Νίκος Δήμου

Ο άνθρωπος που έφυγε πρόσφατα για το μεγάλο και οριστικό ταξίδι δεν είχε κάποιο ιδιαίτερο γνώρισμα. Σε όλους τους τομείς ήταν λίγο πάνω από τον μέσο όρο - αλλά όχι τόσο που να ενοχλεί. Ηταν αρκετά ευφυής, αρκούντως μορφωμένος και καλλιεργημένος, καλός συνομιλητής, ευχάριστος στην παρέα και σωστός στη δουλειά του.

Αν ήμουν νεότερος θα είχα οριστικά εγκαταλείψει αυτό τον τόπο. Στην ηλικία που έφτασα τώρα, θα τον εγκαταλείψω πια μόνον πεθαίνοντας - και πάλι διαμαρτυρόμενος. Διότι φοβάμαι ότι και η τελευταία μου επιθυμία (να καώ, αντί να ταφώ) δεν θα μπορεί να εκπληρωθεί. Κι ας έχει ψηφιστεί εδώ και δώδεκα χρόνια ο σχετικός νόμος!

Οπατέρας μου καταγόταν από την Ηπειρο. Η μάνα του από την Πελοπόννησο. Υπηρέτησε στον στρατό τα χρόνια του Μικρασιατικού. Ηταν λοχίας. Ποτέ δεν μίλαγε για αυτόν τον πόλεμο. Ηταν εθνικόφρων και βασιλόφρων. Από αντίδραση, στην εφηβεία μου, διάβαζα Μαρξ και Πλεχάνοφ. Αργότερα, στη δεκαετία του '50 έζησα τον υπαρκτό σοσιαλισμό στην Ανατολική Γερμανία και άλλαξα γνώμη.

Τελικά το διέπραξες. Η συλλογή σου έφθασε, μαζί με το βιβλίο ενός 60άρη συναδέλφου σου. («Νέος ποιητής» κι αυτός - μόνο που άργησε 45 χρόνια να ανοίξει το συρτάρι του και δημοσιεύει τώρα τα πρωτόλεια.)

Ενας ξένος ανταποκριτής μού ζήτησε να του καταγράψω τα βασικά αίτια της ελληνικής κρίσης. Του απάντησα ότι και οι πλέον ειδικοί ερίζουν περί αυτών, αλλά αν θέλει τη γνώμη ενός απλού πολίτη, μπορώ να του τη γράψω σε ένα κομμάτι χαρτί. Το έκανα και μετά σκέφθηκα πως θα ήταν ενδιαφέρον να το ανεβάσω και στο μπλογκ μου, σαν αφορμή για συζήτηση και (αναπόφευκτους) καβγάδες.

Ξαναδιαβάζω τα άρθρα που δημοσίευσα το 1992 και το 1993 για το περίφημο «όνομα». Και απορώ που η συζήτηση για αυτό συνεχίζεται σήμερα με τους ίδιους όρους. Διάφοροι προτείνουν ονόματα...

Παραμονή Πρωτοχρονιάς σε φιλικό σπίτι. Η χαρτοπαιξία κομμένη, κατ' απαίτηση των κυριών. Μένει η πολιτική συζήτηση.

(Οι νεότεροι μπορεί να μην ξέρουν τι είναι ο Καζαμίας. Γράφει το Λεξικό της Ακαδημίας: «ετήσια λαϊκή έκδοση με ημερολόγιο, αστρολογικές προβλέψεις, και προφητείες, ανέκδοτα, ονειροκρίτη, συνταγές και άλλες πληροφορίες. Από το ιταλικό Casamia». Από τότε που βγήκε το Google - λέμε εμείς - έχει περιπέσει σε αχρηστία.)

Καλήν ημέραν άρχοντες κι αν είναι ορισμός σας, Χριστού τη Θεία Γέννηση να πω στο αρχοντικό σας.

