Μια δυναμική γυναίκα στο Αφγανιστάν. Δασκάλα, υπέρμαχος των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Που αγωνιά και πρωτοστατεί για να υπερασπιστεί τα δικαιώματα των μαθητών και -κυρίως- των μαθητριών της. Δεν είναι ακτιβίστρια. Είναι απλά μια μάνα που θέλει το αυτονόητο: ισότητα και ελευθερία για όλα τα παιδιά. Που θέλει πρόσβαση στη μόρφωση για όλους. Παρά τον παραλογισμό και τις απαγορεύσεις των Ταλιμπάν.

Μόνο που οι απόψεις της, διατυπωμένες δημόσια, προκαλούν αντιδράσεις. Σε μια κοινωνία που οι Ταλιμπάν κυριαρχούν, που η άκρατη βία και η καταστολή κυριαρχούν, ο λόγος της δασκάλας δημιουργεί πρόβλημα.

Η δασκάλα, η μάνα της οικογένειας Αμίρι, διώκεται επίσημα από τους Ταλιμπάν. Θέλουν να τη σκοτώσουν. Τα παιδιά της και ο άντρας της είναι μαζί της. Δεν την κατηγορούν στιγμή για τις απόψεις της. Την υπερασπίζονται και για να τη σώσουν, αποφασίζουν μέσα σε μια στιγμή να αφήσουν πατρίδα, σπίτι και περιουσία και να αναζητήσουν μια καλύτερη μοίρα. Μια καλύτερη, ελεύθερη ζωή.

Κάπως έτσι ξεκινά η Οδύσσεια της οικογένειας Αμίρι. Μάνα, πατέρας και τα τρία αγόρια. Με το μεγαλύτερο να αντιμετωπίζει – εκτός των άλλων – και ένα σοβαρότατο πρόβλημα υγείας. Έχει αδύναμη καρδιά. Μια καρδιά που χωρά όλη την αγάπη του κόσμου, αλλά τον προδίδει συχνά.

Το «αγόρι με τις δυο καρδιές» είναι μια αληθινή ιστορία προσφυγιάς. Μια ιστορία αγάπης, προσπάθειας, περιπλάνησης και ελπίδας. Είναι μια ιστορία που μας θυμίζει πως όλοι, δυνητικά, μπορεί να γίνουμε υπό συνθήκες πρόσφυγες. Να αναγκαστούμε να αφήσουμε όλα όσα έχουμε, όλα όσα γνωρίζουμε και να ριχτούμε σε ένα ταξίδι αναζήτησης νέας πατρίδας. Διότι πατρίδα είναι τελικά ένα ειρηνικό καταφύγιο με εκείνους που αγαπάμε.

Η παράσταση περιγράφει το 18μηνο ταξίδι της οικογένειας. Τους πανίσχυρους δεσμούς που ενώνουν πέντε ανθρώπους, οι οποίοι δε διαπραγματεύονται αξίες, ιδέες, ιδανικά και την αγάπη τους ο ένας για τον άλλο. Που είναι έτοιμοι να διακινδυνεύσουν, να ταλαιπωρηθούν, να ματώσουν, αρκεί να είναι μαζί. Ένα ταξίδι με απρόοπτα, κίνδυνο, δυσάρεστες στιγμές, αστεία περιστατικά, και τη φωτεινή ελπίδα πως η Ιθάκη είναι εκεί, και περιμένει.

Και το αγόρι με τις δυο καρδιές; Ένα υπέροχο πλάσμα, που παρά την αδύναμη καρδιά του, είχε τόση αγάπη, ώστε έγινε σύμβολο.

«Η γραμματική του πολέμου»

Λίγο μετά το τέλος της παράστασης μια Κυριακή του Μάρτη, νιώθουμε την ανάγκη να ανταλλάξουμε δυο κουβέντες με κάποιον από τους συντελεστές της, μιας κι αυτή τη φορά δεν υπάρχει προγραμματισμένη συζήτηση με το κοινό, όπως συμβαίνει συνήθως όταν έρχονται γκρουπ φοιτητών, μαθητών και άλλων ομάδων. Έρχονται μάλιστα πολλά σχολεία από το κέντρο της Αθήνας, όπου φοιτούν προσφυγόπουλα.

Η Έλενα Μαρσίδου, που υποδύεται την Φαριμπά, είναι η πρόθυμη συνομιλήτριά μας σε αυτή τη σύντομη συζήτηση και όπως επισημαίνει, ο κόσμος φεύγει προβληματισμένος από το θέατρο. Και δεν είναι μόνο οι ενήλικοι θεατές, που μια μικρή έστω ενημέρωση για το προσφυγικό ενδεχομένως έχουν, οπότε έρχονται προετοιμασμένοι και παρ’ όλα αυτά, η έκθεσή τους απέναντι σε αυτή τη βιωματική προβολή των δεινών που υφίστανται οι άνθρωποι που ξεριζώνονται από τον τόπο τους σε αναζήτηση μιας καλύτερης, ασφαλούς ζωής, τους συνταράζει.

Είναι και τα παιδιά – η παράσταση, λόγω των σκληρών σκηνών που εκτυλίσσονται, απευθύνεται σε ηλικίες από 11 ετών και άνω – που δείχνουν να τα αγγίζει η περιπέτεια των τριών αγοριών που πρωταγωνιστούν, είτε από απόσταση, είτε γιατί, όταν πρόκειται για αλλοδαπούς μαθητές, ξυπνάνε μνήμες από τη δική τους τραυματική εμπειρία της προσφυγιάς.

Αφού μας εξηγεί ότι το έργο που έγραψαν τα δύο από τα τρία αδέρφια, ανέβηκε για πρώτη φορά στη Βρετανία, όπου βρήκε τελικά καταφύγιο η οικογένεια Αμίρι, διασκευασμένο στα αγγλικά και στη συνέχεια προσαρμόστηκε για την ελληνική παράσταση, η Έλενα μας αφηγείται την εμπειρία της από την πρεμιέρα, στην οποία ήταν καλεσμένη η οικογένεια των πρωταγωνιστών.

Έχοντας παρακολουθήσει την παράσταση στη Βρετανία – την είδε και ο Βασιλιάς Κάρολος και μάλιστα ζήτησε και γνώρισε από κοντά τον μεσαίο αδερφό και εκ των συγγραφέων του έργου, Χάμεντ – η Φαριμπά – αυτό το σύμβολο δύναμης, αλληλεγγύης και υπομονής, χαρακτηριστικά που πηγάζουν και από αυτήν την ιδιοσυγκρασία των αφγανών γυναικών, των τόσων διαφορετικών από τις άλλες, καθώς, όπως σοκαριστικά επισημαίνει η ηθοποιός που την ενσαρκώνει επί σκηνής, το μόνο που γνωρίζουν είναι «η γραμματική του πολέμου» – ενώ έχει έρθει με τα υπόλοιπα μέλη της οικογένειας στην Ελλάδα, για να παραβρεθούν στην πρεμιέρα της Αθήνας, εκείνη δηλώνει ξεκάθαρα ότι θα μείνει πίσω στο ξενοδοχείο, γιατί δεν μπορεί να δει την παράσταση δεύτερη φορά…

Ίσως γιατί δεν μπορεί ακόμη να αποδεχθεί πως ο πρωτότοκος της, ο Χουσεΐν, «το αγόρι με τις δύο καρδιές», που κατέφερε να επιβιώσει από τόσες κακουχίες, να σπουδάσει, να διοικήσει ένα ολόκληρο νοσοκομείο, έφτασε κάποια στιγμή να πει πως κουράστηκε και πως κούρασε τους δικούς του, επιλέγοντας, αντί μιας μεταμόσχευσης νέας καρδιάς, να φύγει…

Σημείωμα του σκηνοθέτη Τάκη Τζαμαργιά

«(…) Η αληθινή περιπέτεια της αφγανικής οικογένειας Αμίρι, γραμμένη από τους ίδιους τους ήρωες της, μεταφερμένη στη σκηνή, δεν επιτρέπει ούτε συγκάλυψη ούτε ωραιοποίηση της πραγματικότητας και απαιτεί χειροποίητη σκηνική αντιμετώπιση. Έτσι μόνο μπορεί και θέτει ερωτήματα, όπως :

  • Πόσα αποθέματα ανθρωπιάς σου απομένουν όταν διώκεσαι πολιτικά από τη χώρα σου και από τη μια στιγμή στην άλλη ξεπουλάς ότι έχεις και δεν έχεις για να σωθείς;
  • Πόσες κακουχίες, στερήσεις, αποκλεισμούς μπορείς να αντέξεις για την πολυπόθητη Ιθάκη σου;
  • Πόση ανθρωπιά και ευαισθησία να διατηρήσεις μέσα στην αβεβαιότητα και την απειλή του αβέβαιου ταξιδιού σου;

Λίγα λόγια για το έργο

Πρόκειται για την αληθινή ιστορία μίας οικογένειας προσφύγων – αυτής των συγγραφέων – που αναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν τη χώρα τους για να γλιτώσουν από τις διώξεις των Ταλιμπάν, όταν η δασκάλα μητέρα υπερασπίζεται τα δικαιώματα των μαθητριών της στο σχολείο όπου διδάσκει. Η οικογένεια Αμίρι αντιμετωπίζει ένα ακόμη, εξαιρετικά σημαντικό πρόβλημα, καθώς το μεγαλύτερο παιδί της έχει γεννηθεί με μια σοβαρή καρδιοπάθεια και χρειάζεται επέμβαση σε εξειδικευμένο, ευρωπαϊκό νοσοκομείο.

Ο δρόμος της προσφυγιάς είναι γεμάτος δυσκολίες, δυσάρεστα γεγονότα και μεσάζοντες που τους εκμεταλλεύονται στυγνά. Ταυτόχρονα είναι ένας δρόμος γεμάτος από την αγάπη που νιώθουν ο ένας για τον άλλον και από αναπάντεχες στιγμές χαράς. Καθώς παρακολουθούμε την διαδρομή τους από την μια χώρα στην άλλη και βλέπουμε τους ήρωές μας άλλοτε στοιβαγμένους, άλλοτε φυλακισμένους σε αφιλόξενες δομές, σχεδόν πάντα φοβισμένους και ανασφαλείς για την επόμενη μέρα, ανακύπτουν σοβαροί προβληματισμοί: πόσο «πολιτισμένη» είναι η σύγχρονη παγκόσμια κοινωνία απέναντι στην προσφυγιά και την ασθένεια; Και πως μπορεί μια οικογένεια να διαχειριστεί την απώλεια: της πατρίδας, της περιουσίας, πολύ περισσότερο – της ανθρώπινης ζωής;

Όμως, η ιστορία της οικογένειας Αμίρι δεν είναι μόνο μια αφήγηση δυστυχίας και κατατρεγμού. Οι φίλοι μας τα καταφέρνουν, τα παιδιά σπουδάζουν και προκόβουν στην καινούργια τους πατρίδα. «Το αγόρι με τις δυο καρδιές» γίνεται έτσι μια πολύ ιδιαίτερη, συγκινητική, ανθρώπινη ιστορία ελπίδας, θάρρους, εμπιστοσύνης και αγάπης. Μια ιστορία που αξίζει να δουν (και να ξαναδούν) μικροί και μεγάλοι.

Ταυτότητα παράστασης

  • Κείμενο: Hamed & Hessam Amiri
  • Σκηνοθεσία: Takis Tzamargias
  • Μετάφραση: Αντώνης Γαλέος
  • Σκηνικά: Εδουάρδος Γεωργίου
  • Κοστούμια: Έλλη Εμπεδοκλή
  • Κίνηση: Αγγελική Τρομπούκη
  • Μουσική / Τραγούδι: Μίλτος Πασχαλίδης
  • Στίχοι: Ελένη Φωτάκη
  • Φωτισμοί: Γιώργος Αγιαννίτης
  • Σχεδιασμός Video: Goran Gagic
  • Βοηθός Σκηνοθέτη: Ειρήνη Κάνδια
  • Βοηθοί Σκηνογράφου: Ξένια Κούβελα, Αναστασία Καρούσση
  • Βοηθός Ενδυματολόγου: Ασημίνα Κουτσογιάννη
  • Παίζουν (με αλφαβητική σειρά): Χρήστος Διαμαντούδης, Βαγγέλης Ζάπας, Έλενα Μαρσίδου, Θάνος Σκόπας, Γιώργος Ψυχογιός
  • Εταιρεία Παραγωγής: Φωτόνιο Τέχνης και Πολιτισμού
  • Εκτέλεση & Οργάνωση Παραγωγής: Σαπφώ Κωνσταντάρα, Ευαγγελία Καλογιάννη
  • Υπεύθυνη Επικοινωνίας: Αγλαϊα Παγώνα
  • Φωτογραφίες παράστασης: Κατερίνα Δρούκα
  • Trailer: Μιχάλης Μαυρομούστακος