«Η επίτευξη της ενότητας μεταξύ των Κούρδων, την οποία καλεί ο Αμπντουλάχ Οτσαλάν, δεν είναι επιλογή αλλά ιστορική αναγκαιότητα. Ο Οτσαλάν περιγράφει τον οδικό χάρτη μιας νέας εποχής. Θα ήταν υπεραπλούστευση να περιοριστεί το ζήτημα στον αφοπλισμό», τονίζει στο Βήμα ο Σίρι Σουρέγια Οντέρ, ο τούρκος βουλευτής του φιλοκουρδικoύ κόμματος Ειρήνης και Δημοκρατίας (DEM) ο οποίος, στις 27 Φεβρουαρίου, ανέγνωσε στα τουρκικά την βαρύνουσας σημασίας έκκληση του ιδρυτή του Εργατικού Κόμματος του Κουρδιστάν (ΡΚΚ) για τον αφοπλισμό και τη διάλυσή του.
Η συνέντευξη με τον Οντέρ, που σε καταγεγραμμένη επίσκεψή του στη φυλακή το 2014 είχε αποκαλέσει τον Οτσαλάν «πατέρα» του, πραγματοποιήθηκε πριν από μια εβδομάδα.
Μετά τη συμφωνία-έκπληξη μεταξύ της προσωρινής κυβέρνησης της Συρίας, υπό τον Αχμέντ Αλ-Σάρα, και των κουρδικών Συριακών Δημοκρατικών Δυνάμεων, το Βήμα τον αναζήτησε εκ νέου για να τον ρωτήσει κατά πόσο η εξέλιξη στη Δαμασκό μπορεί να επηρεάσει την πορεία της ειρηνευτικής πρωτοβουλίας του Οτσαλάν.
Η απάντηση που έδωσε ήταν ότι «το DEM δεν μπορεί ακόμη να μιλήσει για αυτά τα ζητήματα».
Πόσες φορές συναντηθήκατε με τον Οτσαλάν στο Ιμραλί; Σε ποια κατάσταση βρίσκεται; Είναι αισιόδοξος ότι θα επιτευχθεί ειρηνευτική συμφωνία αυτή τη φορά, μετά το «ναυάγιο» παλαιότερων;
«Είχαμε συναντηθεί πολλές φορές μεταξύ 2013 και 2015. Από το 2015, ο Οτσαλάν τέθηκε σε πολύ αυστηρή απομόνωση. Με τις τελευταίες εξελίξεις, είχα την ευκαιρία να τον δω τρεις φορές. Παρά τα 26 χρόνια απομόνωσης έχει υπεράνθρωπη δύναμη και πνευματική συγκέντρωση. Την τελευταία φορά που τον είδαμε στο Ιμραλί, ήταν δυναμικός, ενεργητικός και ενθουσιώδης όσο ποτέ. Είχε καλή αντίληψη για όλη τη διαδικασία των δρομολογούμενων εξελίξεων. Aποτελεί τιμή μου να είμαι μέρος της έκκλησης του Οτσαλάν , η οποία είναι η αρχή μιας ιστορικής περιόδου που θα μπορούσε να επηρεάσει ολόκληρη τη δυναμική της περιοχής. Γνωρίζω επίσης ότι αυτό συνεπάγεται τεράστια ευθύνη».
Τι μπορεί πραγματικά να αλλάξει με το μήνυμα ειρήνης που απηύθυνε ο 75χρονος ιδρυτής του ΡΚΚ;
«Το κάλεσμά του σηματοδοτεί την αρχή μιας νέας εποχής, όχι μόνο για την Τουρκία αλλά για ολόκληρη την περιοχή. Είναι η μόνη διέξοδος για όλους όσοι ζουν σ’ αυτή την περιοχή».
Αν ευοδωθεί, ποιες αλλαγές θα δούμε;
«Θα υπάρξουν ριζικές μεταμορφώσεις. Η ιστορική τουρκοκουρδική συμμαχία του Οτσαλάν είναι στην πραγματικότητα μια ευρύτερη αναζήτηση για ισότιμη, ελεύθερη και ειρηνική συνύπαρξη όλων των λαών στην περιοχή. Πρέπει να πετύχουμε. Η επίτευξη αυτής της ενότητας δεν είναι επιλογή, αλλά ιστορική αναγκαιότητα».
Η συμφωνία αφορά μόνο τους Κούρδους της Τουρκίας; Ένα από τα διφορούμενα σημεία στην έκκληση του Οτσαλάν προς το ΡΚΚ είναι ότι δεν αναφέρθηκε στις κουρδικές Συριακές Δημοκρατικές Δυνάμεις (SDF).
