Ζώης Τσώλης

Ανατρέχοντας στα χρόνια της κρίσης και των μνημονίων μού ήρθε στον νου ένα κείμενο του Νίκου Καραμούζη, εκεί προς τα τέλη του 2010, αρχές του 2011, που πρότεινε ευθαρσώς να πάρουν πρωτοβουλίες οι τράπεζες και να προχωρήσουν σε γενναία μέτρα - ρυθμίσεις ανάλογες με τις συνθήκες και επιμήκυνση των δανείων μέχρι και 50 χρόνια - ώστε να αποτρέψουν την κατάρρευση της πίστης και εν τέλει του τραπεζικού συστήματος από την αδυναμία εξυπηρέτησης των υποχρεώσεων νοικοκυριών και επιχειρήσεων.

Οσοι ακόμη δεν κατάλαβαν τι έχει συμβεί και πού βρίσκεται ύστερα από εννέα χρόνια ύφεσης και οκτώ χρόνια μνημονίων η χώρα και μιλούν γενικά και αόριστα περί ανάπτυξης ας διαβάσουν προσεκτικά τους εθνικούς λογαριασμούς που έδειξαν ότι το 2017 η οικονομία ανέκαμψε με το ζόρι.

Καθώς η Ελλάδα βρίσκεται στην τελική ευθεία για την ολοκλήρωση του τρίτου Μνημονίου μετά και την έγκριση της δόσης των 5,7 δισ. ευρώ της τρίτης αξιολόγησης την Παρασκευή, θεσμοί και δανειστές έχουν χωριστεί σε δύο στρατόπεδα για την επόμενη μέρα.

Ο γαλλικός όρος Gauche caviar - «Χαβιαροαριστερά» - αποδίδεται απαξιωτικά σε μια μερίδα της Αριστεράς όταν θεωρείται ότι τελεί αποξενωμένη από την καθημερινότητα και τα προβλήματα των απλών ανθρώπων και είναι φορέας ιδιότυπου ελιτισμού.

«Μπορεί ο πρωθυπουργός Γ. Α. Παπανδρέου να θεωρεί επίτευγμα ότι στις 80 πρώτες ημέρες της διακυβέρνησης του ΠαΣοΚ έθεσε σε λειτουργία 77 νέες κλίνες εντατικής θεραπείας σε όλη την Ελλάδα ανεβάζοντας έτσι τον συνολικό αριθμό τους στα δημόσια νοσοκομεία σε 727

«Οι εξελίξεις τρέχουν για την Ελλάδα. Προτού ακόμη κλείσει η τρίτη αξιολόγηση, καθώς οι θεσμοί και η ΕΚΤ περιμένουν να αρχίσουν οι ηλεκτρονικοί πλειστηριασμοί από τις τράπεζες, ξεκινά η τέταρτη αξιολόγηση. Και την Πέμπτη στις Βρυξέλλες συζητείται το πακέτο για την ελάφρυνση του χρέους. Και όλα αυτά κάτι σημαίνουν».

Καθώς μπήκαμε στην τελική ευθεία που ευελπιστούμε ότι θα οδηγήσει στην έξοδο από την εποχή των μνημονίων, η πρώτη σκέψη, αυτό που βασανίζει όλους όσοι αντιλαμβάνονται την κατάσταση, είναι ότι χωρίς ανάκαμψη των επενδύσεων η οικονομία δεν θα καταφέρει να σταθεί στα πόδια της και η χώρα δεν θα μπορέσει να ανταποκριθεί στις βαριές υποχρεώσεις που αναλαμβάνει.

Η Ελλάδα αυτή τη φορά εκμεταλλεύτηκε το «παράθυρο ευκαιρίας» από τις ταραγμένες αγορές και άντλησε τρία δισ. ευρώ για το αποθεματικό, μαξιλάρι ασφαλείας που είναι απολύτως αναγκαίο για την περίοδο μετά το τέλος του τρίτου προγράμματος, αλλά τώρα τα πράγματα σκουραίνουν.

Μήνυμα προς την κυβέρνηση να φτιάξει το δικό της πρόγραμμα, το δικό της μνημόνιο, που θα διαδεχθεί το τρίτο πρόγραμμα και θα αποτελεί τον οδικό χάρτη της Ελλάδας για τα επόμενα χρόνια μετέφερε στον Αλέξη Τσίπρα και στους πολιτικούς αρχηγούς ο γάλλος επίτροπος Πιερ Μοσκοβισί κατά την επίσκεψή του στην Αθήνα.

