Αυτό το άρθρο δεν είναι μία ακόμα κριτική για το «Adolescence» («Εφηβεία») του Netflix – έχουν γραφτεί πολλές κριτικές στα βρετανικά και στα ελληνικά μέσα που εξηγούν τις πολλές αρετές της μίνι σειράς των Τζακ Θορν, Στίβεν Γκρέιχαμ και Φίλιπ Μπαραντίνι, που εδώ και λίγες ημέρες είναι το νούμερο 1 θέμα συζήτησης…παντού.

Μετά το περσινό «Baby Reindeer» (επίσης στο Netflix), το οποίο συζητήθηκε όσο καμία άλλη τηλεοπτική παραγωγή ως αποκαλυπτική ψυχολογική ακτινογραφία του δημιουργού του Ρίτσαρντ Γκαντ, το «Adolescence» είναι ένα καθολικά αποδεκτό τηλεοπτικό εγχείρημα (η βαθμολογία στο Rotten Tomatoes πιάνει το 100%), το οποίο πέρα από τις αλάνθαστα ενορχηστρωμένες τεχνικές του αρετές και το περίφημο μονοπλάνο κάθε επεισοδίου (μία, χωρίς μοντάζ λήψη 60 λεπτών), φέρνει αποστομωτικά στη mainstream τηλεόραση το μέγα κοινωνικό ζήτημα της εκτόξευσης της βίας των ανηλίκων στη Βρετανία. Και όχι μόνο στη Βρετανία, φυσικά. Αφορά και τους Έλληνες που μετά την πανδημία, κλήθηκαν να αντιμετωπίσουν την αύξηση της νεανικής παραβατικότητας και περιστατικά μπούλινγκ που πήραν διαστάσεις δημοσίως, οδηγώντας στη θέσπιση μέτρων για την αντιμετώπιση της ενδοσχολικής βίας.

Πίσω από το «Adolescence»: Οι αληθινές ιστορίες – σοκ

Η νέα σειρά βρίσκεται αυτή τη στιγμή στην κορυφή του Τοπ 10 του Netlfix και έχει προκαλέσει ευρύ διάλογο μέσα σε λίγες μέρες από την πρεμιέρα της. Υπάρχουν σπαρακτικές στιγμές σε αυτήν και άλλες σοκαριστικές, όπου ένας «κανονικός» γονιός μπορεί να ζήσει τον τρόμο της συνειδητοποίησης ότι το – κατά τα φαινόμενα – «κανονικό» παιδί του μπορεί και να οδηγηθεί στο έγκλημα. Το κοινό ανταποκρίθηκε αμέσως βρίσκοντας σημεία ταυτίσης.

Στόχος των δημιουργών του «Adolescence», η κοινωνική αφύπνιση, φαίνεται ότι χτύπησε μέχρι και την πόρτα του πρωθυπουργού της Βρετανίας Κιρ Στάρμερ, που δήλωσε ότι παρακολουθεί τη σειρά με τα παιδιά του που είναι στην εφηβία. «Τι ακριβώς κατάλαβε ο Στάρμερ;», αναρωτιέται ο Guardian σε δημοσίευμα της 21ης Μαρτίου. Σχεδόν δύο βδομάδες πριν η κυβέρνησή του μπλόκαρε νόμο που απαγόρευε τη χρήση των social media σε άτομα κάτω των 16 ετών.

«Adolescence« («Εφηβεία»).

