Στα χαρτιά, όλοι συμφωνούν: Η διαπραγματευτική ομάδα του Κιέβου έχει ήδη συμφωνήσει σε μια πρόταση κατάπαυσης του πυρός για 30 ημέρες σε μαραθώνιες συνομιλίες με τους Αμερικανούς στην Τζέντα και ο Βλαντίμιρ Πούτιν λέει ότι αποδέχεται την ιδέα, αν και με μερικές «διαφορές».

Αλλά οι διαφορές αυτές είναι σημαντικές, και στο τέλος μιας έντονης εβδομάδας διπλωματίας γύρω από τον πόλεμο της Ρωσίας στην Ουκρανία, μια κατάπαυση του πυρός – πόσο μάλλον μια βιώσιμη ειρήνη – εξακολουθεί να μοιάζει κάτι σαν μακρινή προοπτική.

Την ώρα, που τουλάχιστον δημόσια, ο Τραμπ έχει αποδειχθεί πολύ πρόθυμος να ασκήσει πίεση στον Βολοντίμιρ Ζελένσκι, δεν εμφανίζεται το ίδιο πιεστικός προς τον Πούτιν όπως σημειώνει ο Guardian. H μόνη παραχώρηση που απαίτησε δημοσίως ο Τραμπ από τον Πούτιν την περασμένη εβδομάδα ήταν να χαρίσει ο Ρώσος πρόεδρος τις ζωές «χιλιάδων Ουκρανών στρατιωτών» που υποτίθεται ότι περικυκλώθηκαν από τον ρωσικό στρατό – μια κατάσταση στο πεδίο της μάχης που ισχυρίστηκε πρώτος ο Πούτιν, αλλά που ο ουκρανικός στρατός και ανεξάρτητοι στρατιωτικοί αναλυτές δήλωσαν ότι δεν υπήρχε στην πραγματικότητα.

Ο Πούτιν συμφώνησε ευγενικά να εξετάσει την πρόταση του Τραμπ – αρκεί να παραδοθούν πρώτα τα πιθανώς φανταστικά ουκρανικά στρατεύματα.

«Η Ρωσία προσπαθεί να μην απορρίψει πλήρως την πρόταση»

Η όλη ανταλλαγή, μαζί με τον θερμό έπαινο του Πούτιν προς τον Τραμπ ότι «κάνει τα πάντα» για να βελτιώσει τις σχέσεις μεταξύ Ουάσιγκτον και Μόσχας, άφησε την έντονη εντύπωση ότι ο έμπειρος ηγέτης του Κρεμλίνου ξεπερνά για άλλη μια φορά τον Αμερικανό ομόλογό του.

«Ο Πούτιν είναι πολύ επικίνδυνος όταν συνομιλεί απευθείας με τον Τραμπ», δήλωσε ο πολιτικός αναλυτής Βολοντίμιρ Φεσένκο στον Guardian. «Ξέρει πώς να τον γοητεύει, πώς να του κάνει φιλοφρονήσεις. Και μπορεί να πει στον Τραμπ ότι αυτοί οι πονηροί Ουκρανοί προσπαθούν να σας ξεγελάσουν και ούτω καθεξής». Η χαρακτηριστική απάντηση του Πούτιν «ναι, αλλά» στην πρόταση των ΗΠΑ για κατάπαυση του πυρός ήταν ουσιαστικά ένα προσεκτικά συσκευασμένο «όχι», σύμφωνα με πολλούς παρατηρητές του Κρεμλίνου.

«Προσπαθούν να μην την απορρίψουν πλήρως, διότι μπορεί να χαλάσει η σχέση με τον Τραμπ και να περιπλέξει τα πράγματα, οπότε πρέπει να πουν «Ναι, συμφωνούμε, αλλά…» Και τότε αυτό το «αλλά» το καθιστά αδύνατο», δήλωσε η πολιτική αναλύτρια Τατιάνα Στανόβαγια.

Η Ρωσία δεν ενδιαφέρεται για μια κατάπαυση του πυρός για χάρη της, είπε, και ενδιαφέρεται μόνο για συνομιλίες που θα επιφέρουν μια τελική διευθέτηση που θα είναι επωφελής για το Κρεμλίνο. «Οι Ρώσοι δεν θέλουν κατάπαυση του πυρός άνευ όρων – το λένε εδώ και πολύ καιρό», είπε.

Τι φέρεται να θέλει η Μόσχα

Σύμφωνα με τη Στανόβαγια, ο Πούτιν εξακολουθεί να πιστεύει ότι υπάρχει μια «πραγματική Ουκρανία» που υπάρχει παράλληλα με τον Ζελένσκι και άλλους υποτιθέμενους ριζοσπάστες στο Κίεβο και ότι αυτοί οι πραγματικοί Ουκρανοί θέλουν καλές σχέσεις με τη Ρωσία.