Οσο πλησιάζουν τα Χριστούγεννα - η μεγαλύτερη γιορτή της χριστιανοσύνης -, προβληματίζομαι ξανά με αυτό το περίεργο φαινόμενο που λέγεται «θρησκεία».

Αν με ρώταγε κανείς τι έχει αλλάξει ριζικά στην Ελλάδα τα τελευταία εξήντα χρόνια, θα του απαντούσα με μία λέξη: οι γεύσεις.

Εφυγε από το σπίτι το 1961. Το γραφείο του, βιβλιοθήκες, συρτάρια, ντουλάπια, έμεινε όπως ήταν τότε. Μόνο το ξεσκόνιζαν κατά καιρούς. Σκοτεινό, με τις μεγάλες απειλητικές προσωπογραφίες των προγόνων στους τοίχους, ήταν το άβατον του σπιτιού.

«Α ν α ρ χ ι σ μ ό ς: η πεποίθηση ότι είναι δυνατή και επιθυμητή η κατάργηση όλων των μορφών εξουσίας, διοίκησης και νόμων, καθώς και των μηχανισμών επιβολής του νόμου. Οι αναρχικοί τείνουν προς μια κοινωνία χωρίς κράτος, στην οποία η αρμονία εξασφαλίζεται από την ελεύθερη συναίνεση μεταξύ ατόμων και ομάδων. Οραματίζονται μια κοινωνική τάξη χωρίς φυλακές, στρατούς, αστυνομίες ή άλλες οργανωμένες δυνάμεις που να επιβάλλουν δικαιώματα ιδιοκτησίας, να συλλέγουν φόρους, κ.λπ.».

Ο Μεγάλος Βεζίρης υποκλίθηκε βαθιά και περίμενε να του απευθύνει τον λόγο ο Σουλτάνος.

Πέντε νέοι, αραχτοί σε καφετέρια. Τι κάνουν; Κοιτάζουν τα κινητά τους. Ο καθένας το δικό του. Δεν μιλάν, δεν συζητάνε, είναι απορροφημένοι από τις μικρές οθόνες τους.

Οταν το 54 μ.Χ. πέθανε ο ρωμαίος αυτοκράτορας Κλαύδιος, η Σύγκλητος αποφάσισε να κηρυχθεί «Divus», δηλαδή θεός, όπως πριν από αυτόν είχε γίνει για τον Αύγουστο και άλλους.

Iδιος λέμε πως είναι ο κόσμος, αλλά αλλιώς τον βλέπει ο καθένας. Ιδιαίτερα αν βρίσκεται σε κάποια ιδιαίτερη κατάσταση. Δεν αναφέρομαι σε εξωτερικά γεγονότα αλλά σε εσωτερικές διαθέσεις. Αλλιώς βλέπει το ίδιο σκηνικό μπροστά του ο πεινασμένος κι αλλιώς ο χορτάτος, αλλιώς ο νέος κι αλλιώς ο γέρος. Αλλα προσέχει ο σοφός κι άλλα ο αμόρφωτος. Και κυρίως άλλα βλέπει ο άρρωστος.

- Ο Νίκος Δήμου; - Μάλιστα, εγώ! - Τυχεροί είμαστε!

Φέτος τον Οκτώβριο όλος ο κόσμος της Δύσης γιορτάζει τα 500 χρόνια από την ημέρα που ο Μαρτίνος Λούθηρος θυροκόλλησε τις «95 Θέσεις» του στην εκκλησία της Βιτεμβέργης, αλλάζοντας τον χριστιανισμό και μαζί του τη σκέψη και τη συνείδηση του σύγχρονου ανθρώπου.

Πριν από δύο δεκαετίες είχα ανεβάσει ένα κείμενο στο Διαδίκτυο (ναι, υπήρχε και το 1997 Διαδίκτυο, μόνο που τότε το ονόμαζαν μόνον Ιντερνέτ).