Νέες Εποχές

Σε όλη μου τη ζωή, χωρίς να το ξέρω, ετοιμαζόμουν για αυτό το σημαντικό και έκτακτο γεγονός. Βέβαια όταν μάζευα μυριάδες βιβλία, δίσκους, ταινίες, δεν το έκανα για να αντιμετωπίσω μία… πανδημία. Ούτε μου πέρασε από τον νου, κι ας είχα δει τόσες ταινίες επιστημονικής φαντασίας. Το έκανα για μία άλλη ανημπόρια, που ήξερα πως […]

Σε προηγούμενες παγκόσμιες κρίσεις, στα 70 χρόνια της ιστορίας της Ενωσης, πάντα το ερώτημα ήταν «και μετά τι;». Πώς θα είναι η ζωή μετά, και κατά συνέπεια αν θα αντέξει και πώς θα αντιδράσει στο οικονομικό και πολιτικό σοκ το εύθραυστο, καινοφανές και ευαίσθητο πολιτικό, οικονομικό και πρωτίστως πολιτιστικό δημιούργημα του τελευταίου Παγκοσμίου Πολέμου. Από […]

Εγκλεισμός και επικοινωνία Τρία δισεκατομμύρια άνθρωποι, ο μισός σχεδόν πληθυσμός του πλανήτη Γη, είναι σαν εμένα αυτή τη στιγμή που γράφω, ημερολόγιό μου: σε κατάσταση εγκλεισμού, απαγόρευσης εξόδου. Κάτι τέτοιο δεν έχει ξανασυμβεί στην ιστορία της ανθρωπότητας, ούτε καν στην ιστορία του ηλιακού συστήματος, είναι βέβαιο. Πότε άλλοτε τόσοι πολλοί άνθρωποι δεν βρέθηκαν την ίδια […]

Στην τέχνη ψάχνεις τον τρόπο. Τον τρόπο που θα πεις κάτι. Ετσι κι αλλιώς όταν μοιάζουν να έχουν ειπωθεί τα πάντα, μόνο ο τρόπος μένει. Αυτή είναι μια παραδοχή, μια σιγουριά που είναι κοινά αποδεκτή. Μέχρι που νιώθεις πως περπατάς πάνω σε ένα λεπτό στρώμα πάγου. Πως οι σιγουριές σου είναι ξεπερασμένες από τη μια […]

Τα πρόσφατα μέτρα απαγόρευσης της κυκλοφορίας που πήρε η κυβέρνηση είναι αυστηρά, ιδίως εφόσον προστίθενται στις απαγορεύσεις που είχαν αποφασισθεί τις προηγούμενες ημέρες. Πώς συμβιβάζονται τα μέτρα αυτά με τα ανθρώπινα δικαιώματα; Το πρώτο ερώτημα αφορά τι ακριβώς περιορίζεται. Η απαγόρευση εξόδου από το σπίτι χωρίς σημαντικό λόγο δεν είναι κράτηση ούτε και «κατ’ οίκον […]

Στο Πάντειο Πανεπιστήμιο υπήρχε κάποτε ένα τμήμα ονομαζόμενο «Πολιτικής Επιστήμης και Διεθνών Σπουδών». Αντικείμενό του η μελέτη του πολιτικού φαινομένου, τόσο στις σχέσεις εξουσίας (δηλαδή τις «κάθετες» σχέσεις κρατικών ή κρατικόμορφων πολιτικών οντοτήτων με τους υπηκόους τους/πολίτες στα δημοκρατικά πολιτεύματα) όσο και στις σχέσεις ισχύος (δηλαδή τις «οριζόντιες» σχέσεις μεταξύ αυτόνομων πολιτειακών υποκειμένων, πρωτίστως κρατών). […]