«Δεν το λένε ρητά, αλλά η ιδέα είναι ότι με την Ουκρανία όπως είναι τώρα, με τον Ζελένσκι στην εξουσία, δεν θα υπάρξει συμφωνία, δεν θα υπάρξει τίποτα. Η Ουκρανία πρέπει να παραδεχτεί ότι έχει χάσει τον πόλεμο, ότι δεν έχει καμία πιθανότητα να αντιστρέψει τη στρατιωτική κατάσταση και ότι ο μόνος τρόπος για να βγει είναι να αρχίσει να μιλάει με τους Ρώσους για τους όρους ειρήνης της Μόσχας», είπε.

Αυτό, φυσικά, απέχει πολύ από αυτό που το Κίεβο και οι περισσότεροι δυτικοί σύμμαχοι της Ουκρανίας έχουν κατά νου για μια διαρκή ειρήνη. Οι συζητήσεις, με επικεφαλής τον Κιρ Στάρμερ και τον Εμανουέλ Μακρόν, για τη συσπείρωση των δυτικών εθνών στην παροχή κάποιου είδους στρατού ικανού να αστυνομεύσει μια ενδεχόμενη ειρήνη, φαίνεται να απέχουν πολύ από την πραγματικότητα της τρέχουσας θέσης του Κρεμλίνου.

Το αποφασιστικό ερώτημα θα είναι αν ο Τραμπ είναι έτοιμος να πιέσει πραγματικά τη Μόσχα, όταν γίνει σαφές το μέγεθος των «ενστάσεων επί της πρότασης» από τον Πούτιν. Ο Πούτιν έθεσε τη θέση του στον διαπραγματευτή του Τραμπ, Στιβ Γουίτκοφ, σε συνομιλίες κεκλεισμένων των θυρών την Πέμπτη στη Μόσχα.

Οι σημαντικές αλλαγές στα πρόσωπα

Τουλάχιστον ένα θετικό για την Ουκρανία την περασμένη εβδομάδα ήταν η εμφανής επαναφορά των σχέσεων με τους Αμερικανούς μετά το φιάσκο στον Λευκό Οίκο, στις συνομιλίες στη Σαουδική Αραβία. Αντί για τον Τζέι Ντι Βανς ή άλλους από τον κύκλο του Τραμπ που είναι γνωστό ότι τρέφουν αντιπάθεια για την Ουκρανία, ο Λευκός Οίκος έστειλε τον υπουργό Εξωτερικών Μάρκο Ρούμπιο και τον σύμβουλο εθνικής ασφάλειας Μάικ Γουόλτς, που θεωρούνται δύο από τους πιο παραδοσιακούς στοχαστές της εξωτερικής πολιτικής ανάμεσα στο εκλεκτικό μείγμα όσων βρίσκονται γύρω από τον Τραμπ.

Αντί για τον Ζελένσκι, ο οποίος επικοινωνεί με ωμό συναίσθημα, της ουκρανικής αντιπροσωπείας ηγήθηκε ο επικεφαλής του επιτελείου, Αντρίι Γέρμακ, γνωστός για το ότι μιλάει ήσυχα και βαριά. Οι συνομιλίες διήρκεσαν οκτώ ώρες, με μόνο ένα σύντομο διάλειμμα για μεσημεριανό γεύμα, και οι εμπλεκόμενοι δήλωσαν ότι χαρακτηρίστηκαν από μεθοδικό μπρος-πίσω, παρά από συναισθηματικές εκκλήσεις.

«Οι ιστορικοί υποτιμούν τον ρόλο της ανθρώπινης εξάντλησης στη λήψη ιστορικών αποφάσεων», έγραψε ο Heorhii Tykhyi, εκπρόσωπος του υπουργείου Εξωτερικών της Ουκρανίας, στο Facebook μετά τις συνομιλίες. «Είναι αυτές οι τελευταίες ώρες, όταν η κόπωση κάνει ήδη αισθητή την παρουσία της, που ξαφνικά γίνεται δυνατή η έξοδος από το αδιέξοδο και ακόμη και δύσκολοι συμβιβασμοί».

Αφού οι δύο αντιπροσωπείες κάλεσαν τους αντίστοιχους προέδρους τους, επήλθε συμφωνία: Η Ουκρανία θα συμφωνούσε σε εκεχειρία 30 ημερών και οι ΗΠΑ θα συνέχιζαν την ανταλλαγή πληροφοριών και τις παραδόσεις όπλων – μια επιστροφή στο status quo που μετά το προηγούμενο δεκαπενθήμερο έμοιαζε με διπλωματική νίκη.

