«Το σπίτι θα έπρεπε να είναι το θησαυροφυλάκιο της ζωής». Η φράση του Λε Κορμπιζιέ συνοψίζει όσο ενδεχομένως καμία από τις απειράριθμες που έχουν διατυπωθεί στο πέρας των αιώνων σχετικά με την εστία τη σημασία και το νόημα του ιδιωτικού χώρου για τον άνθρωπο.
Όπως ο εμβληματικός Ελβετός αρχιτέκτονας νοηματοδότησε από την αρχή την έννοια του σπιτιού και επαναπροσδιόρισε με το πνεύμα και το έργο του τον τρόπο που κατοικούμε τα σπίτια μας – και τελικά ζούμε την ζωή-, έτσι – κατ’ αναλογίαν- και το project Open House μετατοπίζει μια φορά το χρόνο το όριο μεταξύ δημόσιου και ιδιωτικού χώρου, προσφέροντας την – ενίοτε μοναδική- ευκαιρία να ξεναγηθούμε σε διαμερίσματα, κατοικίες, γραφεία, ατελιέ αλλά και να δούμε με νέα μάτια τοπόσημα της πόλης που συνήθως θεωρούμε αυτονόητα και ακόμα συνηθέστερα προσπερνάμε.
Αποψη του κτηρίου Orbit στους Αμπελόκηπους
Η Ρενάτα Δούμα, μέλος της οκταμελούς ομάδας που οργανώνει και συντονίζει για μία ακόμα χρονιά το Open House Athens, ιδρυτικό μέλος του project στην Ελλάδα και υπεύθυνη για την επικοινωνία του, θυμάται πως ο σπόρος της ιδέας φυτεύτηκε μέσα της σε μια δική της επίσκεψη στην αντίστοιχη δράση του Λονδίνου πριν από αρκετά χρόνια.
«Είχα βρεθεί σε ένα open house event στο Λονδίνο ως επισκέπτρια. Τότε ήμουν μεταπτυχιακή φοιτήτρια στην αρχιτεκτονική και για πρώτη φορά είδα πώς λειτουργεί μια τέτοια δράση. Το 2012 αποφασίσαμε με την ομάδα να το φέρουμε στην Ελλάδα. Ήταν μια περίεργη περίοδος, αφού μιλάμε για τα χρόνια της οικονομικής κρίσης, στην οποία δε συνέβαιναν πολλά δημιουργικά πράγματα. Ήταν επίσης μια φάση στην οποία τα επαγγέλματα του πολιτικού μηχανικού και του αρχιτέκτονα δεν ήταν ακριβώς στην καλύτερή τους στιγμή».
Το Μέγαρο Μελά στην Πλατεία Κοτζιά περιλαμβάνεται στο πρόγραμμα των φετινών επισκέψεων του Open House Athens.
Η πρώτη εκδοχή του Open House ξεκίνησε το 2012 από τη Θεσσαλονίκη. Η απήχηση και η ανταπόκριση που είχε ήταν αντιστρόφως ανάλογη της μάλλον μικρής κλίμακας που είχαν αποφασίσει να δώσουν στην παρθενική απόπειρά τους οι ιδρυτές της ομάδας.
Δύο χρόνια μετά η Αθήνα απέκτησε το δικό της Open House, το οποίο πλέον έχει γιγαντωθεί τόσο ώστε φέτος περιλαμβάνει στον κατάλογό του 70 συνολικά κτήρια, περιπάτους και ξεναγήσεις στην πόλη, όπως εκείνος πέριξ των αρχοντικών της Κηφισιάς που γίνεται κάθε χρόνο ανάρπαστος, επισκέψεις σε αρχιτεκτονικά γραφεία και χώρους παραγωγής ελληνικών προϊόντων μόδας, γαστρονομίας, πολιτισμού, κλπ αλλά και την πρώτη βόλτα στη νυχτερινή πόλη με τίτλο «Ανακαλύπτοντας την Αθήνα μέσα από το φως».