Αν το πολιτικό σύστημα θέλει πράγματι να βρει τον δρόμο η χώρα για την έξοδο από την εποχή των μνημονίων, πρέπει να αντιληφθεί ότι χωρίς σχέδιο για την ανασυγκρότηση και ανάπτυξη της οικονομίας και συναίνεση για την αντιμετώπιση των μεγάλων προβλημάτων που αφήνει η κρίση το μέλλον θα είναι δυσοίωνο για όλους.

Ο κόσμος της οικονομίας παρακολουθεί για μία ακόμη φορά άφωνος το ρεσιτάλ λαϊκισμού που αυτή τη φορά έχει στηθεί γύρω από την επίλυση ή όχι του θέματος της ονομασίας του κρατιδίου των Σκοπίων, ζήτημα το οποίο, θέλουν δεν θέλουν οι πολιτικοί, αποτελεί και το κλειδί για να γυρίσει σελίδα η χώρα μας και να αποκτήσει και πάλι πρωταγωνιστικό ρόλο στις εξελίξεις στη Βαλκανική.

Αν ακούσει κανείς προσεκτικά τον Ευκλείδη Τσακαλώτο, θα αντιληφθεί αμέσως ότι η στάση και οι κινήσεις του, για να οδηγηθούμε στο τέλος του τρίτου μνημονίου τον ερχόμενο Αύγουστο και να ξεκινήσει ο νέος κύκλος υποχρεώσεων της χώρας έναντι των δανειστών και της ευρωπαϊκής εποπτείας, είναι ενταγμένες στον συνολικό πολιτικό σχεδιασμό της κυβέρνησης που θέλει να στήνονται διπλές κάλπες τον Μάιο του 2019.

Το ευρωπαϊκό σχέδιο που μπορεί να βγάλει την Ελλάδα από την κρίση χρέους και να δώσει τέλος στα μνημόνια με τη σημερινή τους μορφή βρίσκεται στα σκαριά.

Οπως μπορούν να αντιληφθούν όλοι όσοι παρακολουθούν τις δημοσιονομικές εξελίξεις, κάπου εδώ φθάνουμε στο τέλος της προσαρμογής.

Οταν το σύμπαν συνωμοτεί, ακόμη και η Ελλάδα μετά από οκτώ χρόνια βαθιάς κρίσης και εν μέσω πολιτικής σύγκρουσης για την επόμενη ημέρα, μπορεί να ελπίζει ότι το 2018 θα ξεφύγει από τον εναγκαλισμό των μνημονίων.

Οι ευχές όλων για Καλή Χρονιά θα συνοδεύσουν και την οικονομία, που εισέρχεται στην τελική ευθεία για την έξοδο από τον δεκαετή κύκλο της κρίσης και των μνημονίων. Αυτόν που οδήγησε στη μεγάλη ύφεση και μπορεί να συγκριθεί μόνο με την καταστροφή του Πολέμου.

Κλείνοντας αυτή τη θυελλώδη χρονιά θα μπορούσε κανείς να θυμηθεί πολλά και να πει ακόμα περισσότερα για την οικονομία. Τους πρώτους μήνες του 2017 βρεθήκαμε για μια ακόμα φορά στο χείλος της χρεοκοπίας και των εκλογών που φάνταζαν αναπόφευκτες όσο δεν έκλεινε η δεύτερη αξιολόγηση.

Για την επόμενη φάση, ίσως και την πιο καθοριστική, που θα κρίνει την πορεία του Μνημονίου και τον πολιτικό χρόνο που απομένει στην κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ μέχρι τις κάλπες, προετοιμάζονται στο Μέγαρο Μαξίμου.

Τους τελευταίους έξι μήνες, επαγγελματίες και επιχειρήσεις με χρέη στις τράπεζες και στο Δημόσιο για ποσά που ξεκινούν από 20.000 ευρώ και ξεπερνούν και τα δύο εκατομμύρια ευρώ βιώνουν μια πρωτοφανή περιπέτεια.

Μπορεί οι Ευρωπαίοι να δίνουν πολιτικό χρόνο και χώρο, ακόμα και σήμερα, στον Αλέξη Τσίπρα, οι πιέσεις όμως που ασκούνται να ολοκληρώσει εγκαίρως τα προαπαιτούμενα της τρίτης αξιολόγησης είναι έντονες.