Καθώς περνούν οι μέρες μέσα σε αυτή την παγκόσμια αναστάτωση της επιδημίας, παρατηρούμε να ξεφυτρώνουν ιδέες, πάθη και πολιτικά σχέδια που αρπάζονται από την κρίση ως λαχνό. Οχι όμως με το νόημα που δίνουμε συνήθως στο τετριμμένο σχήμα της κρίσης (ως) ευκαιρίας αλλά επιδιώκοντας την αποδόμηση του φιλελεύθερου δημοκρατικού κεκτημένου. Η περίπτωση της Ουγγαρίας του […]
Ολοι, γράφει η Σούζαν Σόνταγκ στο «Η αρρώστια ως μεταφορά», έχουμε δύο υπηκοότητες, μια για το βασίλειο των υγιών και μια για εκείνο των αρρώστων, και παρ’ όλο που προτιμάμε να χρησιμοποιούμε μόνο το καλό μας διαβατήριο, αργά ή γρήγορα, τουλάχιστον για ένα διάστημα, είμαστε όλοι υποχρεωμένοι να γίνουμε πολίτες και της άλλης πλευράς. Οποιος […]
Οι χώρες της Δυτικής Ευρώπης εισήλθαν στην εποχή της νεωτερικότητας, δηλ. στη σύγχρονη εποχή από τα τέλη του 18ου αιώνα περίπου και σταδιακά ακολούθησαν οι άλλες χώρες του κόσμου. Βασικά χαρακτηριστικά της σύγχρονης εποχής είναι η κυριαρχία του ορθολογισμού και της επιστήμης στη θέση της μεταφυσικής πίστης, η ανάπτυξη καπιταλιστικών δομών, η ανάδυση του έθνους-κράτους […]
Ζούμε διεθνώς μια πρωτόγνωρη και πολυπαραγοντική κρίση, για κάποιες χώρες και δραματική, οι συνέπειες της οποίας στο πεδίο της υγείας, της επιστήμης και δη της ιατρικής, της κοινωνίας, της οικονομίας, των μεταφορών, της ενέργειας και του εφοδιασμού, της ελεύθερης μετακίνησης, της δημοκρατίας, των ατομικών ελευθεριών και της γεωπολιτικής για την ώρα δεν μπορούν να μετρηθούν, […]
Σε όλη μου τη ζωή, χωρίς να το ξέρω, ετοιμαζόμουν για αυτό το σημαντικό και έκτακτο γεγονός. Βέβαια όταν μάζευα μυριάδες βιβλία, δίσκους, ταινίες, δεν το έκανα για να αντιμετωπίσω μία… πανδημία. Ούτε μου πέρασε από τον νου, κι ας είχα δει τόσες ταινίες επιστημονικής φαντασίας. Το έκανα για μία άλλη ανημπόρια, που ήξερα πως […]
Σε προηγούμενες παγκόσμιες κρίσεις, στα 70 χρόνια της ιστορίας της Ενωσης, πάντα το ερώτημα ήταν «και μετά τι;». Πώς θα είναι η ζωή μετά, και κατά συνέπεια αν θα αντέξει και πώς θα αντιδράσει στο οικονομικό και πολιτικό σοκ το εύθραυστο, καινοφανές και ευαίσθητο πολιτικό, οικονομικό και πρωτίστως πολιτιστικό δημιούργημα του τελευταίου Παγκοσμίου Πολέμου. Από […]
Είναι γεγονός ότι βιώνουμε πρωτόγνωρες καταστάσεις. Τα σχολεία είναι κλειστά, χωρίς να βρισκόμαστε σε περίοδο διακοπών, τα καταστήματα είναι και αυτά κλειστά, σαν να έχουμε παρατεταμένες αργίες, πολύς κόσμος να μην πηγαίνει πλέον στην εργασία του, ο καθένας από εμάς να περιορίζει την επικοινωνία του με λιγοστά πρόσωπα του οικογενειακού και φιλικού του περιβάλλοντος και […]