Ας δούμε αυτό το απόσπασμα από το δεύτερο επεισόδιο της σειράς: «Μπαμπά, δεν πάει καλά. Δεν καταλαβαίνεις […] Δεν βλέπεις τι κάνουν, τι συμβαίνει… Το κόκκινο χάπι σημαίνει «Βλέπω την αλήθεια». Σε καλεί σε δράση η ανδρόσφαιρα. Έτσι μπαίνει ο κανόνας του 80/20. Το 80% των γυναικών θέλουν το 20% των αντρών… Να ξεγελάσεις τις γυναίκες, αλλιώς δεν θα σε κοιτάξουν. Δεν έχεις πρόσβαση στο 80%. Η Κέιτι τον λέει incel, μπαμπά […] Λέει ότι θα μείνει έτσι.  Τον λένε incel. Λέει ότι θα μείνει παρθένος για πάντα, στην ουσία.  Όλοι όσοι έχουν βάλει καρδούλα συμφωνούν μαζί της.»

Πρόκειται για ένα κομμάτι του διαλόγου ανάμεσα στον νεαρό Ανταμ, μαθητή γυμνασίου και τον αστυνομικό πατέρα του Λουκ, που ερευνά τα κίνητρα πίσω από τη δολοφονία μιας έφηβης μαθήτριας από συμμαθητή της. Δεν είναι παρά ένα μικρό αλλά αντιπροσωπευτικό δείγμα του διαδικτυακού περιβάλλοντος όπου περνούν το χρόνο τους πολλοί έφηβοι. Λέξεις όπως «incel», «ανδρόσφαιρα», «κόκκινο χάπι», «alpha males», η απόσταση ανάμεσα «στο 80% και το 20%», μπορεί να τρελάνουν τους ανεξοικείωτους με τη σύγχρονη cyber ορολογία. Είναι επίσης ένα παράδειγμα του κενού επικοινωνίας που αποκαλύπτει ευρηματικά η σειρά ανάμεσα σε γονείς και έφηβους. Ναι, το εφηβικό αίμα βράζει, η εποχή σερβίρει αφειδώς τοξικότητες και ακροδεξιές προσωπικότητες σαν τον πρώην επαγγελματία κικμπόξερ και ινφλουένσερ Άντριου Τέιτ στα IPad και όπου αλλού μπορεί να φανταστεί κανείς.

Ασλεϊ Γουόλτερς, «Adolescence».

Όσο το «Adolescence» ερευνά τα αίτια που οπλίζουν το χέρι ενός παιδιού- δολοφόνου, τόσο γίνεται αντιληπτό ότι η «ζούγκλα» εκεί έξω δεν εκκολάπτεται παρά μέσα στα σπίτια μας. Η υπόθεση της σειράς δεν είναι σπόιλερ, καθώς η επιθυμία των συντελεστών της δεν ήταν να γυρίσουν ένα αστυνομικό θρίλερ αλλά ένα κοινωνικό δράμα για τα αίτια που οδηγούν έναν τινέιτζερ στον φόνο. Και πρόκειται για μια υπόθεση που εμπνέεται από την πραγματικότητα παρόμοιων, δυσβάσταχτων φόνων.

«Απλά σκέφτηκα, τι συμβαίνει; Πώς φτάσαμε ως εδώ; Τι συμβαίνει στην κοινωνία μας;» Στίβεν Γκρέιχαμ 

Η σειρά έκανε πρεμιέρα στον «γίγαντα του streaming» στον απόηχο της καταδίκης του 26χρονου «τοξοβόλου δολοφόνου», Κάιλ Κλίφορντ, σε ισόβια δεσμά για την τριπλή δολοφονία στο Χέρτφορντσϊαρ της πρώην 25χρονης συντρόφου του Λουίζ Χαντ, της 28χρονης αδελφής της Χάνα και της 61χρονης μητέρας τους Κάρολ. Πριν τους φόνους, η αστυνομία εντόπισε, μεταξύ άλλων ιντερνετικών «ενδιαφερόντων» του, την αδυναμία του στα κηρύγματα μίσους κατά των γυναικών, στα βίντεο του Άντριου Τέιτ. Εκκινώντας από φρικτά εγκλήματα με θύματα κορίτσια στο σχολείο, όπως συνέβη στην περίπτωση της 12χρονη Εϊβα Γουάιτ που μαχαιρώθηκε το 2021 από 14χρονο αγόρι στο Λίβερπουλ και της 15χρονης Ελιάν Άνταμ που το 2023 έχασε τη ζωή της από επίθεση με κουζινομάχαιρο του 17χρονου Χασάν Σενταμού έξω από εμπορικό κέντρο στο Κρόιντον, ο Στίβεν Γκρέιχαμ αποφάσισε να αντιμετωπίσει το ζήτημα των ακραίων επιθέσεων κατά κοριτσιών από αγόρια.

