Νέες Εποχές

Το 2022 δεν θα λείψει σε πολλούς: μία χρονιά που καθορίστηκε από μία παρατεταμένη πανδημία, κλιματική αλλαγή, άνοδο του πληθωρισμού, επιβράδυνση της οικονομικής ανάπτυξης και κυρίως το ξέσπασμα ενός πολέμου στην Ευρώπη και ανησυχίες για μια πιθανή βίαιη σύγκρουση στην Ασία. Κάποια από αυτά ήταν αναμενόμενα, άλλα όχι – όλα όμως υποδηλώνουν μαθήματα που αγνοούμε με […]

Η κυρίαρχη πολιτική αίσθηση της νεωτερικής εποχής διαμορφώθηκε σε απόσταση από μια ανελαστική προσήλωση στην αρετή. Οι μοντέρνοι έκριναν πως αν οι κοινωνίες θέλουν να αναπτυχθούν και να ευημερήσουν, δεν μπορούν να στηρίζονται σε δογματικά ενάρετους και συνετούς στις επιλογές τους ανθρώπους. Να φανταστούμε μόνο τι θα γινόταν η αγορά, αν οι πάντες άρχιζαν να […]

Φερνάρντο Καμπάνα (19 Μαΐου 1961 – 16 Νοεμβρίου 2022) Το design δεν ήταν στα σχέδιά του. Κι όμως. Ο Φερνάντο Καμπάνα έγινε ο «provocateur» ενός κόσμου που του άνοιξε διάπλατα τις πόρτες του – «Η δουλειά του αντανακλούσε την όμορφη, χαοτική λεπτομέρεια του βραζιλιάνικου πνεύματος» έγραψε γι’ αυτόν ο πολυσχιδής καλλιτέχνης Βικ Μουνίζ. Ο Φερνάντο, με […]

Μέριτζεϊν Μίκερ(27 Μαΐου 1927 – 21 Νοεμβρίου 2022) Μυστήρια, αστυνομικά, παιδικά, εφηβική λογοτεχνία, η Μέριτζεϊν Μίκερ έγραφε πλήθος ειδών με αστείρευτη παραγωγικότητα. Η τελική καταμέτρηση, όταν τερμάτισε ευδοκίμως τη συγγραφική θητεία της, το 2007, σταμάτησε στα 61 μυθιστορήματα. Κυρίως, όμως, η κυρία από το Ομπερν της Νέας Υόρκης που πέθανε στις 21 Νοεμβρίου σε ηλικία […]

Χανς Μάγκνους Εντσενσμπέργκερ(11 Νοεμβρίου 1929 – 24 Νοεμβρίου 2022) Ιδρυτική μορφή της μεταπολεμικής δυτικογερμανικής λογοτεχνίας και της περίφημης «Ομάδας 47» από κοινού με τους Χάινριχ Μπελ, Γκίντερ Γκρας, Πάουλ Τσέλαν, Πέτερ Χάντκε, Μάρτιν Βάλζερ, ποιητής, λογοτέχνης, δοκιμιογράφος, ο Χανς Μάγκνους Ετσενσμπέργκερ υπήρξε ένα από τα σημαντικότερα ονόματα της γενιάς του. Πολύγλωσσος, πολυμαθής και ανθρωπιστής, προσωποποιούσε […]

Δεν ξέρω από πού να αρχίσω και πού να τελειώσω, ημερολόγιό μου· ήταν ημέρες που δεν μας άφησαν να πλήξουμε αυτές που πέρασαν – και φαίνεται πως ούτε τις επόμενες υπάρχει κίνδυνος να πλήξουμε: θα μας πλήττουν συνεχώς κακές ειδήσεις. Η ευρωβουλευτής Εύα Καϊλή έγινε ήδη η διασημότερη Ελληνίδα – από τον καιρό της Μαρίας Κάλας, νομίζω, […]

Το 2022 ήταν μία ακόμη σημαντική επετειακή χρονιά για την Ελλάδα. Σε αντίθεση όμως με το ένδοξο 1821, έτος έκρηξης της Ελληνικής Επανάστασης κατά της οθωμανικής κυριαρχίας, το 1922 αποτελεί αναμφίβολα το πιο οδυνηρό συλλογικό τραύμα στην ελληνική εθνική μνήμη, καθώς σηματοδοτεί τη Μικρασιατική Καταστροφή και τον επακόλουθο ξεριζωμό από τα παράλια και το εσωτερικό […]

