Σε τρεις φάσεις θα κινηθούν οι διαπραγματεύσεις της Ελλάδας με τους δανειστές της ως το τέλος Ιουλίου του 2014, με πρώτο στόχο η χώρα να βαδίσει στις ευρωεκλογές του Μαΐου χωρίς τον κίνδυνο της στάσης πληρωμών (και με λυμένο το πρόβλημα του χρηματοδοτικού κενού τουλάχιστον για το 2014). Tελικός στόχος είναι η μείωση του χρέους και η χαλάρωση της λιτότητας που επιβάλλει το Μνημόνιο 2 το οποίο συμφωνήθηκε στις αρχές του 2012.
Η στήριξη και το χρέος
Το πρώτο «πιάτο» θα είναι το παζάρι με την τρόικα που θα γίνει τον Φεβρουάριο στην Αθήνα.
Το δεύτερο και πιο κρίσιμο μέρος, το δίμηνο Απριλίου-Μαΐου, θα είναι η πολιτική διαπραγμάτευση για το νέο πρόγραμμα στήριξης και τις γενικές αρχές για τη ρύθμιση του χρέους.
H τρίτη και τελευταία πράξη, μετά τις ευρωεκλογές, θα αφορά τις λεπτομέρειες και τους όρους (conditionality) που θα διέπουν τη σχέση της Ελλάδας με τους θεσμικούς δανειστές της ως το 2016, και βέβαια την υλοποίηση του σχεδίου ελάφρυνσης του χρέους.
Η επιτυχής διαπραγμάτευση κάθε σταδίου είναι προϋπόθεση για να προχωρήσουν οι συζητήσεις στο επόμενο. Ολα τα βήματα είναι δύσκολα…
Δόση 11 δισ. ευρώ. Το διόλου αυτονόητο πρώτο βήμα, το οποίο θα ξεκλειδώσει την αλληλουχία των εξελίξεων, είναι η συμφωνία κυβέρνησης – τρόικας για τη λήψη διαρθρωτικών μέτρων περί το 1,5 δισ. ευρώ το 2014 ώστε να κλείσει το δημοσιονομικό κενό. Ολα δείχνουν ότι ο υπουργός Οικονομικών κ. Γιάννης Στουρνάρας θα αντιμετωπίσει «Ιερά Εξέταση» στο Eurogroup της Δευτέρας από τον ολλανδό πρόεδρο του Συμβουλίου κ. Γερούν Ντεϊσελμπλούμ και τους συναδέλφους του των χωρών του ευρωπαϊκού Βορρά (Γερμανία, Αυστρία, Φινλανδία), καθώς η τριμηνιαία αξιολόγηση της τριμερούς η οποία άρχισε τον Σεπτέμβριο του 2013 δεν έχει ολοκληρωθεί ύστερα από πέντε μήνες διαβουλεύσεων.
Απολύσεις και μείωση εισφορών
Οι δανειστές ανεβάζουν τον πήχη του δημοσιονομικού κενού για το 2014 στο 1,5 δισ. ευρώ και στα 3 δισ. ευρώ για το 2015. Για το 2014 απορρίπτουν τα ισοδύναμα μέτρα της κυβέρνησης τόσο για την κάλυψη του κενού των 300 εκατ. ευρώ από τη διατήρηση του χαμηλού συντελεστή ΦΠΑ 13% όσο και για την απόκλιση των 400 εκατ. ευρώ από τον νέο φόρο στα ακίνητα. Την ίδια στιγμή συνεχίζεται το παζάρι για την απελευθέρωση των απολύσεων και για τον τρόπο κάλυψης της «τρύπας» των 800 εκατ. ευρώ που θα ανοίξει στα ασφαλιστικά ταμεία η σχεδιαζόμενη μείωση των εργοδοτικών εισφορών.
Εφόσον βρεθεί κοινός τόπος για την κάλυψη με διαρθρωτικά μέτρα του δημοσιονομικού κενού, θα ακολουθήσει η εκταμίευση «πακέτου» δόσεων άνω των 11 δισ. ευρώ τον Μάρτιο ώστε η Ελλάδα να καλύψει χωρίς προβλήματα τις λήξεις ύψους 10 δισ. ευρώ τον Μάιο και να μη φθάσει σε στάση πληρωμών.
Υπογραφή-δέσμευση
Σύμφωνα με έγκυρες πηγές, το ΔΝΤ, για να μπορέσει να εκταμιεύσει τις δικές του δόσεις, θα ζητήσει και θα λάβει μια έγγραφη δέσμευση από την ευρωπαϊκή πλευρά η οποία θα αναφέρει ότι οι εταίροι της Ελλάδας θα καλύψουν το χρηματοδοτικό κενό του 2014. Οι Ευρωπαίοι θα υποσχεθούν έτσι πρόσθετη στήριξη, νέο πρόγραμμα βοήθειας προς την Ελλάδα, δίχως όμως να χρειαστεί το περάσουν από τα κοινοβούλιά τους στην ευαίσθητη πολιτικά περίοδο πριν από τις ευρωεκλογές. Αυτό αναμένεται από τον Ιούνιο και μετά.