«Πραγματικά σπάραξε η καρδιά μου», είπε ο Γκρέιχαμ σε μία από τις δημόσιες τοποθετήσεις του για την προώθηση της σειράς. Ο Τέιτ αναφέρεται φευγαλέα στη σειρά, δεν δείχνεται ως ηθικός αυτουργός της δολοφονίας που πραγματεύεται η «Εφηβεία», ωστόσο η αναφορά ανοίγει συζητήσεις την απήχησή του. «Απλά σκέφτηκα, τι συμβαίνει; Πώς φτάσαμε ως εδώ; Τι συμβαίνει στην κοινωνία μας;», συμπλήρωσε ο ηθοποιός.

Στη συνέντευξή του στην εκπομπή του Τζίμι Φάλον, ο ίδιος επανέλαβε τα ερωτήματα: «Τι κοινωνία είναι αυτή στην οποία νεαρά αγόρια μαχαιρώνουν κορίτσια; Ξέρεις αυτό το παλιό γνωμικό που λέει ότι χρειάζεται ένα χωριό για να μεγαλώσει έναν παιδί; Μήπως είμαστε όλοι συνυπεύθυνοι; Από το εκπαιδευτικό σύστημα και τους γονείς μέχρι την κοινότητα γύρω και την κυβέρνηση; Όταν ήμασταν παιδιά δεν είχαμε social media. Όταν ήμασταν παιδιά είτε παίζαμε στους δρόμους είτε ήμασταν στα δωμάτιά μας ζωγραφίζοντας ή παίζοντας κίμπορντ. Δεν είχαμε την πρόσβαση σε όλα αυτά τα πράγματα που επηρεάζουν τα νεαρά μυαλά. Με ενδιέφερε, λοιπόν, να το δω αυτό. Δεν κατηγορώ κανέναν. Απλώς σκέφτηκα μήπως έχουμε όλοι ένα μερίδιο ευθύνης και πρέπει να το κουβεντιάσουμε. Είναι βαρύ το θέμα αλλά πρέπει να το δούμε».

Όουεν Κούπερ και Εριν Ντόχερτι στο «Adolescence».

Την τελευταία δεκαετία ο αριθμός των εφήβων στη Βρετανία που έχουν σκοτωθεί από μαχαίρι ή άλλο αιχμηρό αντικείμενο αυξήθηκε κατά 240%. Σε πολιτισμικό επίπεδο τα αίτια γύρω από αυτή την διογκωμένη δυστοπία, οφείλονται στον διαδικτυακό εκφοβισμό, την αρνητική επιρροή των μέσων κοινωνικής δικτύωσης και τις πιέσεις που αντιμετωπίζουν τα νεαρά αγόρια στη Βρετανία. Ο διαχεόμενος μισογυνισμός, η τοξική αρρενωπότητα και η λεγόμενη ανδρική οργή (male rage) είναι αναπόδραστα δεδομένα στο διαδίκτυο.

Την ίδια στιγμή, το κόμμα των Εργατικών στη Βρετανία ψάχνει τις αιτίες πίσω από την άνοδο της ακροδεξιάς στη χώρα, ταυτόχρονα με την άνοδο του Τραμπ στις ΗΠΑ, τον οποίο ψήφισε η πλειοψηφία των ανδρών της γενιάς Ζ… Με αυτά τα δεδομένα και μια μεγάλη αδυναμία στη σειρά ντοκιμαντέρ «24 Hours in Police Custody», ο Γκρέιχαμ πήρε μια ανάσα και βούτηξε στο ρόλο ενός πατέρα, σκληρά εργαζόμενου σε μια κωμόπολη του Γιόρκσϊαρ, που κεραυνοβολείται όταν ένα πρωινό η αστυνομία εισβάλει στο σπίτι του για να συλλάβει τον 13χρονο γιο του, προτού αυτός ξυπνήσει για το σχολείο.

