Νικόλας Σεβαστάκης

Πριν από πολλές δεκαετίες ο αμερικανός κοινωνιολόγος Ντάνιελ Μπελ έγραφε για τις πολιτιστικές αντιφάσεις του καπιταλισμού. Ο Μπελ και άλλοι στη συνέχεια στάθηκαν στο ότι κάθε σύγχρονη οικονομία της αγοράς χειρίζεται μαζικές ηδονιστικές στάσεις που συχνά συγκρούονται με τους κανόνες της εργασιακής και παραγωγικής ηθικής. Οι πολιτικοί θεσμοί «μιλούν» τη γλώσσα της ευθύνης ενώ την […]

Καθώς περνούν οι μέρες μέσα σε αυτή την παγκόσμια αναστάτωση της επιδημίας, παρατηρούμε να ξεφυτρώνουν ιδέες, πάθη και πολιτικά σχέδια που αρπάζονται από την κρίση ως λαχνό. Οχι όμως με το νόημα που δίνουμε συνήθως στο τετριμμένο σχήμα της κρίσης (ως) ευκαιρίας αλλά επιδιώκοντας την αποδόμηση του φιλελεύθερου δημοκρατικού κεκτημένου. Η περίπτωση της Ουγγαρίας του […]

Αυτές οι κοινωνίες που συνηθίσαμε από παλιά να ονομάζουμε «αστικές» δεν είχαν και δεν μπορούν να έχουν ενιαία πολιτική και νομική μορφή. Είχαν επίσης διαφορετικά ηθικά και πολιτισμικά υποστρώματα. Πριν ακόμα γίνει λόγος για τον καπιταλισμό οι αστικές κοινωνίες χαρακτηρίστηκαν «εμπορικές κοινωνίες» (commercial societies). Οι επικριτές τους πρόβαλλαν τη διαίσθηση (που έγινε βεβαιότητα κατά τις […]

Η κρίση στα σύνορα και όλες οι ανθρώπινες, γεωπολιτικές και διεθνείς περιπλοκές της βάζουν δύσκολα σε όλα τα υποκείμενα του πολιτικού μας συστήματος. Οχι μόνο σε σχέση με τις πρακτικές απαντήσεις στα διλήμματά της – εκεί, προφανώς, τον πρώτο λόγο έχουν πάντα η κυβέρνηση και ο κρατικός μηχανισμός – αλλά και ως προς το τι λέγεται και […]

Υπάρχουν δύο τρόποι να σταθεί κανείς απέναντι στη ρητορική για τους «αρμούς της εξουσίας». Ο ένας τρόπος είναι να αναγνωρίσουμε σε αυτή την προσέγγιση της εξουσίας μια πολύ κλασική ιδέα, τετριμμένη για όλες τις εκδοχές του ριζοσπαστισμού στη νεότερη εποχή. Η ιδέα λέει ότι πέρα από τους τυπικούς θεσμούς άσκησης της εξουσίας, υπάρχει ένα αόρατο […]

Ο θάνατος ενός ανθρώπου των βιβλίων όπως ο Τζορτζ Στάινερ, που άφησε πίσω του ένα λαμπρό έργο κριτικής σοφίας, μας βγάζει, για λίγο, από το στενόχωρο πεδίο των πολιτικών παθών. Οχι γιατί η σκέψη και η παρέμβαση συγγραφέων όπως ο Στάινερ δεν έχουν πολιτική διάσταση. Προφανώς έχουν, και μάλιστα όλα τα προσφιλή θέματα του Στάινερ, […]

Στην αποκαλυψιακή φιλολογία περί Τρίτου Παγκοσμίου, η «σπίθα» που ανάβει στη Μέση Ανατολή ή στον Περσικό Κόλπο παίζει, εδώ και χρόνια, σημαντικό ρόλο. Η σχετική βιβλιογραφία μεγαλώνει, μα ακόμα περισσότερο η συναφής φιλμογραφία και ο χειρισμός του θέματος από την ποπ κουλτούρα. Αυτή η τελευταία, ως γνωστόν, λατρεύει τις καταστροφές και προαναγγέλλει τις κρίσεις, αρκεί […]

Στον σημερινό κόσμο η δημαγωγία, η λογική των εύκολων λύσεων, στρέφεται κυρίως προς τα δεξιά, προς την περιοχή ενός ευέλικτου, αφομοιωτικού και απρόβλεπτου συντηρητισμού. Η νέα Δεξιά δεν πρωτοτυπεί τόσο με καινούργιες ιδέες όσο με την ελεύθερη ενσωμάτωση στοιχείων από όλες τις άλλες παραδόσεις και «ατζέντες». Για παράδειγμα, ο Μπόρις Τζόνσον μίλησε τη ριζοσπαστική γλώσσα […]

Οι μεγάλες πολιτισμικές αλλαγές μετά τη δεκαετία του ’60 έδωσαν τεράστια ώθηση στην ιδέα ότι οι φόρμες και τα σχήματα εμποδίζουν την ανάπτυξη της προσωπικότητας. Η προσωπική ματιά και το «ιδιαίτερο βλέμμα» καταξιώθηκαν γενικότερα και πολύ πιο έξω από τη στενή καλλιτεχνική σφαίρα. Οι τελευταίες δεκαετίες του εικοστού αιώνα έγιναν το εργαστήριο αυτής της εκφραστικής […]

Ζούμε μια εποχή ρηγμάτων που δεν κλείνουν εύκολα και ούτε αφήνουν περιθώρια για περισσότερη πολιτική ελαφρότητα. Τα όσα συμβαίνουν λοιπόν με τις αντιδράσεις πολιτών στο ενδεχόμενο εγκατάστασης προσφύγων-μεταναστών στους τόπους τους ξαναπιάνουν τον μίτο μιας ακόμα κρίσης: η ρητορική της «εισβολής» από τους «λαθραίους» επεκτείνεται, στην αρχή σε ιδιωτικές κουβέντες και στη συνέχεια σε δημόσιες […]

Αυτή η χώρα, ως γνωστόν, δεν είχε ομαλή και ανέφελη ιστορία. Πέρασε φάσεις ανοιχτού αυταρχισμού, σκληρής κρατικής καταστολής και περιόδους όπου δρούσαν μηχανισμοί έτοιμοι να απαγορεύσουν πράγματα, να περιορίσουν τις επιλογές των ανθρώπων, να στιγματίσουν πραγματικά ή εικαζόμενα φρονήματα. Ολο αυτό το πλέγμα εξουσιών και νοοτροπιών άντεξε στον χρόνο. Μια ατμόσφαιρα αλλά και ορισμένες από […]