Με τις πόλεις άδειες, τους δρόμους ελεύθερους και την κίνηση αδύνατη, είναι ήδη έτοιμο το μεγάλο σκηνικό. Σαν από χέρι αόρατου σκηνοθέτη. Αν μπορούσε να μας δει από μακριά ο Αρθούρος Σοπενχάουερ, θα χαμογελούσε για το αιώνιο και πένθιμο – θα μας έλεγε – θέατρο. Και θα τον συμπλήρωνε ο Λάμπρος Πορφύρας, ο «ποιητής του φθαρτού», […]

Στο δραματικό διάγγελμά της η κυρία Μέρκελ ανέφερε ότι η υγειονομική κρίση που διανύει η ανθρωπότητα μπορεί να συγκριθεί με τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Λίγες ημέρες μετά βρέθηκε στην απομόνωση γιατί ο γιατρός της αποδείχτηκε «θετικός». Στο τελευταίο του άρθρο, ο βραβευμένος με Πούλιτζερ αρθρογράφος των «NY Times» Τόμας Φρίντμαν τόνισε ότι η έκταση της […]

(«Σκαλάθυρμα» (το): πρόχειρο λογοτεχνικό ή επιστημονικό έργο, π.χ. στιχουργικό σκαλάθυρμα. Ετυμολογία: αρχική σημασία «μικρολεπτομέρεια» < σκαλαθύρω «σκάβω» < σκάλλω «σκαλίζω» + αθύρω «παίζω» (βλ. λ. άθυρμα = παιχνίδι).   ΔΗΜΟΣΚΟΠΗΣΗ: Το 83% των Ελλήνων φοβάται τον ιό. Εγώ πιο πολύ κι από τον ιό φοβάμαι αυτούς που (λένε ότι) δεν τον φοβούνται. Και επιδεικνύουν τον […]

Καθώς βιώνουμε, εξαιτίας της πανδημίας, μια νέα πραγματικότητα απομόνωσης των ανθρώπων και αποχής από συλλογικές ανθρώπινες δραστηριότητες, όπως η παραγωγή, η κατανάλωση, η διασκέδαση, ο τουρισμός, η εκπαίδευση κ.λπ., σε τοπικό, εθνικό και παγκόσμιο επίπεδο, μπορούμε να αναλογιστούμε ότι υπάρχουν δύο βασικά χαρακτηριστικά στον σύγχρονο πολιτισμό μας. Το ένα αντιστρατεύεται την απομόνωση των ανθρώπων, ενώ […]

Κάποια στιγμή θα τελειώσει ο εφιάλτης αυτός. Αν και δεν πρόκειται να επιστρέψουμε στην «προτέρα κατάσταση». Ο κόσμος θα είναι – πρέπει να είναι – διαφορετικός. Πόσο διαφορετικός θα το δούμε (όσοι επιβιώσουμε). Η πανδημία θα πρέπει να αποτελέσει τομή. Τα μαθήματα πολιτικής που θα πρέπει να αντλήσουμε είναι ήδη ορατά. Συνοψίζω δέκα. Η πανδημία λοιπόν φωτίζει, […]

Οι καιροί είναι ανάποδοι. Οταν μιλάμε για ζωή και θάνατο το «ανάποδοι» ηχεί μικρό. Ηθελημένα. Η δραματοποίηση είναι εύκολη, ιδίως αν οι στιγμές είναι πράγματι δραματικές. Ομως τότε είναι που χρειάζεται να σφίγγει κανείς τα δόντια. Πρόθεσή μου δεν είναι να αναφερθώ στα τεράστια προβλήματα που προκαλεί η πανδημία που ζούμε. Θεωρώ ότι περνάμε σε […]

Η παγκόσμια οικονομία εισέρχεται, αναμφίβολα, σε μια πολύ βαθιά κρίση, σε μια ζώνη καταιγίδων. Η εξελισσόμενη κρίση χαρακτηρίζεται από στοιχεία που δεν έχουμε ξαναδεί προηγουμένως και, ενδεχομένως, η ανθρωπότητα δεν θα ξαναδεί ποτέ στο μέλλον. Διότι, σε αντίθεση με ό,τι συνέβη στο παρελθόν, αυτή είναι μια κρίση με δύο κινητήριες αιτίες, αντί για μία. Η […]