Η ομάδα της σειράς

Η ομάδα πίσω από το «Adolescence» αποτελείται από τον συνσεναριογράφο και συχνό συνεργάτη του Γκρέιχαμ, τον Τζακ Θορν («Toxic Town») και τον σκηνοθέτη Φίλιπ Μπαραντίνι που είχε επαναλάβει με τον Γκρέιχαμ το εγχείρημα του 60λεπτου μονοπλάνου στην ταινία «Σημείο βρασμού» (2022, «Boiling point»). Στην παραγωγή φιγουράρει και ο Μπραντ Πιτ με την εταιρεία παραγωγής που διατηρεί, την Plan B.

Στο πλευρό του πρωταγωνιστή στέκονται η συμπρωταγωνίστριά του στα «Χίλια χτυπήματα», Εριν Ντόχερτι ως η ψυχολόγος του 13χρονου θύτη και η καλή του φίλη και συνεργάτιδα Κριστίν Τρεμάρκο στο ρόλο της συζύγου.  Η Αμελί Πιζ είναι η στιβαρή παρουσία ως μεγάλη αδελφή, ενώ ο Άσλεϊ Γουόλτερς υποδύεται τον επιθεωρητή Λουκ Μπασκόμπ, επικεφαλής της έρευνας για τον φόνο. Ο Γουόλτερς σκεφτόταν να εγκαταλείψει την υποκριτική και να βρεθεί πίσω από την κάμερα, όταν το «Adolescence» του άλλαξε γνώμη, λόγω της προσωπικής του ταύτισης με την υπόθεση, καθώς στην εφηβεία του, καταδικάστηκε σε 18 μήνες για οπλοκατοχή. Δίπλα του ως αστυνομικός-ερευνήτρια στην υπόθεση, η καλή Βρετανίδα ηθοποιός Φέι Μάρσεϊ.

Αφήνουμε τον πρωταγωνιστή Όουεν Κούπερ για το τέλος. Ο Κούπερ είναι το αγόρι που βρίσκεται στην καρδιά της σειράς, ο θύτης με την αθώα εμφάνιση του αγγέλου. Ο πρωτοεμφανιζόμενος ηθοποιός είναι μόλις 15 ετών και δεν έχει παίξει ποτέ ξανά. Παρ’ όλα αυτά, ο Στίβεν Γκρέιχαμ τον αποκάλεσε ως «ο επόμενος Ρόμπερτ Ντε Νίρο». Όχι άδικα. Με αμεσότητα παροιμιώδη ο άσημος μέχρι πρότινος Κούπερ εμφανίζεται στα μάτια μας γλυκός, συμπαθής, εύθραυστος, τρομακτικός. Ένα χαμένο αγόρι. Στο πρόσωπό του συμπυκνώνονται οι συνισταμένες μιας οικογενειακής-κοινωνικής τραγωδίας που μπορεί να συμβεί ανά πάσα στιγμή σε οποιοδήποτε σπίτι. Το αγόρι μας υποχρεώνει να κοιτάξουμε την ταυτότητά μας στον καθρέφτη καθώς ένα νορμάλ παιδί σε ένα φυσιολογικό οικογενειακό περιβάλλον, μεταμορφώνεται σε ένα σύγχρονο «τέρας». Πατήστε το play και δείτε το «Adolescence».

INFO Η μίνι σειρά «Adolescence» προβάλλεται στην ελληνική πλατφόρμα του Netflix.