Η θηλιά στον λαιμό. Η δεύτερη φάση, μετά τις εκταμιεύσεις των δόσεων τον Μάρτιο, θα αφορά την κατ’ εξοχήν πολιτική διαπραγμάτευση ανάμεσα στην Ελλάδα, στην ΕΕ και στο ΔΝΤ για δύο φλέγοντα θέματα: πρώτον, το πρόγραμμα στήριξης ως το 2016 και, δεύτερον, τη ρύθμιση του χρέους. Και για τα δύο αυτά θέματα η Ελλάδα θα διαπραγματευθεί με βάση το πρωτογενές πλεόνασμα του 2013 που εκτιμάται αυτή τη στιγμή στην περιοχή του 1 δισ. ευρώ και θα πιστοποιηθεί από τη Eurostat τρεις ημέρες μετά την Κυριακή του Πάσχα, στις 23 Απριλίου.
Το στοίχημα του πλεονάσματος
Το μεγαλύτερο στοίχημα για την κυβέρνηση είναι η επαναδιαπραγμάτευση του στόχου για πρωτογενές πλεόνασμα 4,5% του ΑΕΠ το 2016, καθώς ο στόχος αυτός με τα σημερινά δεδομένα κρίνεται υπερβολικός. Στόχος της Αθήνας, τον οποίο φαίνεται να συμμερίζεται το ΔΝΤ, είναι να κατέβει ο πήχης στο 2,5% του ΑΕΠ το 2016, κάτι που θα σημαίνει αυτομάτως χαλάρωση της κλιμακούμενης υπερφορολόγησης και ανάσα για τους πολίτες και τις επιχειρήσεις, εφόσον θα εγκαταλειφθούν οι στόχοι για «τερατώδη πλεονάσματα» που λειτουργούν ως θηλιά στον λαιμό.
Φρένο στον εισπρακτικό πυρετό
Η χαλάρωση του εισπρακτικού πυρετού που «γονάτισε» την πραγματική οικονομία σημαίνει ωστόσο ότι το χρηματοδοτικό κενό της διετίας 2014-2015 θα εκτιναχθεί από τα 11 ως 14 δισ. ευρώ που εκτιμάται με βάση τους υπάρχοντες στόχους στα 18 ως 21 δισ. ευρώ αν ο στόχος του πρωτογενούς πλεονάσματος κατέβει από το 4,5% στο 2,5% του ΑΕΠ. Η απόκλιση των 3 δισ. ευρώ αφορά τις εκτιμήσεις για επίτευξη ή μη των (υπερφιλόδοξων) στόχων για έσοδα από ιδιωτικοποιήσεις.
«Παροχές» €700 εκατ.
Παρά την απόφαση του Συμβουλίου της Επικρατείας (ΣτΕ) για την επιστροφή των περικοπών στους ενστόλους ο αναπληρωτής υπουργός Οικονομικών κ. Χρήστος Σταϊκούρας επιμένει ότι θα υλοποιηθεί η δέσμευση για την ανακούφιση των ασθενέστερων τάξεων (όπως οι χαμηλοσυνταξιούχοι) από το επιπλέον του στόχου πρωτογενές πλεόνασμα. Αυτό σημαίνει ότι η κυβέρνηση, μετά την πιστοποίηση του πλεονάσματος από τη Eurostat στις 23 Απριλίου και πριν από τις ευρωεκλογές, θα «μοιράσει» το 70% από το εκτιμώμενο πρωτογενές πλεόνασμα (χωρίς τις μεταφορές των κερδών των ομολόγων από τις κεντρικές τράπεζες της ευρωζώνης ΑΝΦΑ) ύψους 1 δισ. ευρώ, το οποίο αποδέχεται η τρόικα. Ο στόχος είναι να δοθούν 700 εκατ. ευρώ σε όσους επλήγησαν από τη λιτότητα. Ωστόσο για να συμβεί αυτό το οικονομικό επιτελείο αναζητεί μόνιμα μέτρα 500 εκατ. ευρώ εν αναμονή της τελικής απόφασης του ΣτΕ καθώς και η τρόικα έχει ήδη θέσει το θέμα των ισοδυνάμων. Η εξίσωση που προσπαθούν να λύσουν στην οδό Νίκης, όπου βρίσκεται το γραφείο του υπουργού Οικονομικών κ. Γιάννη Στουρνάρα, είναι να βρεθούν 500 εκατ. ευρώ χωρίς νέα περικοπή μισθών ή συντάξεων και χωρίς την επιβολή νέου φόρου, ένα εγχείρημα εξαιρετικά δύσκολο. Μάλιστα η κατάσταση θα οδηγηθεί στα όρια των δημοσιονομικών αντοχών αν δικαιωθούν και τα υπόλοιπα «ειδικά μισθολόγια» που υπέστησαν περικοπές από την 1η Αυγούστου του 2012 καθώς τότε το πακέτο των ισοδύναμων μέτρων θα ανέβει στο «απαγορευτικό» 1 δισ. ευρώ.