Εγκλεισμός και επικοινωνία Τρία δισεκατομμύρια άνθρωποι, ο μισός σχεδόν πληθυσμός του πλανήτη Γη, είναι σαν εμένα αυτή τη στιγμή που γράφω, ημερολόγιό μου: σε κατάσταση εγκλεισμού, απαγόρευσης εξόδου. Κάτι τέτοιο δεν έχει ξανασυμβεί στην ιστορία της ανθρωπότητας, ούτε καν στην ιστορία του ηλιακού συστήματος, είναι βέβαιο. Πότε άλλοτε τόσοι πολλοί άνθρωποι δεν βρέθηκαν την ίδια […]
Στην τέχνη ψάχνεις τον τρόπο. Τον τρόπο που θα πεις κάτι. Ετσι κι αλλιώς όταν μοιάζουν να έχουν ειπωθεί τα πάντα, μόνο ο τρόπος μένει. Αυτή είναι μια παραδοχή, μια σιγουριά που είναι κοινά αποδεκτή. Μέχρι που νιώθεις πως περπατάς πάνω σε ένα λεπτό στρώμα πάγου. Πως οι σιγουριές σου είναι ξεπερασμένες από τη μια […]
Τα πρόσφατα μέτρα απαγόρευσης της κυκλοφορίας που πήρε η κυβέρνηση είναι αυστηρά, ιδίως εφόσον προστίθενται στις απαγορεύσεις που είχαν αποφασισθεί τις προηγούμενες ημέρες. Πώς συμβιβάζονται τα μέτρα αυτά με τα ανθρώπινα δικαιώματα; Το πρώτο ερώτημα αφορά τι ακριβώς περιορίζεται. Η απαγόρευση εξόδου από το σπίτι χωρίς σημαντικό λόγο δεν είναι κράτηση ούτε και «κατ’ οίκον […]
Στο Πάντειο Πανεπιστήμιο υπήρχε κάποτε ένα τμήμα ονομαζόμενο «Πολιτικής Επιστήμης και Διεθνών Σπουδών». Αντικείμενό του η μελέτη του πολιτικού φαινομένου, τόσο στις σχέσεις εξουσίας (δηλαδή τις «κάθετες» σχέσεις κρατικών ή κρατικόμορφων πολιτικών οντοτήτων με τους υπηκόους τους/πολίτες στα δημοκρατικά πολιτεύματα) όσο και στις σχέσεις ισχύος (δηλαδή τις «οριζόντιες» σχέσεις μεταξύ αυτόνομων πολιτειακών υποκειμένων, πρωτίστως κρατών). […]
Με τις πόλεις άδειες, τους δρόμους ελεύθερους και την κίνηση αδύνατη, είναι ήδη έτοιμο το μεγάλο σκηνικό. Σαν από χέρι αόρατου σκηνοθέτη. Αν μπορούσε να μας δει από μακριά ο Αρθούρος Σοπενχάουερ, θα χαμογελούσε για το αιώνιο και πένθιμο – θα μας έλεγε – θέατρο. Και θα τον συμπλήρωνε ο Λάμπρος Πορφύρας, ο «ποιητής του φθαρτού», […]
Στο δραματικό διάγγελμά της η κυρία Μέρκελ ανέφερε ότι η υγειονομική κρίση που διανύει η ανθρωπότητα μπορεί να συγκριθεί με τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Λίγες ημέρες μετά βρέθηκε στην απομόνωση γιατί ο γιατρός της αποδείχτηκε «θετικός». Στο τελευταίο του άρθρο, ο βραβευμένος με Πούλιτζερ αρθρογράφος των «NY Times» Τόμας Φρίντμαν τόνισε ότι η έκταση της […]
