Τουρκία: Πώς ο Ιμάμογλου μπορεί να είναι υποψήφιος Πρόεδρος; – Τα τρία εμπόδια στο δρόμο του

Σε τεντωμένο σκοινί συνεχίζει να ακροβατεί η Τουρκία, δυο ημέρες μετά τις εσωκομματικές προκριματικές εκλογές του Ρεπουμπλικανικού Λαϊκού Κόμματος (CHP), για την ανάδειξη του υποψηφίου προέδρου του, με συμμετοχή ρεκόρ. Νέος κυβερνητικός στόχος, μετά τον Εκρέμ Ιμάμογλου έγινε, εχθές -ενώ δεκάδες χιλιάδες πολίτες διαδήλωναν, για έκτη ημέρα, αψηφώντας τις απαγορεύσεις-, ο δήμαρχος Άγκυρας, Μανσούρ Γιαβάς.

Γιατί μπαίνει στο στόχαστρο και ο Μανσούρ Γιαβάς;

Είναι το δεύτερο «φαβορί» του CHP, μαζί με τον Ιμάμογλου, για την προεδρία. Δημοσκοπήσεις τον εμφανίζουν να ξεπερνά σε πρόθεση ψήφου τον Ερντογάν -μάλιστα, υποσκελίζει και τον δήμαρχο της Κων/πολης. Ως εκ τούτου, δεν προκάλεσε έκπληξη, το ότι εχθές ανακοινώθηκε η έρευνα για 33 συναυλίες του Δήμου Άγκυρας, «λόγω καταγγελιών για οικονομική ζημία του δημοσίου». «Τώρα που μάλλον εκπαραθυρώθηκε απ’ την προεδρική κούρσα ο Ιμάμογλου, ανοίγει ο δρόμος της υποψηφιότητας του Γιαβάς. Και η κυβέρνηση ξεκινά τα ίδια τερτίπια, για να τον καταστήσει μη εκλέξιμο, με την έρευνα για δήθεν οικονομική ζημία στο Δήμο του», επισημαίνει στο Βήμα ο τούρκος πολιτικός επιστήμονας Ουμούτ Γιαζτζάν.

Πώς μπορεί ο Ιμάμογλου να είναι υποψήφιος Πρόεδρος;

Καταρχάς, δεν μπορεί να θέσει υποψηφιότητα, γιατί ακυρώθηκε το πτυχίο του. «Δεν είναι τυχαίο το timing της ακύρωσής του. Έγινε λίγες ημέρες πριν τις προκριματικές εκλογές, και μάλιστα προηγήθηκε της σύλληψής του. Πιθανώς, αν ακυρωνόταν η υποψηφιότητά του, να μην χρειαζόταν να ακολουθήσει η σύλληψή του», σχολιάζει στο Βήμα ο τούρκος αναλυτής Ερκίν Οντζάν. «Βάσει του Συντάγματος, για να μπορεί να θέσει υποψηφιότητα ο Ιμάμογλου πρέπει να πετύχει να ακυρώσει την ακύρωση του πτυχίου του και να μην παραμείνει φυλακισμένος περισσότερο του ενός χρόνου. Επίσης, δεν θα μπορεί να βάλει υποψηφιότητα αν καταδικαστεί στη υπόθεση της τρομοκρατίας», προσθέτει ο Οντζάν.

Πόσο καιρό ο Ιμάμογλου μπορεί να παραμείνει φυλακισμένος;

Βάσει της τουρκικής νομοθεσίας, ακόμη και δύο χρόνια, έως ότου δικαστεί για την υπόθεση διαφθοράς. «Ουδείς από την οικογένειά του, το νομικό επιτελείο που τον εκπροσωπεί ή τους συνεργάτες του γνωρίζει πόσο θα παραμείνει φυλακισμένος, πότε θα δικαστεί, και πότε θα ανακινηθεί η “παγωμένη” για την ώρα υπόθεση τρομοκρατίας. Η κυβέρνηση θα επιλέξει το χρόνο, βάσει των συμφερόντων της», αναφέρει στο Βήμα ο σύμβουλός του, Αλί Τιραλί.

Γιατί συνελήφθη την συγκεκριμένη ημερομηνία ( 19 Μαρτίου) ο Ιμάμογλου;

Για να ανακοπεί η εκλογή του ως υποψηφίου Προέδρου του κοσμικού κεμαλικού Ρεπουμπλικανικού Λαϊκού Κόμματος (CHP), καθώς πέντε ημέρες αργότερα (Κυριακή, 23 Μαρτίου) είχαν προγραμματιστεί να διεξαχθούν οι προκριματικές εκλογές. Και, επομένως, να εξαλειφθεί ο κίνδυνος να ηττηθεί ο τούρκος πρόεδρος από τον πολιτικό που έχει κατατροπώσει το κόμμα του (ΑΚΡ), στις δημοτικές εκλογές του Δήμου Κων/πολης, το 2019 και το 2024. «Η κυβέρνηση περίμενε ότι θα αποσυρόταν η υποψηφιότητά του ή ότι θα αναβάλλονταν οι προκριματικές, αρχικά με τη σύλληψη και κατόπιν με τη φυλάκισή του.  Τα πάντα γίνονται βάσει συγκεκριμένου σχεδίου για την παράλυση της αντιπολίτευσης, όπως συμβαίνει με την τωρινή δίωξη του Μανσούρ Γιαβάς», σχολιάζει ο Αλί Τιραλί.

Ποιο είναι το αίτιο της σύλληψης και φυλάκισης του Ιμάμογλου;

Οι εισαγγελείς τον κατηγορούν για σύσταση και διαχείριση εγκληματικής οργάνωσης, δωροδοκία, εκβιασμό, παράνομη καταγραφή προσωπικών δεδομένων και στημένο διαγωνισμό. Είναι ο λόγος που προσωρινά έχει παυθεί από δήμαρχος της Κωνσταντινούπολης. Η δεύτερη κατηγορία που αντιμετωπίζει, για συνεργασία με τους τρομοκράτες του ΡΚΚ, έχει προσωρινά «παγώσει». «Πρόκειται για έωλες κατηγορίες που, σε οποιαδήποτε χώρα με μη ελεγχόμενη απ’ την εκτελεστική εξουσία δικαιοσύνη, δεν θα διατυπώνονταν καν», σημειώνει ο Τιραλί.

Ποια στάση κρατά απέναντι στις εξελίξεις το CHP;

Προσπαθεί να συντηρήσει τις κινητοποιήσεις, καλώντας καθημερινά σε συγκεντρώσεις διαμαρτυρίας, ενώ σχεδιάζει να προσφύγει κατά των διώξεων του Ιμάμογλου, «χωρίς όμως μεγάλες προσδοκίες ότι μπορεί να ανακληθεί η υποδικία του Ιμάμογλου», τονίζει στο Βήμα ο αντιπρόεδρος του CHP, Ιλχάν Ουζγκέλ .«Φαίνεται πως η μείζονα αντιπολίτευση βρίσκεται σε αδιέξοδο. Πόσο καιρό θα καταφέρει να κρατήσει τον κόσμο στους δρόμους απροστάτευτο έναντι της αστυνομικής βίας;», αναρωτιέται ο τούρκος πολιτικός επιστήμονας Ουμούτ Γιαζτζάν. Συγκρατημένο, αν όχι επιφυλακτικό, τον βρίσκει η τελευταία απόφαση για μποϊκοτάζ των εταιριών που συνδέονται με την κυβέρνηση (Τουρκικά Πετρέλαια, TRT, Εθνικό Λαχείο κ.ά), που ανήγγειλε εχθές ο πρόεδρος του CHΡ, Ογζκούρ Οζέλ. «Μπορεί να κλονίσει περισσότερο την ήδη κλονισμένη οικονομία», μας λέει ο Γιαζτζάν.

Ποιος είναι ο αντίκτυπος της υψηλής συμμετοχής (14 εκατομμύρια 850 χιλιάδες), στις προκριματικές εκλογές;

Ήταν μια συμβολική αναμέτρηση, με χαρακτήρα δημοψηφίσματος, σύμφωνα με τον πρώην συμπρόεδρο του φιλοκουρδικού κόμματος HDP, Σεζάι Τεμελί, εξ ου κι ο ένας υποψήφιος. Το γεγονός ότι ψήφισαν για να ενισχύσουν την υποψηφιότητα Ιμάμογλου περισσότερα από 13 εκατομμύρια μη κομματικά μέλη (κοντά 1,6 εκατομμύρια μέλη του CHP υπερψήφισαν τον δήμαρχο της Πόλης), η αντιπολίτευση το ανέγνωσε ως λαϊκή έκκληση για «πρόωρες εκλογές». «Το γεγονός ότι εξέλειψαν 100 χιλιάδες ψήφοι μελών αποδίδεται σε εσωκομματικούς ανταγωνισμούς ενός κόμματος με διαρκείς εσωκομματικές διενέξεις», επισημαίνει στο Βήμα μέλος του κυβερνώντος κόμματος ΑΚΡ, Σινάν Οτσάκ.

Ποιοι διαδηλώνουν και για ποιο λόγο;

Από την περασμένη εβδομάδα, έχουν πραγματοποιήσει συγκεντρώσεις σε τουλάχιστον 55 από τις 81 επαρχίες της Τουρκίας, φοιτητές, ψηφοφόροι του CHP, δυνάμεις της ευρύτερης αντιπολίτευσης, αλλά και πολίτες χωρίς κομματική ταυτότητα. Παρότι επιχειρείται να διαλυθούν με σπρέι πιπεριού, αύρες, σφαίρες από καουτσούκ και δακρυγόνα, σχεδόν μια εβδομάδα, σε καθημερινή βάση, δηλώνουν «παρών» στους δρόμους. «Απέχουν από τις κινητοποιήσεις οι επαρχίες της Ανατολίας, που είναι “προπύργια” του κυβερνώντος κόμματος, και οι περιοχές όπου επικρατούν πληθυσμιακά οι Κούρδοι», διευκρινίζει ο Ουμούτ Γιαζτζάν. Σύμφωνα με το υπουργείο Εσωτερικών της Τουρκίας 1.133 άνθρωποι έχουν τεθεί υπό κράτηση από την έναρξη των διαδηλώσεων. Τουλάχιστον δέκα δημοσιογράφοι κάνοντας ρεπορτάζ για τις κινητοποιήσεις συνελήφθησαν, στην Κωνσταντινούπολη και τη Σμύρνη. «Δεν διαδηλώνουν τόσες μέρες τόσοι πολλοί άνθρωποι αποκλειστικά για τον Ιμάμογλου. Διαμαρτύρονται γιατί κινδυνεύει η δημοκρατία και η οικονομία, δηλαδή, το μέλλον της χώρας», προσθέτει ο πολιτικός επιστήμονας. «Δεν θα εγκαταλείψουμε τους δρόμους έως ότου ο Ιμάμογλου αποφυλακιστεί», δηλώνει στο Βήμα ο επικεφαλής της νεολαίας του CHP, Γκενκοσμάν Κιλίκ.

Ποια είναι η στάση του φιλοκουρδικού κόμματος DEM και των Κούρδων;

Καταδίκασε την σύλληψη του Ιμάμογλου, αλλά τόσο το κόμμα όσο και οι Κούρδοι κράτησαν αποστάσεις από τις προκριματικές εκλογές του CHP, για να μην θέσουν σε κίνδυνο τις εν εξελίξει συνομιλίες με την κυβέρνηση για την επίλυση του Κουρδικού, μετά το κάλεσμα του ιδρυτή του ΡΚΚ, Αμντουλάχ Οτσαλάν, στην οργάνωση να καταθέσει τα όπλα της . «Ο Ιμάμογλου χωρίς τις ψήφους των Κούρδων δεν θα μπορούσε να εκλεγεί. Θα έχει ενδιαφέρον να δούμε στην επόμενη εκλογική αναμέτρηση αν θα συμπορευτούν με το CHP ή θα απορροφηθούν από το ΑΚΡ», σημειώνει ο τούρκος αναλυτής Ντόρα Μεγκούτς.

Ποιος είναι ο αντίκτυπος της σύλληψης Ιμάμογλου στην τουρκική οικονομία;

Η τουρκική λίρα έχασε πάνω 4% κι οι τουρκικές μετοχές έκλεισαν, την Παρασκευή, τη χειρότερη εβδομάδα τους από την κατάρρευση της Lehman Brothers, το 2008. Το κόστος ασφάλισης του χρέους της Τουρκίας έναντι χρεοκοπίας διευρύνθηκε επίσης κατά 18 μονάδες βάσης στις 322 μονάδες βάσης, σύμφωνα με στοιχεία της S&P Global Market Intelligence, στα υψηλότερα επίπεδα από τον Μάρτιο του 2024. «Όλη η Τουρκία πληρώνει το οικονομικό τίμημα για αυτά τα γεγονότα. Δεν υπάρχει δικαιοσύνη χωρίς νόμο, δεν υπάρχει οικονομία χωρίς δικαιοσύνη», δήλωσε ο πρώην ΥΠΕΞ της κυβέρνησης Ερντογάν και πρόεδρος του κόμματος «Θεραπεία» DEVA, Aλί Μπαμπατζάν.