Νέες Εποχές

Στο περασµένο φύλλο δεν µε είχε ειδοποιήσει η Σύνταξη ότι υπήρχε κοινό θέµα (Διανόηση) κι έτσι έµεινα απ’ έξω. Ωστόσο είναι µία ευκαιρία να το συνδυάσω µε τα 100χρονα του «Βήµατος». Η αυθόρµητη απάντησή µου στο ερώτηµα που έθεσε η εφηµερίδα είναι: «Ναι, η Ελληνική Διανόηση υπάρχει αλλά περνάει κρίση». Γιατί; Ο κύριος λόγος είναι […]

Ο εκατονταετής διάλογος Θεοδόσης Π. Τάσιος Επειδή συνήθως γκρινιάζοµε για την επιπολαιότητα των θεσµών στη 200-έτη χώρα µας, είναι πολύ παρήγορο ότι αυτόν τον καιρό δύο µεγάλες εφηµερίδες εορτάζουν την εκατονταετηρίδα τους. Και είµαι βέβαιος ότι το γεγονός αυτό θα γίνει αντικείµενο ιστορικής και κοινωνιολογικής έρευνας αρµοδίων επιστηµόνων. Εγώ πάλι, έχοντας µια σχεδόν 50-έτη σχέση […]

«Καταπληκτικό το άρθρο σου, καθηγητά, αλλά δεν θα το δημοσιεύσω…!», η κοφτή λαλιά του Σταύρου Ψυχάρη στο γραφείο του, Χρήστου Λαδά, και η απορία δική μου! Που με κάλεσε επιστολικά για το επίμαχο άρθρο με τίτλο: «Το Κοινοβούλιο των διανοουμένων», το οποίο είχα στείλει από την Πάτρα ταχυδρομικά. Ετσι γινόταν η επικοινωνία τότε. Ηταν στο […]

Μεγάλωσα σε ένα σπίτι που διάβαζαν εφημερίδες καθημερινά. Ο καθένας κάτι έβρισκε που τον ενδιέφερε. Εμένα οι επιφυλλίδες. Τις έκοβα κιόλας και τις κρατούσα. Μπορώ να πως ότι η αρχική μου μόρφωση, από τα άρθρα του Βαρίκα, του Πλωρίτη, του Δημαρά, του Τερζάκη και άλλων αρθρογράφων της εφημερίδας προερχόταν. Αργότερα θα ήταν ο Κουμάντος, ο […]

Μία επέτειο, αν θες σωστά να τη γιορτάσεις, θα πρέπει στην ακεραιότητά της να τη δεις. Και εκεί, με γνώση και γνώμη, τη δική σου κριτική ευθύνη να αναλάβεις. «Το Βήμα» είναι μια εφημερίδα καθημερινής ιστοριογραφίας και για τα σημαντικά και για τα ασήμαντα. Που όλα μαζί συγκροτούν όχι τους χρόνους αλλά τους καιρούς. Ηταν […]

To 1921, όταν o «Manchester Guardian» («Guardian» από το 1959) συμπλήρωνε τα εκατό χρόνια του, ο εκδότης του C. Ρ. Scott κληροδοτούσε στη δημοσιογραφία μια σημαντική διάκριση ανάμεσα σε σχολιασμό και γεγονότα: «Ο σχολιασμός είναι ελεύθερος αλλά τα γεγονότα είναι ιερά» (comment is Free but facts are sacred). Κανένα από τα δύο μέρη αυτής της […]

Καθώς ένα εμβληματικό έντυπο της νεότερης ιστορίας της Ελλάδας συμπληρώνει 100 χρόνια ζωής, ο αναστοχασμός για το αποτύπωμα αλλά και τον ρόλο του «Βήματος» στο παρόν και στο μέλλον της δημόσιας ζωής της χώρας δεν μπορεί παρά να είναι έντονος και πολυεπίπεδος. Η μακροβιότητα μιας εφημερίδας μέσα στους πολλαπλούς κλυδωνισμούς ενός αιώνα κατά τον οποίο […]

