ΣΤΑΜΑΤΗΣ ΑΛΕΞΗΣ

Πριν από πεντακόσια εκατομμύρια χρόνια, ένα μικροσκοπικό θαλάσσιο πλάσμα άλλαξε την πορεία της ιστορίας, λέει η νευροβιολόγος Lisa Feldman Barrett. Με κάποιον τρόπο αισθάνθηκε την παρουσία ενός άλλου πλάσματος κοντά, άλλαξε την πορεία του προς την κατεύθυνσή του και το έφαγε σκόπιμα. Εγινε ο πρώτος θηρευτής. Η νέα δραστηριότητα, το κυνήγι, ξεκίνησε μια εξελικτική κούρσα […]

Σε ένα παλαιότερο άρθρο του στον «Guardian», ο κοινωνιολόγος Keith Kahn-Harris έγραφε: «Ολοι θα αρνηθούμε, όλοι θα αποκρύψουμε, τουλάχιστον μερικές φορές. Αναπόσπαστο στοιχείο της συνύπαρξης σε μια κοινωνία με άλλους ανθρώπους είναι το να βρίσκεις τρόπους να εκφράσεις αλλά και να αποκρύψεις τα συναισθήματά σου. Από την πιο εξελιγμένη διπλωματική γλώσσα έως το πιο εξόφθαλμο […]

Δικαστικές ποινές, ιατρικές διαγνώσεις, ασφαλιστικές προσφορές. Πρόκειται για αποφάσεις κρίσεως που οι άνθρωποι παίρνουν κάθε μέρα. Πώς όμως παίρνονται αυτές οι αποφάσεις; Με ατελή τρόπο, καταλήγει ένας κορυφαίος σύγχρονος επιστήμονας. Ακουσα ένα podcast στη σειρά «Sway» με καλεσμένο τον γλυκύτατο, 87χρονο πλέον, βραβευμένο με Νομπέλ Οικονομικών Επιστημών οικονομολόγο και ψυχολόγο Daniel Kahneman. Το μέσον τού […]

Σκεφτόμουν τις προάλλες ποιος θα ήταν ο έλληνας μεταπολεμικός συγγραφέας που θα μπορούσε να γράψει το καταλυτικό, δραστικό μυθιστόρημα για την πανδημία στην Ελλάδα. Στην αρχή λειτούργησα σχεδόν φιλολογικά, απαριθμώντας τις αισθητικές, δραματουργικές, συνθετικές αρετές που θα όφειλε να έχει ένα τέτοιο κείμενο. Την ιστορική σκευή, την πρισματική σκέψη, την αναγκαία απόσταση από το επίκαιρο, […]

Η φαντασία δεν είναι κατάσταση. Είναι η ίδια η ανθρώπινη ύπαρξη. Ουίλιαμ Μπλέικ Πρόσφατα άκουσα ένα podcast στους «New York Times». Η καθηγήτρια της Ψυχολογίας Alison Gopnik συνομιλούσε με τον δημοσιογράφο Ezra Klein. Ηταν μια συζήτηση που μου άνοιξε τις πόρτες της αντίληψης. Ζώντας τους τελευταίους 26 μήνες αρχικά με ένα βρέφος και στη συνέχεια […]

«Προσπαθώ σε όλες μου τις ιστορίες να μεταφέρω το αίσθημα της πραγματικής ζωής, όχι μόνο για να την απεικονίσω – ή να τη σχολιάσω – αλλά για να τη ζωντανέψω. Ετσι, όταν διαβάζετε κάτι δικό μου, βιώνετε την αληθινή εμπειρία. Αυτό δεν μπορεί να συμβεί εάν δεν συνυπάρχει με το όμορφο και το κακό και το άσχημο. […]