Η πανδημία του κορωνοϊού επιβεβαιώνει ότι το κεϊνσιανό κράτος και οι δημόσιες πολιτικές παραμένουν το μόνο ασφαλές καταφύγιο της κοινωνίας. Ιδιαίτερα σε περιόδους χωρίς προηγούμενο, όπως η σημερινή. Επιβεβαιώνει, παράλληλα, ότι τα νεοφιλελεύθερα ιδεολογήματα περί κράτους-βάρους στην κοινωνία αποτελούν επικίνδυνη αεροβασία όταν οι απειλές στην οικονομική και κοινωνική συνοχή είναι ισχυρές και απρόβλεπτες. Πολλές ευρωπαϊκές […]
(«Σκαλάθυρμα» (το): πρόχειρο λογοτεχνικό ή επιστημονικό έργο, π.χ. στιχουργικό σκαλάθυρμα. Ετυμολογία: αρχική σημασία «μικρολεπτομέρεια» < σκαλαθύρω «σκάβω» < σκάλλω «σκαλίζω» + αθύρω «παίζω» (βλ. λ. άθυρμα = παιχνίδι). ΔΗΜΟΣΚΟΠΗΣΗ: Το 83% των Ελλήνων φοβάται τον ιό. Εγώ πιο πολύ κι από τον ιό φοβάμαι αυτούς που (λένε ότι) δεν τον φοβούνται. Και επιδεικνύουν τον […]
Καθώς βιώνουμε, εξαιτίας της πανδημίας, μια νέα πραγματικότητα απομόνωσης των ανθρώπων και αποχής από συλλογικές ανθρώπινες δραστηριότητες, όπως η παραγωγή, η κατανάλωση, η διασκέδαση, ο τουρισμός, η εκπαίδευση κ.λπ., σε τοπικό, εθνικό και παγκόσμιο επίπεδο, μπορούμε να αναλογιστούμε ότι υπάρχουν δύο βασικά χαρακτηριστικά στον σύγχρονο πολιτισμό μας. Το ένα αντιστρατεύεται την απομόνωση των ανθρώπων, ενώ […]
Κάποια στιγμή θα τελειώσει ο εφιάλτης αυτός. Αν και δεν πρόκειται να επιστρέψουμε στην «προτέρα κατάσταση». Ο κόσμος θα είναι – πρέπει να είναι – διαφορετικός. Πόσο διαφορετικός θα το δούμε (όσοι επιβιώσουμε). Η πανδημία θα πρέπει να αποτελέσει τομή. Τα μαθήματα πολιτικής που θα πρέπει να αντλήσουμε είναι ήδη ορατά. Συνοψίζω δέκα. Η πανδημία λοιπόν φωτίζει, […]
Οι καιροί είναι ανάποδοι. Οταν μιλάμε για ζωή και θάνατο το «ανάποδοι» ηχεί μικρό. Ηθελημένα. Η δραματοποίηση είναι εύκολη, ιδίως αν οι στιγμές είναι πράγματι δραματικές. Ομως τότε είναι που χρειάζεται να σφίγγει κανείς τα δόντια. Πρόθεσή μου δεν είναι να αναφερθώ στα τεράστια προβλήματα που προκαλεί η πανδημία που ζούμε. Θεωρώ ότι περνάμε σε […]
Η παγκόσμια οικονομία εισέρχεται, αναμφίβολα, σε μια πολύ βαθιά κρίση, σε μια ζώνη καταιγίδων. Η εξελισσόμενη κρίση χαρακτηρίζεται από στοιχεία που δεν έχουμε ξαναδεί προηγουμένως και, ενδεχομένως, η ανθρωπότητα δεν θα ξαναδεί ποτέ στο μέλλον. Διότι, σε αντίθεση με ό,τι συνέβη στο παρελθόν, αυτή είναι μια κρίση με δύο κινητήριες αιτίες, αντί για μία. Η […]
Το κείμενο αυτό γράφεται την Τετάρτη, 18 Μαρτίου. Το επισημαίνω, γιατί πλέον κάθε μέρα είναι και μια άλλη σελίδα στην Ιστορία, όχι μόνο της χώρας, αλλά του πλανήτη. Πρόσφατα, χάσαμε τον μεγάλο ηθοποιό Μαξ φον Σίντοφ. Ο πιο διάσημος ρόλος του ήταν εκείνος του ιππότη Αντόνιους Μπλοκ, στο αριστούργημα του Ινγκμαρ Μπέργκμαν «Η έβδομη σφραγίδα». […]