Η Βασιλική Πέτσα γεννήθηκε στην Καρδίτσα το 1983 και είναι συγγραφέας. Σπούδασε στα Πανεπιστήμια του Μπέρμιγχαμ και της Οξφόρδης και είναι διδάκτωρ του Πανεπιστημίου Πελοποννήσου. Εχει εκδώσει μία νουβέλα και δύο συλλογές διηγημάτων. Πιο πρόσφατο βιβλίο της το μυθιστόρημα «Το δέντρο της υπακοής» (εκδ. Πόλις)

Η διετία 2021-2022 αναμενόταν εδώ και χρόνια για τους μελετητές του πεδίου της νεότερης και σύγχρονης ελληνικής ιστορίας ως το αντίστοιχο του 2014 για εκείνους της ευρωπαϊκής. Οπως η εκατονταετηρίδα του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου έφερε μια πλημμυρίδα νέων, ανανεωτικών προσεγγίσεων και συνθετικών έργων για το ευρύ κοινό, η διακοσιετηρίδα της Ελληνικής Επανάστασης και τα 100 […]

Η 100ή επέτειος της Μικρασιατικής Καταστροφής δεν είχε την αίγλη των 200 ετών από την Ελληνική Επανάσταση. Διερωτάται κανείς για τα αίτια της υποτονικότητας. Μια γρήγορη εξήγηση προσφέρει η σημερινή συγκυρία: ο πόλεμος στην Ουκρανία δημιούργησε μια αίσθηση μόνιμης κρίσης (permacrisis) που παραμέρισε τον ιστορικό προβληματισμό. Επειδή, όμως, κρίσεις προϋπήρχαν, αναζητούνται και ειδικότεροι λόγοι αμηχανίας. […]

Οι επέτειοι αποτελούν πάντα ευκαιρία για την ανακίνηση του ενδιαφέροντος αναφορικά με ιστορικά γεγονότα που συνδέονται με αυτές. Η συμπλήρωση εκατό ετών από τη Μικρασιατική Καταστροφή δεν θα μπορούσε να αποτελεί εξαίρεση, πολύ περισσότερο καθώς αποτέλεσε κομβικό σημείο για τη σύγχρονη ελληνική ιστορία. Ετσι, μέσα στο 2022 δημοσιεύθηκαν αρκετές νέες μελέτες, οι οποίες είτε περιγράφουν […]

Οι ελληνογερμανικές σχέσεις αποτελούν ένα σημαντικό κεφάλαιο – σωστότερα, κεφάλαια – της σύγχρονης ιστορίας μας, με αντιφατικές ερμηνείες, ιδεολογικοπολιτικές χρήσεις και εκτεταμένες αποσιωπήσεις. Αναμφίβολα, η περίοδος της γερμανικής κατοχής με τις ζοφερές της συνέπειες για την Ελλάδα άφησε ένα ισχυρό τραυματικό αποτύπωμα που ακόμη και σήμερα χάσκει σε ανοιχτή πληγή. Για τον λόγο αυτόν, αλλά όχι αποκλειστικά, […]

Εβδομήντα χρόνια συμπληρώθηκαν πρόσφατα από τον σχηματισμό της κυβέρνησης Παπάγου, τον Νοέμβριο του 1952, ως επακόλουθο της καθαρής νίκης του Ελληνικού Συναγερμού (ΕΣ) στις πρόσφατες τότε εκλογές (ΕΣ 49,2%, ΕΠΕΚ και Κόμμα Φιλελευθέρων 34,2%, ΕΔΑ 9,5%). Μέσω του πλειοψηφικού εκλογικού συστήματος, μάλιστα, στο οποίο είχε συμφωνήσει και ο Πλαστήρας, το αποτέλεσμα αυτό είχε μεταφραστεί σε […]

«Με το να φέρομαι στον Εβραίο σαν να ήταν ένα κατώτερο και επιβλαβές ον, επιβεβαιώνω την ίδια στιγμή πως ανήκω σε μια ελίτ. Και αυτή η ελίτ, πολύ διαφορετική από τις σύγχρονες ελίτ που βασίζονται στην αξία ή στην εργασία, μοιάζει από κάθε άποψη με μια κληρονομική αριστοκρατία» (Ζαν-Πολ Σαρτρ, Στοχασμοί για το εβραϊκό ζήτημα, […]

Μεγάλη αγωνία στο Μαξίμου τις προάλλες· για να την καταπνίξουν παίζουν πασιέντσες με τις ώρες μπροστά στον υπολογιστή τα κορυφαία στελέχη. Μόλις έγινε γνωστό το επεισόδιο της Θεσσαλονίκης, αμέσως κινητοποιήθηκε η επιτροπή διαχείρισης κρίσεων: Να πάρετε όλα τα μέτρα! Θέλω το συντομότερο μετρήσεις, όλες τις μετρήσεις, κραύγαζε έξαλλος ο επικεφαλής στο τηλέφωνο μόλις του το […]