«Το πλαίσιο που χάραξε ο Οτσαλάν είναι εξαιρετικά σαφές. Περιγράφει τον οδικό χάρτη μιας νέας εποχής. Θα ήταν υπεραπλούστευση να περιοριστεί το ζήτημα στον αφοπλισμό, σαν να ήταν μόνο τεχνικό. Συνομιλητής του Οτσαλάν είναι πρωτίστως το PKK, όπως και το τουρκικό κράτος. Εάν υπάρχουν ερωτηματικά στο μυαλό του κοινού σχετικά με το ποιον καλύπτει αυτό το κάλεσμα και πώς, το εμπόδιο είναι η απομόνωση που έχει επιβληθεί στον Οτσαλάν, η οποία πρέπει να αρθεί».
Ο Οντέρ κατά την ανάγνωση του μηνήματος του Οτσαλάν.
Προϋπόθεση για τη διάλυση του ΡΚΚ τεκμαίρεται ότι είναι η συνταγματική αναθεώρηση του Άρθρου 66, για την αναγνώριση της κουρδικής εθνότητας εντός Τουρκίας; Επομένως, ο ιδρυτής του ΡΚΚ πετά το «μπαλάκι» στην τουρκική κυβέρνηση;
«Όσο οι Κούρδοι ηγούνται αυτής της νέας διαδικασίας μετασχηματισμού, οι χώρες της περιοχής – και η Τουρκία – δεν μπορούν να συνεχίσουν την πορεία τους με την παλαιά νοοτροπία. Άρα, ναι, πρέπει να γίνουν συνταγματικές και νομικές αλλαγές στην Τουρκία».
Τι ακριβώς ζητά το ΡΚΚ από το τουρκικό κράτος για να αφοπλιστεί;
«Δεν γνωρίζω τι θέλει το PKK, αλλά οι απαιτήσεις του κουρδικού λαού και των καταπιεσμένων τμημάτων της κοινωνίας στην Τουρκία είναι εξαιρετικά σαφείς. Βασικό αίτημα όλων είναι η εξασφάλιση ελάχιστων δημοκρατικών συνθηκών. Αυτός είναι ο λόγος που γεννά τη βία. Επιπλέον, η άρση των απαγορεύσεων της κουρδικής γλώσσας είναι επίσης βασικό αίτημα. Κανείς δεν έχει παραιτηθεί από αυτές τις απαιτήσεις».
Συνεχίζει να αναγνωρίζεται ο Οτσαλάν ως ηγέτης όλων των κλάδων του PKK ή πλέον, μετά από τόσα χρόνια στη φυλακή, αποτελεί συμβολική ηγεσία;
«Όλες οι οργανωμένες δομές του κουρδικού λαού έχουν δηλώσει ότι στέκονται πίσω από τον Οτσαλάν. Το PKK ανακοίνωσε ότι θα εκπληρώσει την έκκλησή του. Οι Κούρδοι στη Συρία αποδέχονται τον Οτσαλάν ως ηγέτη τους, ιδεολογικά και πνευματικά».
Επιτρέψτε μου να σας θέσω ένα ερώτημα που συζητείται. Υπάρχει περίπτωση το αίτημα του Οτσαλάν να έγινε με κύριο σκοπό την απελευθέρωσή του από τη φυλακή όπου κρατείται από το 1999, προκειμένου να ζήσει τα τελευταία χρόνια της ζωής του ελεύθερος;
«Πρόκειται για μια απλοϊκή και ρηχή προσέγγιση. Ο Οτσαλάν δεν έχει προβάλει καμία προσωπική απαίτηση μέχρι σήμερα».
Αν το τουρκικό κράτος αποδειχθεί καλόπιστος συνομιλητής και προβεί σε συνταγματικές μεταρρυθμίσεις, οι Κούρδοι θα υποστηρίξουν την νέα υποψηφιότητα Ερντογάν για την προεδρία;
«Επιτρέψτε μου να επαναλάβω ότι το θέμα που συζητήθηκε δεν είναι εργαλείο ή μηχανισμός για τρέχοντα πολιτικά ζητήματα. Όταν μιλάμε για ένα πρόβλημα 100 χρόνων και μια διαδικασία αλλαγής που αφορά τον επόμενο αιώνα και ολόκληρη την περιοχή, η αναγωγή του θέματος σε Κόμμα Α ή Πρόσωπο Β θα σήμαινε ότι δεν καταλαβαίνουμε το ζήτημα».
Δεν απαντάτε όμως στο ερώτημα αν οι Κούρδοι θα υποστηρίξουν την υποψηφιότητα του Ερντογάν στις προεδρικές εκλογές του 2028;
«Το θέμα στο οποίο αναφέρεστε δεν συζητήθηκε ποτέ. Ένα νέο Σύνταγμα είναι το αμετάβλητο αίτημά μας εδώ και χρόνια και απαιτεί κοινωνική συναίνεση. Πρέπει να συζητηθεί και να συμφωνηθεί όχι μόνο με την κυβέρνηση αλλά και με ολόκληρη την αντιπολίτευση»
