Νέες Εποχές

Οόρος μπούλινγκ, που έχει εισβάλει τα τελευταία χρόνια στο λεξιλόγιό μας με ορμή ανάλογη με το περιεχόμενό του, παράγεται, ως γνωστόν, από το αγγλικό ρήμα bully που σημαίνει τρομοκρατώ ή προκαλώ φυσικό τραυματισμό ή πόνο σε αδύναμο πρόσωπο ή σε ομάδα προσώπων, ή αναγκάζω κάποιον να κάνει κάτι διά της βίας (σωματικής ή λεκτικής). Είναι […]

Το ΚΙΝΑΛ/ΠαΣοΚ, το κόμμα το οποίο πρόσφατα γεγονότα επανέφεραν στο επίκεντρο των πολιτικών εξελίξεων μετά από μια μακρά περίοδο διάβασης ερήμου, είναι ένα κομματικό μόρφωμα με αρκετές επικαθήμενες ή μερικώς αλληλοεπικαλυπτόμενες ταυτότητες. Πιο σωστά, πρόκειται για μια πολιτική οντότητα διαμορφωμένη από πολλές επιστρώσεις Ιστορίας: μετενσάρκωση της παλαιοβενιζελικής/αντιβασιλικής παράταξης της οποίας, αρχικά τουλάχιστον, δεν απέστερξε ούτε […]

«Ολοι θέλουν να αλλάξουν τον κόσμο. Κανείς δεν θέλει να αλλάξει ο ίδιος». Λέων Τολστόι «Οταν δύο άνθρωποι», έγραφε αιώνες πριν ο Τόμας Χομπς, «επιθυμήσουν το ίδιο πράγμα, ενώ δεν είναι δυνατόν να το απολαύσουν και οι δύο, γίνονται εχθροί και στην επιδίωξη αυτού του σκοπού ο καθένας προσπαθεί να καταστρέψει ή να υποτάξει τον […]

Πρωτοδιάβασα τον Ζακ Ντεριντά στη σάρκα εκ της σαρκός του «Βήματος», στις «Εποχές», περίπου δύο χρόνια πριν βρεθώ στο Παρίσι, το ’68. Στο ίδιο τεύχος, ο Γιάννης Χρήστου δημοσίευε σε μία μόνο σελίδα το «Πιστεύω» του για τη μουσική. Δεν ξέρω πώς, αλλά η «Εισήγηση» του Ντεριντά, γραμμένη ειδικά για το σπουδαίο περιοδικό, και το […]

Αυτό καταντήσαμε: Κουβαλάμε την αρχαία κληρονομιά ως περιττό, εγκεφαλικό βάρος κι όχι σαν τα φτερά που θα μπορούσαν να μας απογειώσουν. Επειδή μελετάμε τους κλασικούς όχι για να πάρουμε απλώς θέση ως προς το ιστορικό παρελθόν τους, όπως έχει υποστηριχθεί, αλλά για να κατανοήσουμε εμείς το, μάλλον ανιστόρητο όσο και εγωπαθές, παρόν μας. Εμπλουτίζοντάς το […]

Θα επιχειρήσω να εγείρω ένα ζήτημα εκτός επικαιρότητας. Εξάλλου μονότονα όπως αυτή επαναλαμβάνει τον εαυτό της, έχει χάσει τον ενδιαφέρον της ως αφορμή έμπνευσης ή ως ευκαιρία μιας καινοτόμας και δημιουργικής συζήτησης. Δύο τελευταία videos που κυκλοφόρησαν στο Διαδίκτυο, ένα των ημερών, με πρωταγωνιστή τον δήμαρχο Σπάρτης, ένα του 2012, με πρωταγωνιστή τον διάδοχο του […]

Η Μαριανίνα Κριεζή πέθανε και οι εφημερίδες έγραψαν: «Εφυγε η στιχουργός της «Λιλιπούπολης»». Πόσο φτωχά λόγια για μια τεράστια παρουσία! Και κατ’ αρχήν τι θα πει στιχουργός; Αυτός που γράφει στίχους και τους ταιριάζει στη μουσική. Στιχουργός – ας πούμε – ήταν ο Χαράλαμπος Βασιλειάδης, ο επιλεγόμενος «Τσάντας», επειδή κουβαλούσε πάντα μαζί του μια μεγάλη τσάντα γεμάτη […]

