Βιβλία

«Κάθε φορά που διαβάζω τα Ορφικά Ασματα, δεν μπορώ να μην αναρωτηθώ τι σχέση έχει ο ποιητής Ντίνο Καμπάνα, συγγραφέας εκείνου του απερίγραπτου, ενός και μοναδικού μικρού βιβλίου, με εκείνον τον φουκαρά με το ίδιο όνομα, ενοχλητικό επισκέπτη φρενοκομείων, νοσοκομείων και φυλακών, καταγραμμένο στα μητρώα των αστυνομικών τμημάτων της μισής Ιταλίας ως παράνομο.

Διακεκριμένο στέλεχος της δημόσιας διοίκησης, καθολικός το θρήσκευμα, κοσμοπολίτης αλλά και εραστής της ασκητείας και του μοναχισμού, ο Τ. Κ. Παπατσώνης (1895-1976) μπορεί σήμερα με ασφάλεια να διεκδικήσει την παραδοχή ότι ετέθη επικεφαλής της Γενιάς του 1930 (τουλάχιστον από την άποψη της τεχνοτροπίας) αφού ήταν ο πρώτος που εφάρμοσε τον ελεύθερο στίχο, εισάγοντας την ελληνική ποίηση του Μεσοπολέμου στην επικράτεια του μοντερνισμού.

Το 1960, όταν ο Αλμπέρ Καμύ στα 47 του χρόνια σκοτώθηκε σε αυτοκινητικό ατύχημα στο Πτι Βιλμπλεβέν (Ιόν, Βουργουνδία), βρέθηκε μέσα στην τσάντα του, που την είχε μαζί του, το χειρόγραφο του τελευταίου του μυθιστορήματος με τίτλο Ο πρώτος άνθρωπος, που δεν πρόλαβε να του δώσει τελική μορφή.

Δύο είναι οι προσφορότεροι τρόποι να γραφτεί μια σύντομη εισαγωγή σε ένα ιστορικό θέμα, η γραμμική καταγραφή των γεγονοτολογικών πτυχών του και η πλαισίωση του ιστορικού σχεδιάσματος από τις κοινωνικές, ιδεολογικές, ιστοριογραφικές του όψεις.

Ολα αρχίζουν με μια επίπονη σκηνή, μια φλεβαριάτικη ημέρα του 1933, σε κάποια απομακρυσμένη γωνιά των Αυστριακών Αλπεων, εκεί όπου «η αιώνια παγωνιά ροκανίζει τα πάντα».

«Οι ερμηνείες των λέξεων / σκίζονται σε μέρη / που στερούν το νόημα» γράφει σε ένα από τα ποιήματα της τελευταίας του συλλογής ο Βασίλης Κουγέας.

Ο κανόνας λέει ότι η πεζογραφία προϋποθέτει την εμπειρία και ότι οι πεζογράφοι γράφουν τα καλύτερα έργα τους σε ώριμη ηλικία.

Η αναζήτηση μιας αυθεντικότερης υπόστασης των πραγμάτων (σε συνάρτηση με τη βαθμιαία ανακάλυψη δυνατοτήτων του εαυτού οι οποίες λανθάνουν) είναι ένα μοτίβο που διαπερνά όλη τη μυθιστορηματική παραγωγή του Αλέξη Σταμάτη.

Διαπιστώνουμε - καθώς διαβάζουμε το νέο μυθιστόρημα της 87χρονης Εντνα Ο'Μπράιαν - ότι η πεζογραφία αυτής της μεγάλης κυρίας της σύγχρονης αγγλόφωνης λογοτεχνίας δεν έχει χάσει τίποτα από το νεύρο και την ορμητικότητά της.

Ο Μόνταγκ ο πυρονόμος χαιρόταν να βάζει φωτιά σε βιβλία. Ηταν η δουλειά του.

Μέχρι σχετικά πρόσφατα το ιστοριογραφικό τοπίο της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας όριζε ένα εξελικτικό μοντέλο ανόδου, ακμής, παρακμής και πτώσης κωδικοποιημένο στην κλασικότερη ίσως μορφή του στο έργο του μεγάλου βρετανού ιστορικού του 18ου αιώνα Εντουαρντ Γκίμπον.

ΗΘεσσαλονικιά Εφη Καλλιφατίδη έφυγε νωρίς από τη ζωή, την Πρωτοχρονιά, σε ηλικία 63 ετών, ύστερα από πολύχρονη μάχη με τον καρκίνο.

Με μέγιστες διαστάσεις 12x28 χλμ. και έκταση περίπου 280 τετρ. χλμ. η Ιμβρος, λίγο μικρότερη της Λευκάδας, περίπου ίση με την Κω ή τα Κύθηρα και κάπως μεγαλύτερη από την Ικαρία, απέχει μόλις δέκα ναυτικά μίλια από την είσοδο του Ελλησπόντου και διαθέτει ικανά καλλιεργήσιμα εδάφη, χάρις στην εν γένει ηφαιστειακή γη της και σε μια για τα ελληνικά δεδομένα ευνοϊκή αναλογία ημιορεινού (μέγιστο περίπου 650 μ. από στάθμη θαλάσσης) και λοφώδους - πεδινού αναγλύφου.

Οσο κι αν φαίνεται περίεργο, η μαγεία είναι ο κόσμος της απόλυτης αιτιοκρατίας: όλα συνδέονται μεταξύ τους σε μία ή περισσότερες αλυσίδες αιτιών, αλλά καμία σύνδεση δεν υπακούει σε κάποια λογική συνεπαγωγή, καμία μαγική ερμηνεία δεν μπορεί να εξακριβωθεί ή να διαψευστεί.

Δεν υπάρχει λόγος να απορεί κανείς που ένας από τους σημαντικότερους συγγραφείς της βικτωριανής εποχής, ο Αντονι Τρόλοπ, ήταν ως σήμερα παντελώς άγνωστος στη χώρα μας. Ο Τρόλοπ, εξαιρετικά δημοφιλής στην εποχή του, απαξιώθηκε στη Βρετανία για μεγάλο διάστημα, παρότι δεν έπαψε να διαβάζεται από το ευρύτερο αναγνωστικό κοινό.

Βρισκόμαστε - υποτίθεται - στο Τέιμς Λόκντον, είναι μια μικρή παραποτάμια πόλη στα περίχωρα του βομβαρδιζόμενου Λονδίνου.

Η Μέρι Μπέαρντ έχει το χάρισμα να αναδεικνύει λεπτομέρειες.

ΗΠρωτοχρονιά του 1927 βρίσκει τον νεαρό Ξενοφώντα Ζολώτα αγκαλιά με ένα βιβλίο.

«Ενθυμηθήτε ότι την ιστορίαν της Εθνικής Τραπέζης την έχει γράψει ένας Βαλαωρίτης».

Στις 23 Δεκεμβρίου 1927, παραμονές Χριστουγέννων, ο Αλέξανδρος Διομήδης, διοικητής της Εθνικής Τραπέζης της Ελλάδος, γράφει στον υποδιοικητή της Εμμανουήλ Τσουδερό στο Λονδίνο, που συζητεί εκεί τους όρους έκδοσης δανείου από την Κοινωνία των Εθνών προς την Ελλάδα.