Είναι γεγονός ότι βιώνουμε πρωτόγνωρες  καταστάσεις. Τα σχολεία είναι κλειστά, χωρίς να βρισκόμαστε σε περίοδο διακοπών, τα καταστήματα είναι και αυτά κλειστά, σαν να έχουμε παρατεταμένες αργίες, πολύς κόσμος να μην πηγαίνει πλέον στην εργασία του, ο καθένας από εμάς να περιορίζει την επικοινωνία του με λιγοστά πρόσωπα του οικογενειακού και φιλικού του περιβάλλοντος και […]

Είμαστε η γενιά που μας αποκαλούσαν «τυχερή», γιατί γεννηθήκαμε σε μια εποχή που τα ζητούμενα άλλων γενεών θεωρούνταν για εμάς αυτονόητα. Αυτονόητα θεωρούσαμε: – Την ειρήνη, γιατί ξεχάσαμε γρήγορα τους πολέμους και την προσφυγιά που έζησαν οι παππούδες μας. – Την εθνική συμφιλίωση, γιατί λησμονήσαμε τους εθνικούς διχασμούς που βίωσε ο Ελληνισμός. – Την ελευθερία, […]

Τον απελθόντα προσφάτως Πρόεδρο της Ελληνικής Δημοκρατίας κ. Προκόπη Παυλόπουλο ουδέποτε ψήφισα ενόσω ήταν μέλος της Νέας Δημοκρατίας. Αλλωστε τα χρόνια εκείνα, εμείς οι αυτοπροσδιοριζόμενοι ευρωπαϊστές, σοσιαλιστές κ.λπ. είχαμε εναποθέσει τις ελπίδες μας στον λεγόμενο Συνασπισμό της Αριστεράς και της Προόδου. Τα οψώνια αυτής της πολιτικής αμαρτίας, δηλαδή της λανθασμένης, παραστρατημένης πολιτικής συμπεριφοράς μας, τα […]

Τρέχεις με το αυτοκίνητο στην Εθνική. Είναι σχεδόν άδειος ο δρόμος και έχεις ξεπεράσει αρκετά το όριο ταχύτητας. Νιώθεις όμως ασφαλής, όλα βαίνουν καλώς. Ξαφνικά μπροστά σου βλέπεις ασθενοφόρα. Πλησιάζεις και ο δρόμος έχει γεμίσει κομμάτια αυτοκινήτων, γυαλιά, προφυλακτήρες και μία ζακέτα. Κόβεις να δεις τι έγινε. Δύο αυτοκίνητα σχεδόν διαλυμένα, κάποιοι στην άκρη του […]

Οθόνες και παράθυρα Από πού να αρχίσω και πού να τελειώσω, ημερολόγιό μου… Το βασικό είναι πως «είμεθα καλά, το αυτόν ποθούμεν και δι’ υμάς» που έλεγαν οι Αρχαίοι. Να αρχίσω από το πού βρίσκομαι – βρισκόμαστε, για την ακρίβεια, ο εγκλεισμός και η καραντίνα θέλουν παρέα για να τα αντιμετωπίσεις και να μην τρελαθείς· ευτυχώς, […]

Αυτές οι κοινωνίες που συνηθίσαμε από παλιά να ονομάζουμε «αστικές» δεν είχαν και δεν μπορούν να έχουν ενιαία πολιτική και νομική μορφή. Είχαν επίσης διαφορετικά ηθικά και πολιτισμικά υποστρώματα. Πριν ακόμα γίνει λόγος για τον καπιταλισμό οι αστικές κοινωνίες χαρακτηρίστηκαν «εμπορικές κοινωνίες» (commercial societies). Οι επικριτές τους πρόβαλλαν τη διαίσθηση (που έγινε βεβαιότητα κατά τις […]