Βαγγέλης Χατζηβασιλείου

Η πυρκαγιά της Θεσσαλονίκης τον Αύγουστο του 1917 κράτησε 32 ώρες, εξαφάνισε από προσώπου γης καταστήματα, δημόσια αρχεία, χώρους διασκέδασης, ιδρύματα των μεγάλων θρησκευτικών κοινοτήτων, καθώς κι ένα μεγάλο μέρος της εβραϊκής συνοικίας, και υπήρξε η αφορμή για να αλλάξει ριζικά ο χαρακτήρας της πόλης τόσο στο επίπεδο της ρυμοτομίας όσο και στο επίπεδο της πληθυσμιακής σύνθεσης.

Με σκηνικό του χώρο τις λαϊκές συνοικίες της Αθήνας και του Πειραιά (πρωτίστως του Πειραιά, από Πέραμα, Δραπετσώνα και Κερατσίνι μέχρι Ταμπούρια, Ιχθυόσκαλα και Λιπάσματα συν την Ελευσίνα), ο Χριστόπουλος ζωντανεύει στις σελίδες του ωχρούς και καταρρακωμένους ανθρώπους.

Τα Σιλό αναφέρονται στη βουλγαρική Κατοχή της Καβάλας, της γενέτειρας του συγγραφέα, μεταξύ 1941 και 1944, παρακολουθώντας από απόσταση αναπνοής τα γεγονότα της εποχής.

Τα έντομα εμφανίζονται με δύο κατά κανόνα όψεις στη λογοτεχνία. Στη μία όψη υπάρχει κάτι σιχαμερό, απωθητικό και δυσοίωνο. Η άλλη τους όψη είναι αντίθετα λουσμένη στο φως, εκπροσωπώντας το όνειρο και το θάμβος της ζωής.

Κεντρικός ήρωας στο βιβλίο Λίγη φλόγα, πολλή στάχτη (2015) του Γιάννη Ατζακά είναι το αυτοβιογραφικό πρόσωπο της μυθιστορηματικής του τριλογίας Διπλωμένα φτερά (2007), Θολός βυθός (2008) και Φως της Φονιάς (2013), που ξεκινάει τη διαδρομή του σαν οκτάχρονο αγόρι από τη Θάσο του Εμφυλίου, συνεχίζει με μια μακρά περιπλάνηση στις παιδουπόλεις της Φρειδερίκης (όπου μολονότι γιος κομμουνιστή ανακαλύπτει ένα καταφύγιο θαλπωρής) και επιστρέφει ως έφηβος στον τόπο της γέννησής του (εξακολουθώντας να βασανίζεται από την πατρική απουσία).

Πρώτη συλλογή διηγημάτων και πρώτη πεζογραφική εμφάνιση του Δημήτρη Κανελλόπουλου που εδώ και τριάντα χρόνια δεν έχει πάψει να δημοσιεύει ποίηση:

Εξι ιστορίες που χωρίς να διαχωρίζονται με αυστηρό τρόπο μεταξύ τους αποδεσμεύουν γενναίες δόσεις οργής, θυμού και βίας.

Με την τριλογία του Για ένα πακέτο «Αρωμα» (1992), Χαιρετίσματα από τον Νότο (1994) και Απέραντες συνοικίες. Εγχρωμο σινεμασκόπ (2001), την οποία αποτελούν μία συλλογή διηγημάτων και δύο μυθιστορήματα αντιστοίχως, ο Γεράσιμος Δενδρινός γελοιογραφεί, σε εξαιρετικά λεπτούς και διακριτικούς τόνους, τις μικροαστικές οικογενειακές σχέσεις αλλά και τα ιδεολογικά σύμβολα της χούντας στο Θριάσιο Πεδίο.

Η πρώτη πεζογραφική απόπειρα της Μαρίας Στασινοπούλου ήταν η συλλογή διηγημάτων Κυρία, με θυμάστε; που κυκλοφόρησε το 2010.

Ο Ζέριν είναι ένας ιδιαίτερα εύπορος εισοδηματίας που ροκανίζει την πλήξη του σε μιαν ανώνυμη παραθαλάσσια πόλη επαναπαυμένη στα τουριστικά της κέρδη.

