Νέες Εποχές

Οι επέτειοι διακρίνονται σε κριτικές και δοξαστικές. Με τις πρώτες προσπαθούμε την «αλήθεια» των γεγονότων να μην την προσπερνάμε. Με τις δεύτερες ενδίδουμε στον πειρασμό της ιστορικοποιημένης αυτοκαταξίωσής μας. Και έτσι απολαμβάνουμε ό,τι ευχάριστο στα αφτιά μας θα ακουστεί. Και ό,τι φαντασμαγορικό μπροστά στα μάτια μας θα φτάσει. Και όλα αυτά υπαγορευόμενα από την υπόδουλη […]

Θα τραγουδήσουν αύριο τα παιδιά στην εξώπορτα: «Σήμερα τα Φώτα και ο Φωτισμός…». Και ο ΔΙΑφωτισμός; Ούτε σήμερα, ούτε αύριο, ούτε καν σε δεκαετίες. Ο «αιώνας των Φώτων» πέρασε και δεν μας άγγιξε. Πλησιάζω έναν αιώνα ζωής και αλλαγή δεν βλέπω. Προχθές είχαμε το ετήσιο πάρτι της Μαλακάσας. Εγκλωβίστηκαν πάλι χιλιάδες αυτοκίνητα στην εθνική οδό […]

Ενα έτος απομένει για την επέτειο των 200 ετών από την Ελληνική Επανάσταση και ζωντανεύει ο διαρκής διάλογος για το τι είδους χώρα προέκυψε από αυτή. Βγήκε τελικά μια ατελής αλλά εν τέλει δυτική χώρα; Ή μήπως μια χώρα που σέρνει μέχρι και σήμερα τα βαρίδια της οθωμανικής κληρονομιάς; Μια χώρα της Ανατολής ή της […]

Ως νεαρός διπλω-ματικός συντάκτης του «Βήματος» είχα διαβεί για πρώτη φορά το γραφείο του πρέσβη ε.τ. Γιώργου Σαββαΐδη το 2007. Εργαζόμενος τότε ως ειδικός σύμβουλος της υπουργού Εξωτερικών Ντόρας Μπακογιάννη ο Σαββαΐδης ήταν ένα από τα στελέχη της διπλωματικής υπηρεσίας για το πρόσωπο και τις ικανότητες του οποίου είχα ήδη ακούσει πάρα πολλά. Ακόμη θυμάμαι […]

Τα αποτελέσματα της έρευνας PISA που ανακοινώθηκαν πριν από λίγες ημέρες θορύβησαν πολλές χώρες, κυρίως αυτές που πάτωσαν στη λίστα επιτυχίας. Τα συμπεράσματα δεν είναι εύκολα, ούτε μονοδιάστατη η ερμηνεία της ταξινόμησης (για παράδειγμα, η Σουηδία κατατάσσεται έβδομη ανάμεσα στις 28 χώρες της Ευρωπαϊκής Ενωσης, παρά την υψηλότατη οικονομική επένδυση στον χώρο της παιδείας). Είναι […]

Κυλάμε ανάμεσα σε Πρωτοχρονιές. Μετριόμαστε σε τραπέζια χαράς, η μνήμη αναπνέει μέσα από τις παραμονές. Παραμονές μιας νέας ζωής, η οποία όμως δεν υπάρχει, η ζωή είναι μία, η ίδια, και αυτή αλλάζει ή όχι. Κάθε χρόνο με λιγότερους φίλους και περισσότερα παιδιά. Φοβάσαι να ανοίξεις το άλμπουμ. Χαμόγελα που αποχαιρέτησαν πια, αρχίζεις να αμφιβάλεις […]

Στο τέλος του 2010, στην αμερικανική έκδοση της «Huffington Post» είχα γράψει: O Γούντι Aλεν είπε κάποτε πως «Η ζωή χωρίζεται  στο φριχτό και στο άθλιο. Το φριχτό είναι οι ασθενείς με ανίατο καρκίνο και το άθλιο είναι όλοι οι υπόλοιποι. Συνεπώς να είστε ευχαριστημένοι που είστε άθλιοι». Στην Ελλάδα αυτή την περίοδο ευχόμαστε να […]