Η επίσκεψη στο Μπάγκειον της Ομόνοιας είναι και φέτος εκ των ων ουκ άνευ του προγράμματος
Τι είναι όμως εκείνο που στο οποίο εδραιώνεται η επιτυχία μιας τέτοιας δράσης; Πρόκειται απλώς για γνήσιο ενδιαφέρον προς την αρχιτεκτονική ή μήπως είναι η έμφυτη περιέργεια που βγάζει τους πολίτες από τα σπίτια τους με προορισμό τα σπίτια ή τους χώρους εργασίας άλλων πολιτών;
«Σίγουρα ένα στοιχείο είναι η περιέργεια», παραδέχεται η Ρενάτα Δούμα. «Όμως βλέπουμε ότι το κοινό ενδιαφέρεται να μάθει την ιστορία που υπάρχει πίσω από τα κτήρια. Είτε μιλάμε για κτήρια-τοπόσημα, όπως τα αρχοντικά της Κηφισιάς, είτε για σύγχρονες κατασκευές. Εκείνο που επίσης παρατηρούμε είναι ότι το κοινό ενδιαφέρεται να επισκεφτεί κτήρια στα οποία έχει πάει μία ή και περισσότερες φορές στο παρελθόν, όπως λόγου χάρη το Νομισματικό Μουσείο ή η Παλιά Βουλή, και να τα δει με νέα μάτια μέσα από τις καινούργιες πληροφορίες που παίρνει.
Στιγμιότυπο από την περσινή ξενάγηση στο ξενοδοχείο Μεγάλη Βρετανία
Πέρσι θυμάμαι για παράδειγμα τη μεγάλη απήχηση που είχε η ξενάγηση στο ξενοδοχείο Μεγάλη Βρετανία το οποίο γιόρταζε τα 150 χρόνια του». Η επίσκεψη ωστόσο που δε θα ξεχάσει ποτέ η υπεύθυνη επικοινωνίας του Open House Athens ήταν εκείνη στην οικία Ροδοκανάκη το 2023.
Και με τους ιδιωτικούς χώρους, με τα σπίτια και τα διαμερίσματα που θα ανοίξουν για το κοινό το ερχόμενο σαββατοκύριακο τι γίνεται; Πόσο εύκολα πείθονται οι ιδιοκτήτες τους να υποδεχτούν ένα ετερόκλητο πλήθος άγνωστων ανθρώπων στα τρίσβαθα της ιδιώτευσής τους; «Η αλήθεια είναι ότι δεν είναι πολύ εύκολο να ανοίξεις ιδιωτικές κατοικίες. Όμως πλέον υπάρχουν ιδιοκτήτες που εκτιμούν αυτό που κάνουμε και αποδέχονται την πρόσκληση.
Διατηρητέο κτήριο επί της οδού Σωκράτους
Πολλές φορές μάλιστα είναι και οι ίδιοι παρόντες στις ξεναγήσεις, για να εξηγήσουν στους επισκέπτες τον τρόπο που οι ίδιοι βιώνουν το χώρο τους», λέει η Δούμα. Βέβαια, εκτός από τα κτήρια, συστατικό στοιχείο για το Open House Athens είναι οι άνθρωποι. Πεντακόσιοι εθελοντές είναι αυτοί που αποτελούν τη ραχοκοκκαλιά των περιηγήσεων, υποδέχονται και ξεναγούν τους επισκέπτες στην ορατή-αόρατη Αθήνα.
Ανάμεσα στα πολλά και ενδιαφέροντα – αρχιτεκτονικά αλλά όχι μόνο- κτήρια που θα ανοίξουν φέτος τις πόρτες τους για το κοινό περιλαμβάνονται το Μέγαρο του ΟΤΕ και τα τηλεοπτικά στούντιο της Cosmote TV, το campus της εταιρίας Kaizen, η Βρετανική Σχολή Αθηνών, το Δημοτικό Μουσικό Θέατρο «Μαρία Κάλλας», το Μέγαρο Διομήδη, το Μπάγκειον, το Μέγαρο Μελά, η Ά Ελληνική Ευαγγελική Εκκλησία και ο Πύργος του Πειραιά.
Το εσωτερικό του Ιταλικού Ινστιτούτου Αθηνών
Όλες οι δράσεις και του φετινού Open House Athens είναι δωρεάν ενώ υπάρχει η δυνατότητα προεγγραφής στις ξεναγήσεις μέσω της ηλεκτρονικής σελίδας της δράσης όπου μπορεί κανείς να βρει και το αναλυτικό πρόγραμμα.