Διακόσια τριάντα χρόνια έχουν περάσει από το 1790, όταν ο Ξαβιέ ντε Μεστρ, ένας εύπορος, μορφωμένος γάλλος αξιωματικός και λάτρης των πτήσεων με αερόστατο, καταδικάστηκε στο Τορίνο, σε έξι εβδομάδες κατ’ οίκον περιορισμό για μια υπόθεση μονομαχίας. Τις σαράντα δύο αυτές ημέρες τις πέρασε έγκλειστος στη σοφίτα που χρησιμοποιούσε για υπνοδωμάτιο. Mην έχοντας τίποτα άλλο […]

Η τέχνη προορίζεται για να ενοχλεί Η επιστήμη για να καθησυχάζει Ζορζ Μπρακ Ο Ουίλιαμ Σαίξπηρ έγραψε τον βασιλιά Ληρ εν μέσω πανδημίας. Είσαι καλλιτέχνης. Κι επειδή οι καλλιτέχνες είμαστε περίπλοκα όντα, αρχίζεις και αναρωτιέσαι. Τι θα αφήσω; Ερχονται τα εμβόλια. Αρχίζεις και βλέπεις κάποιο φως, κάποια ημερομηνία λήξης. Είσαι ήδη στο μετά. Τι θα […]

Τώρα η αρρώστια / έχει ανθρώπινα μάτια / σαν τον μυστικό Αμνό του Βαν Αϊκ Τον προσκυνάμε όλοι μαζί με το κρύο στις πλάτες μας / και μια χαρακιά ήλιου στα χαρτιά μας O ιός του Θεού, / ο αίρων τας αμαρτίας του κόσμου «Ο Αμνός», Γιώργος Βέλτσος (2020) «Δεν ξέρω πώς να το θέσω, […]

Το πιο θλιβερό στη ζωή αυτή τη στιγμή είναι ότι η επιστήμη συγκεντρώνει γνώση πολύ πιο γρήγορα από ό,τι η κοινωνία αποκτά Σοφία. Ισαάκ Ασίμοφ Hπανδημία, όταν μας χτύπησε, ήταν εξαρχής μια πραγματικότητα. Δεν είναι δυνατόν να ανάγεις σε μυθοπλασία κάτι που βιώνεις. Η ζωή μας μετράει με το σταγονόμετρο, με δευτερόλεπτα, λεπτά, ώρες. Πού […]

«Το μεγαλείο της Αμερικής δεν έγκειται στο ότι είναι πιο πεφωτισμένη από τα άλλα έθνη, αλλά στην ικανότητά της να διορθώνει τα λάθη της». Αλεξίς ντε Τοκβίλ, Η Δημοκρατία στην Αμερική, κεφάλαιο ΧΙΙΙ Το άρθρο αυτό γράφεται ακριβώς τη μέρα της τελετής ορκωμοσίας του νέου προέδρου Τζο Μπάιντεν. Με την ταχύτητα που τρέχουν τα γεγονότα […]

Τρία διαφορετικά θέματα τα οποία άκουσα ή είδα σε πολύ λίγο χρονικό διάστημα είχαν ένα κοινό χαρακτηριστικό. Την κατασκοπεία. Ηταν η καταπληκτική σειρά «Ο κατάσκοπος», με πρωταγωνιστή τον Σάσα Μπάρον Κοέν, έναν αληθινό χαμαιλέοντα της υποκριτικής, ο οποίος από τη μια μπορεί να γυρίζει κωμικές εξτραβαγκάντζες τύπου «Μποράτ» κι από την άλλη να αναλαμβάνει ρόλους […]

Τελευταία, στον χώρο του βιβλίου εμφανίστηκε ένας καινούργιος όρος προερχόμενος από την Αμερική. Περιγράφει μια νέα ειδικότητα που προέκυψε ως ανάγκη στις προηγμένες χώρες, όπου η βιβλιαγορά αποτελεί μια σοβαρή υπόθεση και τίποτα δεν αφήνεται στην τύχη. Ο όρος αυτός είναι: Sensitivity Reader. Η μετάφραση στα καθ’ ημάς δεν είναι εύκολη, διότι η ίδια η […]