Ο Γουίτκοφ δεν ήταν στη Σαουδική Αραβία, ενώ ο Ρούμπιο και ο Γουόλτς δεν ταξίδεψαν στη Μόσχα, αφήνοντας ανοιχτό το ερώτημα πόσο συντονισμένη είναι η διαπραγμάτευση των ΗΠΑ. Ο Κιθ Κέλογκ, ο στρατηγός εν αποστρατεία τον οποίο ο Τραμπ είχε αρχικά διορίσει απεσταλμένο του για την Ουκρανία και τη Ρωσία και ο οποίος ήταν γνωστό ότι υποστήριζε το Κίεβο, φαίνεται να έχει παραγκωνιστεί εντελώς από τη διαδικασία, με πληροφορίες να αναφέρουν ότι το Κρεμλίνο ζήτησε να απομακρυνθεί από τις συναντήσεις υψηλού επιπέδου.

Σφοδρή επίθεση με στόχο τους Χούθι

Την ίδια ώρα οι ΗΠΑ εξαπέλυσαν το Σάββατο στρατιωτικά πλήγματα κατά των Χούθι της Υεμένης ως αντίποινα για τις επιθέσεις τους κατά της ναυσιπλοΐας στην Ερυθρά Θάλασσα. Μάλιστα, ο Αμερικανός πρόεδρος τους προειδοποίησε ότι «θα πέσει πάνω σας η κόλαση» αν δεν εγκαταλείψουν τις επιθέσεις τους.

Ο Τραμπ προειδοποίησε επίσης το Ιράν, τον κύριο υποστηρικτή των Χούθι, ότι πρέπει να σταματήσει αμέσως την υποστήριξή του. Τόνισε δε, ότι αν το Ιράν απειλήσει τις Ηνωμένες Πολιτείες «η Αμερική θα σας καταστήσει πλήρως υπόλογους και, δεν θα είμαστε ευγενικοί».

Από τις πυραυλικές επιθέσεις των ΗΠΑ τουλάχιστον εννέα άμαχοι σκοτώθηκαν και εννέα τραυματίστηκαν στη Σαναά της Υεμένης, σύμφωνα με το υπουργείο Υγείας που διοικείται από τους Χούθι Κάτοικοι της Σαναά δήλωσαν ότι τα πλήγματα έπληξαν κτίριο σε προπύργιο της οργάνωσης.

«Οι εκρήξεις ήταν βίαιες και ταρακούνησαν τη γειτονιά σαν σεισμός. Τρομοκράτησαν τις γυναίκες και τα παιδιά μας», δήλωσε στο Reuters ένας από τους κατοίκους.  Οι Χούθι εξαπέλυσαν περισσότερες από 100 επιθέσεις με στόχο τη ναυτιλία από τον Νοέμβριο του 2023, λέγοντας ότι είναι αλληλέγγυοι με τους Παλαιστίνιους για τον πόλεμο του Ισραήλ με τη Χαμάς στη Γάζα.

Κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου, η ομάδα βύθισε δύο πλοία, κατέλαβε άλλο ένα και σκότωσε τουλάχιστον τέσσερις ναυτικούς σε μια επίθεση που διέκοψε την παγκόσμια ναυτιλία, αναγκάζοντας τις επιχειρήσεις να αλλάξουν δρομολόγια σε μακρύτερα και ακριβότερα ταξίδια γύρω από τη νότια Αφρική.

Η προηγούμενη αμερικανική κυβέρνηση του προέδρου Τζο Μπάιντεν είχε προσπαθήσει να υποβαθμίσει την ικανότητα των Χούθι να επιτίθενται σε πλοία στα ανοικτά των ακτών της, αλλά περιόρισε τις αμερικανικές ενέργειες. Αμερικανοί αξιωματούχοι, μιλώντας υπό τον όρο της ανωνυμίας, λένε ότι ο Τραμπ έχει εγκρίνει μια πιο επιθετική προσέγγιση, η οποία φάνηκε να ταιριάζει με τη ρητορική του το Σάββατο.

«Η επίθεση των Χούθι σε αμερικανικά πλοία δεν θα γίνει ανεκτή. Θα χρησιμοποιήσουμε συντριπτική θανατηφόρα δύναμη μέχρι να επιτύχουμε τον στόχο μας», έγραψε ο Τραμπ. Η επίθεση σηματοδοτεί τα πρώτα πλήγματα που πλήττουν την Υεμένη από τότε που τέθηκε σε ισχύ η συμφωνία κατάπαυσης του πυρός στη Γάζα, τον Ιανουάριο.

Ήρθε επίσης λίγες ημέρες αφότου οι Χούθι δήλωσαν ότι θα επαναλάβουν τις επιθέσεις εναντίον ισραηλινών πλοίων που διέρχονται από την Ερυθρά και την Αραβική Θάλασσα, το στενό Bab al-Mandab και τον Κόλπο του Άντεν, τερματίζοντας μια περίοδο σχετικής ηρεμίας που ξεκίνησε τον Ιανουάριο με την κατάπαυση του πυρός στη Γάζα.