Το ζήτημα της επιστροφής στην Αθήνα των Γλυπτών του Παρθενώνα είναι ιδιοκτησιακό, νομικό, ηθικό ή μήπως είναι θέμα της κατά Μελίνα «εθνικής αξιοπρέπειας», όπως υπενθυμίζει ο Τ. Θεοδωρόπουλος; («Η Καθημερινή», 16.1.2022.) Πώς είναι σκόπιμο και πιο ρεαλιστικό να το διαχειριστούμε; Mε την ευκαιρία της διάλεξής του στο Megaron Plus, τον Απρίλιο του 2008, ο αρχαιολόγος […]

Annus Horribilis (=φρικτό, αποτρόπαιο έτος) του μεταπολιτευτικού μας πολιτικού βίου υπήρξε, κατά τη γνώμη μου, το έτος 2012. Τα μηνύματα ήταν βέβαια ιδιαίτερα δυσοίωνα ήδη από το 2011, χρονιά των Αγανακτισμένων, του στραπάτσου στη Σύνοδο Κορυφής της Ευρωπαϊκής Ενωσης στις Κάννες, των προπηλακισμών και των βιαιοτήτων κατά δημοσίων προσώπων, της κατάρρευσης της κυβέρνησης Παπανδρέου, αν […]

Την πρώτη ουσιαστική επαφή με την έννοια της πολιτικής και του πολιτικού δεν την είχαμε εμπειρικά αλλά μέσα από τα μαθήματα της Ιστορίας στο σχολείο. Εννοώ πως στις τάξεις του Δημοτικού δεν έχεις καμία συνειδητή σύνδεση με την πολιτική, με τον ρόλο της στην καθημερινότητά σου. Μάθαμε για αυτήν μέσα από τα κεφάλαια των βιβλίων, […]

Θα γίνει τριήμερη συζήτηση στη Βουλή: μεγάλοι ρήτορες, εγκέφαλοι με φαιά ουσία που αν την απλώσεις καλύπτεις τρία γήπεδα τένις· βαθιά πνεύματα που αν τα βυθομετρήσεις χάνεσαι στην άβυσσο ωκεανών σκέψεων· νόες με πλούτο εννοιολογικό τριακοσίων σπηλαίων του Αλή Μπαμπά θα διαλεχθούν – η αλήθεια θα λάμψει οπωσδήποτε. Μπορεί να αποδειχθεί αλλά μπορεί και να καταρριφθεί […]

Ηδράση των κοινωνικών μηχανισμών, η οποία έχει συμβάλει εδώ και δεκαετίες, και στη χώρα μας, στην ακύρωση της ύπαρξης των διανοουμένων καθώς και στη νομιμοποίηση αυτής της ακύρωσης, έχει φτάσει στη μεγαλύτερη έντασή της. Ο διάχυτος και ισχυρός αντιδιανοουμενισμός, ο οποίος συνδέθηκε τόσο με την παρακμάζουσα μικροαστική τάξη και, τα τελευταία χρόνια, με τμήματα της […]

Οσημερινός άνθρωπος βιώνει την «κανονικότητά» του διαδικτυωμένος χωρίς πραγματικούς δεσμούς, δέσμιος χωρίς συνείδηση του εγκλωβισμού του, εγκλωβισμένος στην υπερπληροφόρηση χωρίς ουσιαστική γνώση, άγνωστος και χειραγωγημένος ανάμεσα στους χιλιάδες ανώνυμους αλκοολικούς της επικοινωνίας, επικοινωνώντας με τους τέσσερις τοίχους του και υποταγμένος όχι από τα «δεινά του πολέμου» του Γκόγια, αλλά από τα δεινά της ειρήνης. Μιας […]

H μακρόσυρτη λέξη «διανοούμενος» ήρθε συνειδητότερα στη ζωή μου κατά τα χρόνια του γυμνασίου, λίγο πριν από τη δικτατορία, και φεγγοβόλησε κυρίως μετά την πτώση της. Πάντα όμως, ιδίως στην αρχή, την περιέβαλλε καταχνιά. Επειδή τα πράγματα τα αντιλαμβάνομαι καλύτερα με τις αισθήσεις, νομίζω πως τούτη η λέξη, διανοούμενος, έβγαζε ή έμπαζε μια ψύχρα, θερμοκρασία […]