Εξω από αυτή τη Μάσκα Αυτή η συμπύκνωση του Σύμπαντος – (μάλιστα, να εδώ το μόνο Σύμπαν, Εδώ η ιδέα – όλη σ’ αυτή τη μυστηριακή αδραξιά σφιγμένη·) Αυτά τα σκαλισμένα μάτια, που αστράφτουν προς τα σένα, να περαστούν στους μέλλοντες καιρούς, Να εκτοξευτούν και να στροβιλιστούν πέρα για πέρα στο γειρτό, περιστρεφόμενο διάστημα – από αυτά για […]

Πριν από πολλά χρόνια είχα πάρει μια συνέντευξη από τον Παύλο Μάτεσι, κατά τη γνώμη μου έναν από τους μεγαλύτερους έλληνες μεταπολεμικούς συγγραφείς, έναν άνθρωπο ευφυέστατο, με πολύ ιδιαίτερη αίσθηση του χιούμορ. Αφού συζητήσαμε για ένα σωρό ζητήματα, καταλήξαμε σε κάτι που με ενδιέφερε ιδιαίτερα. Ο Μάτεσις, ως γνωστόν, έγραφε και πεζό και θέατρο. Κατά […]

Πρόσφατα η φωτογραφία ενός άραβα γυναικολόγου που κρατά ένα νεογέννητο μωρό έγινε μέσα σε λίγες ώρες viral. Το καταπληκτικό στην περίπτωση είναι πως το μωρό δεν κάθεται απλώς στην αγκαλιά του γυναικολόγου αλλά κάνει την πρώτη, αφάνταστα συμβολική, πράξη της ζωής του. Του τραβάει τη μάσκα. Ο γυναικολόγος Samer Cheaib από τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα […]

Ο Θεός είναι στις λεπτομέρειες Mies van der Rohe Είναι πολύ σημαντικό να έχει κανείς σπουδαίους δασκάλους. Ημουν πολύ τυχερός στο θέμα αυτό. Ενας από τους σπουδαίους ανθρώπους που δεν ξεχνώ ποτέ είναι και ο κ. Κώστας Γεωργουσόπουλος. Στο σχολείο που φοιτούσα ήταν φιλόλογος και δίδασκε επίσης το μάθημα της Λογικής. Γι’ αυτό που θα […]

Ενας ποντικός μέσα στον λαβύρινθο είναι ελεύθερος να πάει όπου θέλει, αρκεί να παραμείνει μέσα στον λαβύρινθο Μάργκαρετ Ατγουντ Τις τελευταίες βδομάδες έβλεπα με πάθος τον τρίτο κύκλο της τηλεοπτικής σειράς «Handmaids tale» («Η ιστορία της θεραπαινίδας») από την ΕΡΤ1. Είχα ήδη δει τους δύο πρώτους κύκλους και ήθελα να το ολοκληρώσω. Η σειρά βασίζεται […]

Υπάρχουν κάποιες φορές ή κάποιες στιγμές στη ζωή που συμβαίνει κάτι τόσο αναπάντεχο και μαζί τόσο ισχυρό που μοιάζει σαν να κατακαίει τα πάντα και να ξεκαθαρίζει την όραση. Ο Τζέιμς Τζόις ονόμαζε τη στιγμή αυτή epiphany: «Μια ξαφνική πνευματική φανέρωση είτε στη χυδαιότητα του λόγου ή της χειρονομίας είτε σε μια αλησμόνητη φάση της […]

Το να είσαι σε τουρνέ είναι σαν να είσαι στο καθαρτήριο. Πας από το πουθενά στο πουθενά. Μπομπ Ντίλαν «Η ζωή δεν είναι το να βρεις ποιος είσαι αλλά το να δημιουργήσεις αυτό που είσαι» λέει ο «σημερινός» Μπομπ Ντίλαν στο ντοκιμαντέρ «The Rolling Thunder Revue», σε σκηνοθεσία του Μάρτιν Σκορσέζε που έκανε πρεμιέρα – πού […]