Ιωάννα Α Σουφλέρη

Το 2017, ο Ρίτσαρντ Θάλερ (Richard Thaler) τιμήθηκε με το βραβείο Νομπέλ Οικονομίας καθώς, σύμφωνα με την επίσημη ανακοίνωση της Σουηδικής Ακαδημίας Επιστημών, «πέτυχε να ενσωματώσει ψυχολογικά ρεαλιστικές υποθέσεις στις αναλύσεις οικονομικών αποφάσεων».

Από τα λεπτομερή σκίτσα των νευρικών κυττάρων που παρατηρούσε στο μικροσκόπιο ο εμβληματικός ισπανός παθολογοανατόμος Ραμόν ι Καχάλ (Ramon y Cahal, 1852-1934 ) μέχρι τις εικόνες που λαμβάνονται με τις σύγχρονες απεικονιστικές τεχνικές και την εφαρμογή εξελιγμένων τεχνικών μοριακής βιολογίας, οι επιστήμονες συνεχίζουν να αναζητούν τα μυστικά της δομής και της λειτουργίας του ανθρώπινου εγκεφάλου.

Την περασμένη εβδομάδα, η σχετική με τα ερευνητικά είδηση που ξεχώρισε και συζητήθηκε ήταν η ίδρυση μιας νέας εταιρείας.

Μια πρόσφατη αναφορά μας στον πρώσο φυσιοδίφη και εξερευνητή Αλεξάντερ φον Χούμπολτ (Alexander von Humboldt, 1769-1859) οδήγησε σε μια σειρά ερωτημάτων αναγνωστών σχετικά με τα βιβλία του.

Το μήνυμα στο ηλεκτρονικό ταχυδρομείο μου ήταν ευγενικό και απλό. Μετά τις απαραίτητες καλημέρες, η παρουσίαση-εξήγηση («διδάσκω Βιολογία στο 3ο Γενικό Λύκειο Νέας Ιωνίας και αρκετές φορές στο παρελθόν το ένθετο BHMA-Science μού έχει φανεί χρήσιμο και το έχω αξιοποιήσει στη διδασκαλία μου») και ένα αίτημα («πρόκειται να χρησιμοποιήσω δύο πρόσφατα άρθρα σας ως πηγές στις δημιουργικές εργασίες που θα αναθέσω σε μαθητές της Β΄Λυκείου.

Η στρατηγική που εφευρέθηκε κατά τη διάρκεια της εξέλιξης για τη δημιουργία νευρικών συστημάτων είναι αρχικώς να υπερπαράγονται νευρικά στοιχεία (κύτταρα, συνάψεις) και στη συνέχεια να κλαδεύονται αυτά που περισσεύουν. Τόσο εκτενώς γίνεται αυτό, ώστε σχεδόν τα μισά από τα νευρικά κύτταρα που παράγονται κατά την εμβρυϊκή ανάπτυξη των θηλαστικών έχουν κλαδευτεί ως τη γέννηση.

«Εάν μπορούσαμε να αναπαραγάγουμε αντίστροφα την ιστορία του Σύμπαντος μέσα σε μια χρονική διάρκεια 24 ωρών, σαν να θέλαμε να γυρίσουμε μια βάναυσα μακροσκελή πειραματική κινηματογραφική ταινία, τότε η ανθρώπινη ιστορία θα είχε ολοκληρωθεί μέσα στα πρώτα 4 εκατοστά του δευτερολέπτου, προτού καν προλάβουν να περάσουν οι τίτλοι.

Προσφάτως συμπληρώθηκαν 45 χρόνια από την έναρξη μιας μελέτης, η οποία είχε στόχο να διερευνήσει την επίδραση της παιδικής ηλικίας στη μετέπειτα ζωή.

Μια γλυκιά βραδιά του Οκτωβρίου 2007, είχα τη χαρά να συντρώγω με τον Φώτη Καφάτο (τον μεγάλο έλληνα βιολόγο που πρόσφατα έφυγε από τη ζωή) και τον αμερικανό νομπελίστα Χάρολντ Βάρμους (Harold Varmus).

Ολοι οι άνθρωποι έχουμε τις μικρές ρουτίνες μας: κάθε πρωί ξυπνάμε, κάνουμε το ντους μας, παίρνουμε το πρωινό μας, διαβάζουμε τα mail μας, μπαίνουμε στο αυτοκίνητο για να πάμε στη δουλειά ή συνοδεύουμε το παιδί στο σχολείο...

Είκοσι ένα χρόνια μετά την Ντόλι, το πρόβατο που υπήρξε το πρώτο κλωνοποιημένο θηλαστικό, η ανθρωπότητα υποδέχεται τους πρώτους κλωνοποιημένους μακάκους.

«Ειλικρινά, δεν μπορώ να δω ούτε το επιστημονικό ούτε το θεραπευτικό όφελος που θα μπορούσε να έχει μια τέτοια απόπειρα.

Από τότε που ο άνθρωπος έπαψε να αποδίδει στο θείο και στο υπερφυσικό ό,τι τον ξεπερνούσε και βάλθηκε να κατανοεί με τις δικές του νοητικές δυνάμεις τον κόσμο που τον περιβάλλει, τα φωτισμένα μυαλά, που άλλοτε ονομάζονταν φιλόσοφοι, άλλοτε μύστες, άλλοτε φυσιοδίφες και εν τέλει επιστήμονες, έφτιαχναν θεωρίες.

Παρακολούθησα πρόσφατα έναν αγώνα παιδικού μπάσκετ.

«...και μετά το χάος!».

«Ο Κόσμος είναι ένας και μοναδικός οργανισμός όπου όλα συνδέονται και αλληλεπιδρούν».

Ισως το τελευταίο πράγμα που θα περίμενε κανείς να διαβάσει σε ένα ένθετο όπως το ΒΗΜΑ-Science είναι επιστολές προς τον Αγιο Βασίλη! Αλλά εφέτος όλοι οι συνάδελφοι συμφωνήσαμε να γίνουμε για λίγο παιδιά και να σας παρουσιάσουμε με παιχνιδιάρικο τρόπο επιτεύγματα τα οποία ανοίγουν νέες και ενδιαφέρουσες προοπτικές για το μέλλον.

Αν ο Χριστός γεννιόταν σήμερα, οι συνθήκες της γέννησής του θα ήταν δραματικά διαφορετικές ανάλογα με τη γεωγραφική θέση όπου θα ελάμβανε χώρα το γεγονός και την οικονομική (ή μη) ευρωστία αυτής.

«Καμία από τις ασχολίες μου στο Κέιμπριτζ», γράφει στην αυτοβιογραφία του ο Κάρολος Δαρβίνος, «δεν μου έδινε μεγαλύτερη ικανοποίηση από τη συλλογή κολεοπτέρων».

Στην ειδική έκδοση του γερμανικού υπουργείου Εκπαίδευσης και Ερευνας, με τίτλο «Το γερμανικό ερευνητικό τοπίο» και υπότιτλο «Ερευνα στη Γερμανία: