Εκατοντάδες χιλιάδες διαδηλωτές κατέβηκαν την Κυριακή (23/3), για πέμπτη συνεχόμενη μέρα, στους δρόμους της Κωνσταντινούπολης, έξω από το δημαρχείο, και συγκρούστηκαν με την αστυνομία αργά τη νύχτα προς Δευτέρα.
Λίγες ώρες νωρίτερα, οι κάλπες που έστησε το Ρεπουμπλικανικό Λαϊκό Κόμμα (CHP) σε όλη τη χώρα για να εκλέξουν τα μέλη του τον Εκρέμ Ιμάμογλου ως υποψήφιο του κόμματος στις επόμενες προεδρικές εκλογές, μετατράπηκαν σε ένα συμβολικό δημοψήφισμα υπέρ του συλληφθέντα δημάρχου Κωνσταντινούπολης και κατά του προέδρου Ερντογάν: από τις 15.000.000 ψήφους που έλαβε ο Ιμάμογλου, οι 13.211.000 ήταν «ψήφοι αλληλεγγύης» από ανθρώπους που δεν είναι μέλη του CHP αλλά οι οποίοι θέλησαν να δείξουν έμπρακτα την εναντίωση τους στον αυταρχισμό του τούρκου προέδρου.
Είναι άγνωστο αν θα διατηρηθεί η δυναμική των διαδηλώσεων υπέρ του Ιμάμογλου, η οποία άλλωστε εξαρτάται και από το πόσο σκληρά θα αποφασίσει να τις πατάξει ο τούρκος πρόεδρος, όμως οι 15 εκατομμύρια ψήφοι είναι ένας αριθμός που δεν μπορεί να αγνοήσει ο Ερντογάν. Κυρίως δεν μπορεί να αγνοήσει τις περισσότερες από 13 εκατομμύρια ψήφους που έλαβε ο Ιμάμογλου από μη μέλη του CHP, το οποίο δείχνει πόσο διευρυμένη είναι σήμερα η βάση του πέρα από τους παραδοσιακούς ψηφοφόρους του κεμαλικού κόμματος.
«Θα διαλύσουμε όλοι μαζί αυτό το πραξικόπημα, αυτόν τον σκούρο λεκέ στη δημοκρατία μας», δήλωσε ο Ιμάμογλου καλώντας σε διαδηλώσεις την Κυριακή μετά την προφυλάκισή του με την κατηγορία της διαφθοράς. Ο 54χρονος Ιμάμογλου συνελήφθη την Τετάρτη, μια μέρα αφότου το Πανεπιστήμιο της Κωνσταντινούπολης ακύρωσε το πτυχίο του, που αποτελεί απαραίτητη προϋπόθεση για να εκλεγεί πρόεδρος, και στη συνέχεια καθαιρέθηκε από δήμαρχος.
Αψηφούν τις απαγορεύσεις
Ο Ερντογάν που, ύστερα από 22 χρόνια στην εξουσία ελέγχει όλους τους τομείς του κράτους, όπως τα δικαστήρια, και συντριπτικά μεγάλο μέρος του Τύπου, μπορεί να αποφασίσει να πατάξει παραδειγματικά τους διαδηλωτές για να ανακόψει τη δυναμική των διαδηλώσεων. Ενδεικτικό είναι ότι, όπως έγινε γνωστό, ο πρόεδρος του Ανώτατου Συμβουλίου Ραδιοτηλεόρασης τηλεφώνησε στους διευθυντές των καναλιών τη νύχτα του Σαββάτου και τους διέταξε να διακόψουν τις ζωντανές μεταδόσεις των διαδηλώσεων, απειλώντας με ακύρωση της άδειας όποιου καναλιού δεν συμμορφωνόταν.
Ο κυβερνήτης της Κωνσταντινούπολης παράτεινε την απαγόρευση των συναθροίσεων, την οποία αψηφούν οι διαδηλωτές, και απαγόρευσε την είσοδο και έξοδο από την πόλη «ανθρώπων, ομάδων ή οχημάτων» ύποπτων να συμμετάσχουν σε διαδηλώσεις. Σύμφωνα με τον Σονέρ Τσαγκαπτάι, επικεφαλής του προγράμματος για την Τουρκία στο Institute for Near East Policy της Ουάσινγκτον, απαγόρευση σαν την τελευταία έχει να εφαρμοστεί από τον 17ο αιώνα, όταν οι Οθωμανοί φοβόντουσαν ξεσηκωμό των χωρικών.
Ο Ερντογάν όμως δεν ελέγχει έναν τομέα: τις αγορές, που ήδη αντιδρούν άσχημα σε όσα συμβαίνουν στην Τουρκία και αναμένεται να αντιδράσουν χειρότερα μετά τις τελευταίες εξελίξεις. Στελέχη της κυβέρνησής του προσπαθούν να τις καθησυχάσουν.
«Είναι απίθανο να επιβληθούν κυρώσεις στον Ερντογάν»
Μαζί με τον Ιμάμογλου, συνολικά έξι από τους 27 δημάρχους του ευρύτερου μητροπολιτικού Δήμου της Κωνσταντινούπολης έχουν συλληφθεί, ένα χρόνο μετά τις δημοτικές εκλογές που έδωσαν το Κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης (ΑΚΡ) του Ερντογάν την χειρότερη εκλογική ήττα στην ιστορία του. Οι δημοσκοπήσεις δείχνουν πρώτο τον Ιμάμογλου στις προεδρικές εκλογές του 2028.
Η Τουρκία ήταν «μέχρι σήμερα μια ανταγωνιστική απολυταρχία και τώρα έγινε σκέτη απολυταρχία», έγραψε ο Τσαγκαπτάι στο Χ. Ο Ερντογάν έριξε στη φυλακή τον Ιμάμογλου «επειδή αισθάνεται απειλημένος και αποθρασυμένος. Απειλημένος γιατί αν ο Ιμάμογλου βάλει ελεύθερα υποψηφιότητα, θα τον κερδίσει. Και αποθρασυμένος γιατί το παγκόσμιο περιβάλλον, με την ΕΕ παραγκωνισμένη και τις ΗΠΑ σε εσωστρέφεια, του επιτρέπει να κάνει ό,τι θέλει», είπε ο τούρκος αναλυτής μιλώντας στο CNN.
«Είναι απίθανο να του επιβληθούν κυρώσεις ή να ακυρωθούν προσκλήσεις» σε συνόδους κορυφής ή στον Λευκό Οίκο τον Απρίλιο, όπως συζητήθηκε στο πρόσφατο τηλεφώνημα ανάμεσα στον Ερντογάν και τον πρόεδρο Τραμπ. «Δεν θα υπάρξουν απτές συνέπειες διότι η Τουρκία έχει πλασαριστεί σ’ αυτή τη νέα παγκόσμια αρένα σαν σημαντική δύναμη».
Χαρακτηριστικό είναι ότι από τους ευρωπαίους ηγέτες, μόνο ο απερχόμενος καγκελάριος της Γερμανίας Όλαφ Σολτς καταδίκασε πιο σκληρά τις ενέργειες του Ερντογάν.
«Μπήκε στη φυλακή δήμαρχος και βγήκε εθνικός ήρωας»
Μετά την άνευ προηγουμένου προσέλευση 15 εκατομμυρίων στις προκριματικές της Κυριακής, το CHP αναμένεται να ανακηρύξει υποψήφιο τον Ιμάμογλου στις προεδρικές εκλογές, που ενδέχεται να προκηρύξει πρόωρα ο τούρκος πρόεδρος, ο οποίος αναζητά φόρμουλα για να είναι εκ νέου υποψήφιος αφού του το απαγορεύει το Σύνταγμα που ο ίδιος είχε τροποποιήσει.
Σύμφωνα με τον Τσαγκαπτάι, όλα αυτά μπορεί να γυρίσουν μπούμερανγκ στον Ερντογάν που είχε φυλακιστεί για ένα διάστημα όντας δήμαρχος Κωνσταντινούπολης στη δεκαετία του 1990 και αυτό συσπείρωσε τους ψηφοφόρους του και τον εκτόξευσε στην εθνική πολιτική. «Μπήκε στη φυλακή δήμαρχος και βγήκε εθνικός ήρωας. Ο Ερντογάν ποντάρει ότι αυτό δεν θα συμβεί σήμερα επειδή ελέγχει ο ίδιος το κράτος, όλους τους θεσμούς και τα μέσα ενημέρωσης ενώ δεν ανησυχεί για διεθνείς επικρίσεις», είπε ο τούρκος αναλυτής.
Την Κυριακή, το Χ δήλωσε ότι απέρριψε «πολλαπλές δικαστικές παραγγελίες» από την Τουρκία για να μπλοκάρει περισσότερους από 700 λογαριασμούς, που ανήκαν μεταξύ άλλων σε πολιτικούς και δημοσιογράφους.