Πώς μπορεί να συναντηθούν στις αρχές της δεκαετίας του 1950 (από το 1950 μέχρι και το 1953) ένας ζωγράφος που χαλάει ξαφνικά τις σχέσεις του με έναν σημαντικό οικονομικό παράγοντα, μια πλούσια κόρη με άστατη καρδιά, ένας βιομήχανος χαλβά, ένας επιχειρηματίας με αδιαφανές δίκτυο δραστηριοτήτων, ένας κεντροαριστερός δικηγόρος που εκλέγεται βουλευτής, ένας πιτσιρικάς που είναι βυθισμένος στις σεξουαλικές του φαντασιώσεις, ένα πρώην στέλεχος της ΟΠΛΑ που είναι πλέον έτοιμο να αναλάβει οποιαδήποτε ύποπτη δουλειά, δυο αδέλφια με αιμομικτικό δεσμό, ένας στρατιωτικός που αγωνίζεται πάση θυσία να αποφύγει τη συμμετοχή του στον πόλεμο της Κορέας και ένας παράξενος πρωτοπρόσωπος αφηγητής που ξέρει όσο κανένας άλλος την τέχνη των μεταμορφώσεων;

Ενα μυθιστόρημα γραμμικής ανάπτυξης αλλά με αντεστραμμένη χρονική φορά (από την εποχή της ωριμότητας προς τα νεανικά, τα εφηβικά και τα παιδικά χρόνια) είναι το Μπαρόκ της Αμάντας Μιχαλοπούλου

Πόσοι είναι οι σταθμοί του Ηλεκτρικού στη γραμμή από την Κηφισιά μέχρι τον Πειραιά;

Διηγήματα-μινιατούρες για την παιδική ηλικία και τον θάνατο, για τη νιότη και τα γηρατειά, για την ευρωστία και την αρρώστια, για την περίθαλψη και τον έρωτα, αλλά και για ποικίλες άδηλες εκδοχές της καθημερινότητας περιλαμβάνει το πρώτο πεζογραφικό βιβλίο της Ελένης Στελλάτου (γεν. 1978).

Η θέση την οποία διεκδικεί η γυναικεία παρουσία στα βιβλία της Ευγενίας Φακίνου ορίζει εν πολλοίς και την κοινωνική διάσταση της πεζογραφίας της.

Με τη συλλογή πεζών του Βένουσμπεργκ (2015) ο Δημήτρης Καρακίτσος ξεκινάει από τον Ησίοδο, τον Ομηρο και τον Πολύφημο, για να φτάσει μέχρι τη Βατραχομυομαχία και τον Αγιο Ονούφριο.

ο βιβλίο της Γεωργίας Συλλαίου είναι η δεύτερη πεζογραφική της απόπειρα. Προηγήθηκε η συλλογή πεζών Στο ακρωτήρι (2012), όπου μια νέα γυναίκα έρχεται σε διαρκή αντιπαράθεση με την πραγματικότητα, δοκιμάζοντας να απαλλαγεί από τα δεσμά της μέσα από μια σειρά ελλειπτικών κύκλων που ανακινούν θέματα όπως η μοναξιά, η φυγή και η απώλεια.

Ενα «εγώ» σε ριζική, όχι όμως και κραυγαλέα, σύγκρουση με τον κόσμο κυριαρχεί ευθύς εξαρχής στην πεζογραφία του Θανάση Χειμωνά.

Μια γενιά, η γενιά των σημερινών πενηντάρηδων, που έζησε μερικές από τις καλύτερες στιγμές της μεταπολιτευτικής περιόδου - όχι μόνο τη στρεβλή οικονομική της άνθηση αλλά και τα δημοκρατικά και τα πολιτιστικά της ευεργετήματα - και πρέπει τώρα εκούσα άκουσα να απολογηθεί τόσο για τις πραγματικές όσο και για τις υποθετικές της ευθύνες.

Υποπτεύομαι πως αν η Σβετλάνα Αλεξίεβιτς δεν είχε τιμηθεί το 2015 με το Βραβείο Νομπέλ, το βιβλίο αυτό δύσκολα θα κυκλοφορούσε στα ελληνικά. Είναι σημαντικό που το αναγνωστικό κοινό της χώρας μας το γνωρίζει μεταφρασμένο εξαιρετικά από την Ελένη Μπακοπούλου.