«Πώς μπορούμε να διασκευάσουμε αυτό τo θεατρικό έργο σε κινηματογραφική ταινία και να κρατήσουμε την αίσθηση του θεατρικού έργου; Αυτή ήταν η φιλοδοξία μας». Σε αυτό το ύψος έστησε τον πήχη ο Τζόελ Κοέν με τη διασκευή του «Μάκμπεθ» που έκανε για την πλατφόρμα της Apple. Αποφάσισαν ότι ολόκληρο το έργο θα γυριζόταν σε στούντιο […]

Σαν αφημένοι σε μία ροή που αποδεικνύεται καθημερινά πιο αποφασισμένη από όλες τις αντιστάσεις μας. Πεισμένοι πως είμαστε ανήμποροι να αλλάξουμε το παραμικρό ή κουρασμένοι από θέληση, ξέπνοοι από πίστη, κλείνουμε τα μάτια και ελπίζουμε πως όταν τα ανοίξουμε πάλι όλα θα έχουν αλλάξει. Δαρμένα παιδιά που ονειρεύονται παιχνίδια για να αντέξουν τον θυμό των […]

1. Τώρα που οι μεγαλουπόλεις δεν επιτρέπουν τη διαμόρφωση κοινής γνώμης για πρόσωπα, η δε ένταση του θορύβου των ΜΜΕ ενδέχεται πολλές φορές να αλλοιώνει τις αντιλήψεις μας, η κοινωνία δυσκολεύεται πλέον να διακρίνει τις Κορυφές της. Κι αν ρωτήσετε «γιατί» να θέλει να τις διακρίνει, η απάντηση είναι πολλαπλή: Πρώτον, για να καμαρώνει τα […]

Στις 21 Ιανουαρίου 2022 έφυγε από τη ζωή πλήρης ημερών η Ελση Τορναρίτου-Μαθιοπούλου (φωτογραφία), επίτιμη καθηγήτρια των Πανεπιστημίων της Βόννης και της Κολωνίας στη Γερμανία, αφοσιωμένη μελετήτρια σε ολόκληρη τη μακρά ζωή της των καλλιτεχνικών και πνευματικών παραδόσεων του ελληνικού κόσμου. Η Ελση Τορναρίτου γεννήθηκε στη Λεμεσό της Κύπρου το 1928 και μεγάλωσε σε οικογενειακό […]

Και πάλι για τη «σιωπή των διανοουμένων», στην Ελλάδα. Οι διανοούμενοι έχουν λόγο και ρόλο σε συγκροτημένες κοινωνίες με αρχές και κανόνες λειτουργίας, σε κοινωνίες δηλαδή πραγματικά δημοκρατικές. Λειτουργούν σε ακροατήρια όχι μόνο δεκτικά αλλά και ικανά και πρόθυμα να αξιολογήσουν, να ιεραρχήσουν, να σχολιάσουν νηφάλια τη διατυπωμένη άποψη. Δεν μιλούμε φυσικά για κλειστούς κύκλους […]

Ηαξία ενός βιβλίου εξαρτάται, μεταξύ άλλων, και από το εάν απλώς διαβάζεται ή δίνει αφορμή στον αναγνώστη για περαιτέρω σκέψεις και αναστοχασμούς. Σίγουρα στη δεύτερη κατηγορία ανήκει η πρόσφατη μονογραφία του ομότιμου καθηγητή της Νομικής Σχολής ΕΚΠΑ Νέστορα Κουράκη με τίτλο «Εισαγωγή στην κλασική ρητορική» (εκδ. Hippasus, 2021, με πρόλογο Αχιλλέα Αιμιλιανίδη και επίμετρο Χρήστου […]