Δύο είναι τα θέματα που κυριαρχούν σήμερα στη ζωή μας: ένα τοπικό και ένα παγκόσμιο. Το τοπικό είναι οι ελληνοτουρκικές σχέσεις. Το παγκόσμιο, το κλίμα του πλανήτη. Φυσικά, υπάρχουν και πολλά άλλα, τα οποία όμως συχνά συμπλέκονται και εξαρτώνται από τα δύο μεγάλα, όπως, π. χ., το Προσφυγικό. Για το κλίμα τι να πω; Δεν […]

Στο δυστοπικό μυθιστόρημα της δεκαετίας του 1970 του Φερέντς Καρίνθι «Μητρόπολη» ένας ταλαντούχος ούγγρος γλωσσολόγος φτάνει στο αεροδρόμιο της Βουδαπέστης, αλλά στη συνέχεια περνάει από τη λάθος πύλη, μπαίνει σε λάθος αεροπλάνο και προσγειώνεται σε μια πόλη όπου κανείς δεν μπορεί να τον καταλάβει, μολονότι κατά εντυπωσιακό τρόπο μιλάει πολλές γλώσσες. Σήμερα η ιστορία του […]

Πριν από περίπου 2.000 χρόνια, ο Επίκτητος στο περίφημο «Εγχειρίδιον» προέβη σε μια θεμελιώδη διάκριση της ανθρώπινης κατάστασης, ταξινομώντας τη σε δύο κατηγορίες. Ειδικότερα, διέκρινε τα «πράγματα» σε εκείνα που είναι «στο χέρι μας», δηλαδή που μπορούμε να τα εξουσιάσουμε, και σε εκείνα που δεν είναι στο χέρι μας, που δεν εξαρτώνται από εμάς. Στα […]

Στην Ελλάδα, πολλά και σημαντικά πράγματα δεν λειτουργούν με βάση τις ανάγκες του μέλλοντος αλλά με διαρκή αναφορά στο παρελθόν – και συνήθως μάλιστα σε μια οδυνηρή περίοδο. Επί τρεις σχεδόν δεκαετίες το κράτος μας ήταν «μετεμφυλιακό», ενώ το κοινοβουλευτικό μας σύστημα επί μισό σχεδόν αιώνα ονομάζεται «Μεταπολίτευση». Πιο πρόσφατα, η οικονομική πολιτική της χώρας έχει […]

Ο δεκαετής κύκλος της κρίσης της ελληνικής οικονομίας εδραζόταν τόσο στον τύπο της ανάπτυξης της εικοσαετίας που προηγήθηκε, όσο και στην ίδια τη μνημονιακή οικονομική πολιτική. Η πρώτη θεώρησε ότι η ανάπτυξη των κατασκευών, των μεγάλων έργων και της ακόρεστης τουριστικής επέκτασης, σε συνδυασμό με τη μαζική ιδιωτικοποίηση των εταιρειών κοινής ωφελείας και την απελευθέρωση […]

Κάθε αλλαγή έτους υποβάλλει το αίτημα να σταθμίσουμε παρελθόν και μέλλον κριτικά, χωρίς παρωπίδες αυτοδικαίωσης και φίλτρα μονότροπης επιθυμίας. Mε την απαιτούμενη επίγνωση ότι το παντελώς απροσδόκητο καραδοκεί, χωρίς δυνατότητα προκαταβολικής χαλιναγώγησης. Γιατί κάπως έτσι κινείται η Ιστορία… Ωστόσο μπορούμε να εντοπίσουμε τις μεγάλες προκλήσεις που κληροδοτεί η περασμένη δεκαετία και τις οποίες οφείλει να […]

