων πλοίων και την προώθηση μέσω του ΙΜΟ και Διεθνούς Οργανισμού Τυποποίησης (ISO) της διαδικασίας υιοθέτησης προδιαγραφών για τις εταιρείες που παρέχουν υπηρεσίες ναυτικής ασφάλειας (ISO PAS 28007).

Η Ελλάδα υιοθέτησε νομοθεσία (2012) που επιτρέπει τη χρήση προσοντούχων εταιρειών ελλήνων και ξένων ιδιωτικών ενόπλων φρουρών επί των πλοίων ελληνικής σημαίας. εντοπισμός των χρηματικών ροών των λύτρων που καταβάλλονται στους πειρατές για την απελευθέρωση των υπό κατάληψη πλοίων και των ναυτικών ομήρων που εξετάζεται επί του παρόντος από Europol και Interpol υποστηρίζεται πλήρως.

Οι διεθνείς οργανισμοί όμως της ναυτιλίας και η ΕΕΕ αντιτίθενται σφοδρά στην πρόταση ενδεχόμενης απαγόρευσης των πληρωμών λύτρων στους πειρατές ως μέσου για τον τερματισμό της χρηματοδότησής τους διότι τούτο θα θέσει σε σοβαρό κίνδυνο τη ζωή των ομήρων.

Παράλληλα με τις εξελίξεις στο Κέρας της Αφρικής μια ανησυχητική κλιμάκωση επιθέσεων σημειώνεται στον Κόλπο της Γουινέας.

Παρά το γεγονός ότι η πειρατεία στη Δυτική Αφρική έχει διαφορετικά χαρακτηριστικά από την αντίστοιχη στο Κέρας της Αφρικής και πρόκειται συνήθως για ένοπλη ληστεία ή κλοπή φορτίου, υπάρχει ιδιαίτερη ανησυχία διότι οι επιθέσεις αυτές είναι πιο βίαιες και έχουν υψηλό κόστος σε ζωές ναυτικών.

Η ΕΕΕ σε συνεργασία με το ελληνικό υπουργείο Ναυτιλίας και Αιγαίου υποστήριξε πρωτοβουλίες του ΙΜΟ και άλλων διεθνών οργανισμών για την προστασία των πλοίων και των ναυτικών.

Η ΕΕΕ επίσης υποστήριξε το πρόγραμμα της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για τη βοήθεια των χωρών της περιοχής προκειμένου να βελτιωθεί η ασφάλεια στον Κόλπο της Γουινέας. Επίσης η Ελλάδα κατέθεσε έγγραφο στο Συμβούλιο του ΙΜΟ (15.6.13) ζητώντας την ανάληψη δράσης υπό την αιγίδα των Ηνωμένων Εθνών σχετικά με την πάταξη της πειρατείας και ένοπλης ληστείας στη Δυτική Αφρική. Το έγγραφο αυτό αποτέλεσε τη βάση σχετικού ψηφίσματος που υιοθέτησε η συνέλευση του ΙΜΟ (25.11.13 – 4.12.13).

Τα περιστατικά της πειρατείας, η κλιμάκωση της ένοπλης ληστείας στη θάλασσα και η παράνομη μετανάστευση διά θαλάσσης οδήγησαν την Ελλάδα –λόγω της γεωγραφικής θέσης της στην Ανατολική Μεσόγειο –να κυρώσει (12.7.13) το Πρωτόκολλο 2005 της Διεθνούς Σύμβασης για την Καταστολή Παράνομων Πράξεων.