Το ερώτημα έχει τεθεί επανειλημμένως και εξακολουθεί να τίθεται: που έχουν χαθεί οι έλληνες διανοούμενοι, γιατί δεν εμφανίζονται να πάρουν θέση στα δύσκολα ζητήματα που ταλανίζουν τη χώρα; Γιατί δεν μιλούν για τα κακώς κείμενα, δεν προτάσσουν το κύρος τους για να ανατρέψουν όσα κρίνονται μη αποδεκτά ή επισφαλή για τη ζωή μας και για […]

– Κύριε, τι κακό έκαναν αυτοί για να υποφέρουν έτσι; – Αυτοί τιμωρούνται γιατί δεν έκαναν ποτέ καλό. Δάντης, «Θεία Κωμωδία» Συνεχώς αναφερόμαστε σε Κοινές Αξίες, σε Κοινούς Κώδικες συμπεριφοράς και σε Κοινούς Κινδύνους. Ενα τρίπτυχο που χαρακτηρίζει τις νέες Τρεις Ιερές Αρχές συμβίωσης, θεμελιώνει την κοινωνία της αλληλεγγύης και  απορρίπτει το ατομικό «δικαίωμα στην […]

Το ΚΙΝΑΛ ανεβαίνει. Το άθροισμα των – δημοσκοπικά εκτιμώμενων – ψήφων του με αυτές του ΣΥΡΙΖΑ υπερβαίνει αυτές της ΝΔ. Επομένως το άθροισμα των προσδοκώμενων εδρών τους στις επερχόμενες «αναλογικές» εκλογές θα υπερέβαινε αυτές τού σήμερα κυβερνώντος κόμματος. Και το Σύνταγμα προβλέπει πως μια κυβέρνηση μπορεί να υπερψηφιστεί και με απόλυτη πλειοψηφία των ΠΑΡΟΝΤΩΝ βουλευτών. Οπότε ποιος […]

Τα ήπια συμπτώματα της μετάλλαξης Ομικρον οδηγούν τους επιστήμονες στο συμπέρασμα ότι βρισκόμαστε στην αρχή του τέλους του εφιάλτη της πανδημίας. Η εκρηκτική αύξηση των κρουσμάτων, λόγω της υπερ-μετάδοσης της Ομικρον, δεν συνοδεύεται από αντίστοιχη αύξηση των σκληρών δεικτών, των νοσηλειών στις ΜΕΘ και των θανάτων. Η πανδημία θα τελειώσει. Επιστήμονες τοποθετούν το τέλος της […]

Μέχρι που έφυγα από την Ελλάδα για σπουδές στη Γερμανία, δεν είχα αντιμετωπίσει χιόνι σε μεγάλες ποσότητες. Εκείνη την εποχή (1954) δεν υπήρχαν στην Ελλάδα χιονοδρομικά κέντρα ούτε χειμερινά σπορ. Ο προορισμός μου ήταν το Μόναχο. Το Μόναχο βρίσκεται σε μεγάλο υψόμετρο (700 μ.) και οι Αλπεις τού κλείνουν τον αέρα της Μεσογείου. Στο Μόναχο […]

Ας ξεκινήσουμε από το γεγονός ότι σήμερα, 77 χρόνια μετά την εξόντωση 6.000.000 Εβραίων στα ναζιστικά στρατόπεδα συγκέντρωσης και θανάτου, οι Εβραίοι αποτελούν μόλις το 2% του πληθυσμού των ΗΠΑ και το 0,2% του παγκόσμιου πληθυσμού. Λογικά αυτό σημαίνει ότι ο εντοπισμός τους θα απαιτούσε ιδιαίτερη προσπάθεια. Κάθε χρόνο όμως, οι Εβραίοι είναι ο Νο. […]