Στις 6 Φεβρουαρίου 1922 κυκλοφόρησε για πρώτη φορά το «Ελεύθερον Βήµα». Κάτω από τον τίτλο αναγραφόταν «Μεγάλη καθηµερινή πολιτική και οικονοµική εφηµερίς». Ηταν µια συγκυρία κρίσιµη για τη χώρα. Μπαίναμε στον Μεσοπόλεµο. Ο εκθρονισµένος Κωνσταντίνος είχε επιστρέψει στον θρόνο µετά την πολιτική αλλαγή και το δηµοψήφισµα του 1920. Η µικρασιατική εκστρατεία κατέρρεε και µόλις σε […]

Στα λεξικά της νεοελληνικής γλώσσας το λήμμα βήμα είναι από τα εκτενέστερα. Οι σημασίες της λέξης, πέρα από την κυριολεκτική, είναι πολυάριθμες. Μία από τις μεταφορικές δηλώνει το βάθρο, «την πιο ψηλή θέση ενός χώρου, από την οποία μιλούν οι ομιλητές». Το ακριβές νόημα της λέξης ως ονόματος της ανά χείρας εφημερίδας θα πρέπει να […]

Η εφηµερίδα το «Το Βήµα» συµπληρώνει εφέτος έναν αιώνα ζωής (από το 1922 έως το 1945 µε το όνοµα «Ελεύθερον Βήµα»). Αν και έχουν µεσολαβήσει κάποια κενά στην έκδοσή του, η παρουσία του για εκατό ολόκληρα χρόνια στον ελληνικό δηµόσιο βίο είναι γεγονός αξιοπρόσεκτο. Είναι ελάχιστες οι εφηµερίδες και γενικότερα τα κάθε λογής ηµερήσια ή […]

Πρωτοάκουσα για την εφημερίδα «Το Βήμα» όντας στις τελευταίες τάξεις του Δημοτικού Σχολείου. Ο πατέρας μου, βαθύτατα Βενιζελικός (της εποχής εκείνης), ήταν οδηγός λεωφορείου που έκανε καθημερινά τη διαδρομή Χωριό – Ηράκλειο και Ηράκλειο – Χωριό. Ανάμεσα στις πραμάτειες που κουβαλούσε στο πήγαινε – έλα ήταν και ορισμένες αθηναϊκές εφημερίδες, μαζί με ηρακλειώτικες, παραγγελία των […]

Είχα την τύχη να είμαι μάρτυς του κομβικού ρόλου της εφημερίδας «Το Βήμα». Το πρώτο δημοσιογραφικό «δίδαγμα» που ενσταλάχτηκε στη μνήμη μου όταν γύρω στο 1953-54 είχα την ευκαιρία ως νεαρός μαθητής να «δουλέψω» για λίγους μήνες στο μεταφραστικό τμήμα του «Βήματος» ήταν ένα μάθημα δημοκρατίας

Στο περασµένο φύλλο δεν µε είχε ειδοποιήσει η Σύνταξη ότι υπήρχε κοινό θέµα (Διανόηση) κι έτσι έµεινα απ’ έξω. Ωστόσο είναι µία ευκαιρία να το συνδυάσω µε τα 100χρονα του «Βήµατος». Η αυθόρµητη απάντησή µου στο ερώτηµα που έθεσε η εφηµερίδα είναι: «Ναι, η Ελληνική Διανόηση υπάρχει αλλά περνάει κρίση». Γιατί; Ο κύριος λόγος είναι […]

Ο εκατονταετής διάλογος Θεοδόσης Π. Τάσιος Επειδή συνήθως γκρινιάζοµε για την επιπολαιότητα των θεσµών στη 200-έτη χώρα µας, είναι πολύ παρήγορο ότι αυτόν τον καιρό δύο µεγάλες εφηµερίδες εορτάζουν την εκατονταετηρίδα τους. Και είµαι βέβαιος ότι το γεγονός αυτό θα γίνει αντικείµενο ιστορικής και κοινωνιολογικής έρευνας αρµοδίων επιστηµόνων. Εγώ πάλι, έχοντας µια σχεδόν 50-έτη σχέση […]