Παρά την απόφαση του Συμβουλίου της Επικρατείας (ΣτΕ) για την επιστροφή των περικοπών στους ενστόλους ο αναπληρωτής υπουργός Οικονομικών κ. Χρήστος Σταϊκούρας επιμένει ότι θα υλοποιηθεί η δέσμευση για την ανακούφιση των ασθενέστερων τάξεων (όπως οι χαμηλοσυνταξιούχοι) από το επιπλέον του στόχου πρωτογενές πλεόνασμα. Αυτό σημαίνει ότι η κυβέρνηση, μετά την πιστοποίηση του πλεονάσματος από τη Eurostat στις 23 Απριλίου και πριν από τις ευρωεκλογές, θα «μοιράσει» το 70% από το εκτιμώμενο πρωτογενές πλεόνασμα (χωρίς τις μεταφορές των κερδών των ομολόγων από τις κεντρικές τράπεζες της ευρωζώνης ΑΝΦΑ) ύψους 1 δισ. ευρώ, το οποίο αποδέχεται η τρόικα. Ο στόχος είναι να δοθούν 700 εκατ. ευρώ σε όσους επλήγησαν από τη λιτότητα. Ωστόσο για να συμβεί αυτό το οικονομικό επιτελείο αναζητεί μόνιμα μέτρα 500 εκατ. ευρώ εν αναμονή της τελικής απόφασης του ΣτΕ καθώς και η τρόικα έχει ήδη θέσει το θέμα των ισοδυνάμων. Η εξίσωση που προσπαθούν να λύσουν στην οδό Νίκης, όπου βρίσκεται το γραφείο του υπουργού Οικονομικών κ. Γιάννη Στουρνάρα, είναι να βρεθούν 500 εκατ. ευρώ χωρίς νέα περικοπή μισθών ή συντάξεων και χωρίς την επιβολή νέου φόρου, ένα εγχείρημα εξαιρετικά δύσκολο. Μάλιστα η κατάσταση θα οδηγηθεί στα όρια των δημοσιονομικών αντοχών αν δικαιωθούν και τα υπόλοιπα «ειδικά μισθολόγια» που υπέστησαν περικοπές από την 1η Αυγούστου του 2012 καθώς τότε το πακέτο των ισοδύναμων μέτρων θα ανέβει στο «απαγορευτικό» 1 δισ. ευρώ.
«Μνημόνιο 3» ή έξοδος;
Το ερώτημα των… 20 δισεκατομμυρίων ευρώ για την ελληνική κυβέρνηση είναι πώς θα διαχειριστεί τη σαφή θέση του Βερολίνου για την ανάγκη να καταρτιστεί ένα τρίτο πακέτο βοήθειας, το οποίο θα μπορούσε να ονομαστεί είτε «Μνημόνιο 3 «είτε «Σχέδιο Ανάπτυξης», ανάλογα με τα χαρακτηριστικά που θα λάβει.
Το ερώτημα των… 20 δισεκατομμυρίων ευρώ για την ελληνική κυβέρνηση είναι πώς θα διαχειριστεί τη σαφή θέση του Βερολίνου για την ανάγκη να καταρτιστεί ένα τρίτο πακέτο βοήθειας, το οποίο θα μπορούσε να ονομαστεί είτε «Μνημόνιο 3 «είτε «Σχέδιο Ανάπτυξης», ανάλογα με τα χαρακτηριστικά που θα λάβει.
Σε κάθε περίπτωση Αθήνα, Βερολίνο και Βρυξέλλες «ψάχνουν» 20 δισ. ευρώ για τη χρηματοδότηση της χώρας μας ως το 2016 εφόσον συμφωνηθεί η φιλική προς την ανάπτυξη λύση της χαλάρωσης του στόχου για πρωτογενές πλεόνασμα το 2016 από το 4,5% στο 2,5% του ΑΕΠ.
Οι δράσεις που βρίσκονται στο τραπέζι για να καλυφθεί αυτό το κενό είναι οι εξής:
- Νέα μείωση επιτοκίων και επιμήκυνση της ωρίμασης του χρέους στο πλαίσιο της νέας ρύθμισης του χρέους, με όφελος περίπου 1 δισ. ευρώ τον χρόνο.
- Χρησιμοποίηση των υπολοίπων 10 δισ. ευρώ από το πακέτο για την ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών. Η Ελλάδα ζητεί τη μείωση του δείκτη κεφαλαιακής επάρκειας (Core Tier 1) για τις τράπεζες από το 9% στο 8%.
- Εξοδος στις αγορές με πενταετή ομόλογα για την άντληση 2 ως 3 δισ. ευρώ.
- Μετακύλιση ομολόγων που κατέχουν οι κεντρικές τράπεζες της ευρωζώνης (ANFAs).
- Αναχρηματοδότηση των «ομολόγων Αλογοσκούφη», ύψους 4,4 δισ. ευρώ, τα οποία λήγουν το 2014. Δόθηκαν από το Δημόσιο στις τράπεζες το 2009, έναντι προνομιούχων μετοχών.
ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ
