Αφιερώματα

Δύο μήνες μετά την καταστολή της εξέγερσης των Σπαρτακιστών στη Γερμανία και τη δολοφονία των ηγετών της Καρλ Λίμπκνεχτ και Ρόζας Λούξεμπουργκ έλαβε χώρα στη Μόσχα (2-6 Μαρτίου) το πρώτο συνέδριο της Τρίτης Κομμουνιστικής Διεθνούς, αφού πιο μπροστά είχε καταγγείλει τη μετριοπαθή Δεύτερη Διεθνή. Ιθύνων νους ο Λένιν Στο συνέδριο συμμετείχαν 52 αντιπρόσωποι από 34 […]

Ο ποταμός Ιζόντσο (κατά τους Ιταλούς) ή Σότσα (κατά τους Σλοβένους), μήκους 138 χλμ., πηγάζει από τις Ιουλιανές Αλπεις, διασχίζει τη Δυτική Σλοβενία, περνάει στην Ιταλία και εκβάλλει στην Αδριατική, κοντά στην πόλη Μονφαλκόνε. Είναι από τους ωραιότερους, με σμαραγδένιο χρώμα, και καθαρότερους ποταμούς της Ευρώπης. Οσοι επισκέπτονται τη μαγευτική κοιλάδα του Ιζόντσο δύσκολα μπορούν […]

Την είπαν «Κόκκινη Ρόζα» και ο Μπέρτολτ Μπρεχτ έγραψε ένα ποίημα για αυτήν. Στα χρόνια που έζησε και έδρασε η επίδρασή της στους οπαδούς της Αριστεράς – και όχι μόνο στη Γερμανία – υπήρξε τεράστια, όμως η παγκόσμια επικράτηση του λενινιστικού δόγματος θα έθετε τις απόψεις της στο περιθώριο. Η Ρόζα Λούξεμπουργκ ήταν επαναστάτρια αλλά και μια […]

Πρόσωπα και γεγονότα που σημάδεψαν την πολιτική, την τέχνη και την επιστήμη

Υπάρχουν δύο ειδών επέτειοι: οι αναφερόμενες σε ανθρώπους και οι αναφερόμενες σε γεγονότα. Και δύο βαθμών: οι σημαντικές και οι λιγότερο σημαντικές. Η συμπλήρωση εφέτος σαράντα χρόνων από την απονομή του βραβείου Νομπέλ στον Οδυσσέα Ελύτη, και μάλιστα δεκαέξι μόλις χρόνια μετά το Νομπέλ του Σεφέρη, μπορεί να σημειωθεί ως επέτειος ενός σημαντικού γεγονότος: ως […]

Τον Νοέμβριο του 1619 ο Καρτέσιος, 23 ετών, αξιωματικός στον στρατό του δούκα Μαξιμιλιανού της Βαυαρίας, βρίσκεται εγκατεστημένος στην πόλη Neubourg. Εκεί, στις 10 Νοεμβρίου, όπως μας πληροφορεί ο πρώτος αξιόπιστος βιογράφος του φιλοσόφου, ο Baillet, ο Καρτέσιος κούρασε το πνεύμα του με τέτοιον τρόπο ώστε «η φωτιά πυρπόλησε τον εγκέφαλό του και ο ίδιος […]

Το όνομά της σφράγισε ανεξίτηλα τον κόσμο του κλασικού μπαλέτου αφού υπήρξε αναμφίβολα μια από τις σημαντικότερες χορεύτριες όλων των εποχών. Η καριέρα της ταυτίστηκε με το βρετανικό Βασιλικό Μπαλέτο, ενώ η συνεργασία της με τον Ρούντολφ Νουρέγεφ γράφτηκε με χρυσά γράμματα στην παγκόσμια ιστορία του χορού. Ωστόσο, πέρα από θρυλική μπαλαρίνα, η Μαργκότ Φοντέιν […]

Στη σημερινή εορταστική του έκδοση «Το Βήμα» τιμά και συγχρόνως υπενθυμίζει στο αναγνωστικό του κοινό τους ξεχωριστούς εκείνους Ελληνες για τους οποίους η επερχόμενη χρονιά σηματοδοτεί έναν αιώνα από τη γέννησή τους. Ενας από αυτούς είναι και ο Μανόλης Ανδρόνικος που γεννήθηκε στις 23 Οκτωβρίου 1919 στην Προύσα της Μικράς Ασίας από πατέρα καταγόμενο από […]

Εάν κάποιος πληκτρολογήσει την ημερομηνία 4 Ιουνίου στη μεγαλύτερη μηχανή αναζήτησης της Κίνας Baidu, θα δει το αποτέλεσμα «η αναζήτηση δεν συμμορφώνεται με τους νόμους», ενώ στην ενότητα με τα βίντεο δεν εμφανίζεται κανένα σχετικό βίντεο. Μέχρι και σήμερα το κομμουνιστικό καθεστώς συνεχίζει να απαγορεύει οποιαδήποτε συζήτηση για τη μεγάλη εξέγερση και την άγρια καταστολή […]

Αν υπάρχει ένας έλληνας αρχιτέκτονας που να είναι ορκισμένος οπαδός των υψηλών κτιρίων, αυτός είναι ο Γιάννης Βικέλας. Γεννημένος στο Παρίσι το 1931, ο Βικέλας σπούδασε Αρχιτεκτονική στο Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο και από φοιτητής δούλεψε στο γραφείο του Κώστα Καψαμπέλη. Φαίνεται όμως ότι αυτή η εμπειρία δεν είχε τον δημιουργικό παλμό που ο νεαρός αρχιτέκτονας […]

15 Απριλίου 1989: Χιλιάδες φοιτητές και νεολαίοι συγκεντρώνονται στην πλατεία Τιανανμέν για να αποτίσουν φόρο τιμής στον Χου Γιάο Μπανγκ και σύντομα το σύνθημα «κάτω η δικτατορία» αντηχεί απ’ άκρου εις άκρον στην πλατεία. 18-21 Απριλίου: Καθώς οι μέρες περνούν, ο αριθμός των διαδηλωτών αυξάνεται και η διαμαρτυρία αποκτά μαζικό χαρακτήρα. Στους φοιτητές προστίθενται εργάτες […]

«Η «Αποκάλυψη τώρα!» δεν είναι μια ταινία για τον πόλεμο του Βιετνάμ. Είναι ο πόλεμος του Βιετνάμ!». Τάδε έφη Φράνσις Φορντ Κόπολα εν έτει 1979, σε μία από τις πιο θρυλικές συνεντεύξεις Τύπου που έχουν ποτέ δοθεί στο Φεστιβάλ Καννών, όπου η εμβληματική πολεμική ταινία του, η οποία το 2019 κλείνει τα σαράντα, έκανε την […]

Εκατό χρόνια συμπληρώνονται εφέτος από εκείνο το σημαδιακό 1919 και τα φαντάσματα δεν έχουν εξαφανιστεί από τη Γηραιά Ηπειρο. Ο Μαρξ είχε πει πως η Ιστορία την πρώτη φορά επαναλαμβάνεται ως τραγωδία αλλά τη δεύτερη ως φάρσα, όμως ο Οργουελ έλεγε πως οι λαοί που δεν θυμούνται το παρελθόν τους είναι προορισμένοι να το ξαναζήσουν. […]

Τον Αύγουστο του 1918, λίγο μετά το ξέσπασμα του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου, ο επιφανής βρετανός συγγραφέας και πολιτικός σχολιαστής Χ.Γκ. Γουέλς δημοσίευσε στις εφημερίδες του Λονδίνου μια σειρά από άρθρα στα οποία υποστήριζε πως μόνο η ήττα του γερμανικού μιλιταρισμού θα τερμάτιζε τον πόλεμο. Επρόκειτο δηλαδή για πόλεμο που σηματοδοτούσε «το τέλος του πολέμου», σύμφωνα […]

Δεν γνωρίζω αν σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες οι κατά καιρούς εξέχοντες πολιτικοί έχουν γίνει θέμα θριαμβευτικών λαϊκών ασμάτων, όπως συμβαίνει στα καθ’ ημάς. Ειδικότερα μέσα στον 20ό αιώνα έχουμε πολλά σχετικά παραδείγματα. Πρώτος και κύριος ο Ελευθέριος Βενιζέλος, ο Λευτεράκης «μας», τραγουδήθηκε ιδιαιτέρως στην Κρήτη, αλλά και στην υπόλοιπη Ελλάδα. Ούτε όμως και ο Κωνσταντίνος […]

Δέκα χρόνια έχουν περάσει από τον θάνατο του Χρήστου Λαμπράκη, που σφράγισε όσο κανένας άλλος όχι μόνον τη δημοσιογραφία και την πολιτική ζωή του τόπου, αλλά και την πνευματική ζωή της χώρας με το μεγαλύτερο πολιτιστικό μέγαρο της Αθήνας, ένα μοναδικό κέντρο μουσικής και ευρύτερα εκπαιδευτικής και καλλιτεχνικής προσφοράς, δημιούργημα του Συλλόγου «Οι Φίλοι της […]

Η εποποιία του Μπάουχαους αποτελεί την πιο ολοκληρωμένη σύνθεση ορθολογισμού, ουτοπίας και δημιουργικότητας στην πραγμάτωση της ιδέας του μοντέρνου στον 20ό αιώνα. Αμέσως μετά το τέλος του καταστροφικού Α’ Παγκοσμίου Πολέμου, στην ώριμη φάση της εξέλιξης των πρωτοποριών – όπως ο εξπρεσιονισμός, ο νεοπλαστικισμός και ο κονστρουκτιβισμός – και με επιτακτική την ανάγκη ανασύστασης της οικονομίας και […]

«Πώς έσωσε ο Θεός τον Δανιήλ; Ετσι κι εμάς θα σώσει. Τον Δανιήλ λευτέρωσε απ’ τ’ άγρια λιοντάρια, τον Ιωνά απ’ την κοιλιά του κήτους και τα μικρά εβραιόπουλα απ’ το καυτό καμίνι. Ετσι κι εμάς θα σώσει». Η σωτηρία που ευαγγελίζεται το εν λόγω σπιρίτσουαλ χρειάστηκε αιώνες για να έρθει. Αιώνες σκλαβιάς για τους […]

Πιανίστρια, συνθέτρια, σύζυγος, εργαζόμενη μητέρα. Στη διάρκεια της ζωής της η Κλάρα Σούμαν κατόρθωσε να συνδυάσει επιτυχώς πολλές ιδιότητες. Παράλληλα, ο δυναμικός της χαρακτήρας τη βοήθησε να αντεπεξέλθει στις μεγάλες δοκιμασίες με τις οποίες ήρθε αντιμέτωπη. Και δεν ήταν λίγες αυτές… Οικογενειακή… οδύσσεια Γεννημένη ως Κλάρα Ζόζεφιν Βικ στη Λειψία, ήταν κόρη μουσικών. Η μητέρα […]

«Ομπάμα. Το φυλετικό σύνορο καταρρέει έπειτα από μια αποφασιστική νίκη». «Ο Ομπάμα γράφει ιστορία. Οι Ηνωμένες Πολιτείες εκλέγουν τον πρώτο τους μαύρο πρόεδρο με αποφασιστικό τρόπο». «Ομπάμα. Αλλαγή στην Αμερική». Τα πρωτοσέλιδα των «New York Times», της «Washington Post», της «San Francisco Chronicle» στις 5 Νοεμβρίου 2008 αποτυπώνουν μια σειρά από έννοιες-«κλειδιά»: αλλαγή, νίκη, φυλετικό […]