Αμέσως μετά το επεισοδιακό Eurogroup της 27ης Ιουνίου του 2015, συναντήθηκα τυχαία με τον Μάριο Ντράγκι. Καθώς περιμέναμε το ασανσέρ, με ρώτησε «Τι στο καλό κάνει ο Γερούν;» αναφερόμενος με θυμό στον τότε πρόεδρο του Eurogroup. «Πληγώνει την Ευρώπη, Μάριο. Πληγώνει την Ευρώπη» του απάντησα. Κούνησε το κεφάλι συγκαταβατικά. Βγαίνοντας από το ασανσέρ χαιρετιστήκαμε σκυθρωποί […]

Σε ό,τι αφορά τη χώρα μας, η νεοδημοκρατική κυβέρνηση, δημιουργώντας πιο ευνοϊκές συνθήκες για τις επιχειρήσεις, ενδέχεται να φέρει περισσότερες ξένες επενδύσεις. Η οικονομία θα οδηγηθεί σε έναν ικανοποιητικό ρυθμό ανάπτυξης, συνεχίζοντας βέβαια μια διαδικασία που είχε ήδη ξεκινήσει από την προηγούμενη κυβέρνηση. Από την άλλη μεριά, η συρρίκνωση των εργατικών δικαιωμάτων και του κοινωνικού […]

Λίγοι θα μπορούσαν να φανταστούν ότι μετά τη μεγάλη ύφεση στα τέλη της πρώτης δεκαετίας του 21ου αιώνα θα ακολουθούσαν δέκα και πλέον έτη ταχύρρυθμης οικονομικής μεγέθυνσης στις περισσότερες περιοχές του κόσμου. Η Κίνα πρωταγωνίστησε στην πορεία αυτή. Πάνω από το 1/3 της μεγέθυνσης αυτής και σχεδόν 50% της αύξησης του διεθνούς εμπορίου σχετίζονται με […]

Είναι μία από τις πιο ανησυχητικές εξελίξεις του 2019 που δεν καλύφθηκε όσο θα περίμενε κανείς από τα ΜΜΕ στις ΗΠΑ ή στην Ευρώπη. Αλλά η οικονομική επιβράδυνση της Κίνας και το πιθανό ανάλογο φρενάρισμα της ανάπτυξης στην Ινδία θα συγκεντρώσουν πολύ περισσότερο την προσοχή της κοινής γνώμης το 2020. Το ΔΝΤ, η Ασιατική Τράπεζα […]

Για πρώτη φορά από το 1957, τρεις μεγάλες δυνάμεις – οι ΗΠΑ, η Κίνα και η Ρωσία – έχουν συμφέρον να αποδυναμώσουν την Ευρώπη. Μπορεί να πιέζουν την ΕΕ με διαφορετικούς τρόπους η καθεμία, αλλά μοιράζονται την έχθρα τους προς το ευρωπαϊκό μοντέλο διακυβέρνησης. Το ευρωπαϊκό μοντέλο βασίζεται στην αρχή της κοινής κυριαρχίας ανάμεσα στα κράτη-μέλη σε […]

Ηδεκαετία που φεύγει θα μείνει στα βιβλία της Ιστορίας ως η εποχή του υποβιβασμού. Ούτε λίγο ούτε πολύ, η χώρα «έπεσε κατηγορία». Η απόσταση που τη χωρίζει από την υπόλοιπη Δυτική Ευρώπη μεγάλωσε κατά δυόμισι φορές. Το 2019 το μέσο εισόδημα στην Ελλάδα (λαμβάνοντας υπ’ όψιν τις διαφορές στο κόστος ζωής) ήταν 36% χαμηλότερο από […]

Η οικονομική κρίση χτύπησε ασύμμετρα και δυσανάλογα την Ελλάδα. Επληξε οικονομικά όλες τις κοινωνικές τάξεις, κλόνισε την εμπιστοσύνη των πολιτών στο κράτος και στο πολιτικό σύστημα και έγινε η αιτία της αιματηρής διαρροής στο εξωτερικό σημαντικού ανθρώπινου κεφαλαίου υψηλού επιπέδου. Κυρίως, όμως, επηρέασε την ίδια την αυτοπεποίθησή μας και την πίστη μας στη συλλογική ικανότητα […]