Αν και δεν είναι λίγες οι φωνές από το χώρο της φαρμακευτικής κοινότητας που αναφέρουν ότι η θυγατρική του ΕΟΦ, το Ινστιτούτο Φαρμακευτικής Έρευνας και Τεχνολογίας (ΙΦΕΤ), προκαλεί στρεβλώσεις στην αγορά φαρμάκου, η λειτουργία του αποδεικνύεται σωτήρια για πολλούς από τους συμπολίτες μας που αντιμετωπίζουν μια σπάνια σοβαρή νόσο. Το ΙΦΕΤ εισάγει πλέον 175 ορφανά φάρμακα, δίνοντας πρόσβαση σε νέες θεραπείες στους έλληνες ασθενείς, πολύ νωρίτερα έναντι άλλων ευρωπαίων ασθενών σπανίων παθήσεων.
Αξίζει να σημειωθεί ότι μετά από περίοδο τριών ετών, όπου οι πωλήσεις του ΙΦΕΤ παρουσίασαν εκρηκτική αύξηση, μέσα στο 2024, διαφαίνεται ήδη μια τάση σημαντικής αποκλιμάκωσης των δαπανών για εξασφάλιση καινοτόμων θεραπειών από το Ινστιτούτο. Ειδικότερα, ενώ το 2023 εμφάνισε έσοδα από πωλήσεις προς ΕΟΠΥΥ και ΕΣΥ, εισαγόμενων θεραπειών που έφτασαν τα 266,6 εκατ. ευρώ (έναντι 126,1 εκατ. ευρώ το 2020), για το 2024, οι πωλήσεις παρουσίασαν αύξηση +4,9% σε σχέση με το 2023, η οποία οφείλεται κυρίως στην εισαγωγή νέων, καινοτόμων φαρμάκων υψηλού κόστους και στον διπλασιασμό των νέων ΑΜΚΑ του ΕΟΠΥΥ τη χρονιά 2024 σε σχέση με το 2023.
Σύμφωνα με τα στοιχεία του ετήσιου απολογισμού που παρουσίασε στην εκδήλωση για την κοπή της Πρωτοχρονιάτικης Πίτας η Διευθύνουσα Σύμβουλος του ΙΦΕΤ, κ. Ελευθερία Τοκατλίδη, το 2024 επιτεύχθηκε εξοικονόμηση 48 εκατ. ευρώ, η οποία αποδίδεται στη μείωση των τιμών εισαγωγής 630 κωδικών. Βέβαια, ο συνολικός κύκλος εργασιών, όπως είδαμε, αυξήθηκε λόγω της εισαγωγής νέων σκευασμάτων.
Εντυπωσιακά χαρακτήρισε τα δεδομένα που παρουσιάστηκαν ο Γενικός Γραμματέας του Υπ. Υγείας, Άρης Αγγελής. Όπως τόνισε, το ΙΦΕΤ είναι ένα σημαντικό εργαλείο, όχι μόνο για την αμεσότερη πρόσβαση σε νέες θεραπείες, αλλά και για να διασφαλίσουμε ότι υπάρχει επάρκεια στα παλαιότερα φάρμακα, που έχουν σταματήσει να κυκλοφορούν στην ελληνική αγορά. Εστίασε, δε, στην ψηφιακή πλέον επικοινωνία με τον ΕΟΦ, ιστορικά γραφειοκρατική, που πλέον θα επιτρέψει τη μείωση των χρονοδιαγραμμάτων, καθώς και στην ταχύτερη έρευνα αγοράς, μέσω αυτοματοποίησης της διαδικασίας, που ενισχύει και τη διαφάνεια.
Όπως ανέφερε η κα Τοκατλίδου, οι νέες δραστικές ουσίες που ήρθαν από το ΙΦΕΤ το 2024, είναι 80. Πρόκειται για φάρμακα που κυκλοφόρησαν την ίδια χρονιά και αγγίζουν το 10% του συνολικού τζίρου του ΙΦΕΤ, ενώ και τον πρώτο ενάμιση μήνα του 2025, το Ινστιτούτο έχει κληθεί να κάνει έρευνα αγοράς για 13 νέα φάρμακα. «Θα πρέπει όλους να μας προβληματίζει το πώς θα μπορέσουμε να διασφαλίσουμε τη βιωσιμότητα του συστήματος, παράλληλα με τη ραγδαία εξέλιξη των τεχνολογιών υγείας και των νέων αναγκών των ασθενών, πόσο αντέχει το σύστημα ή ποιοι περιορισμοί πρέπει να μπουν», ανέφερε χαρακτηριστικά η κα Τοκατλίδου.
Η κατηγορία των μικροδεμάτων, δηλαδή των φαρμάκων που διακινούνται μέσω ΕΟΠΥΥ, διατηρεί σταθερά την πρώτη θέση σε πωλήσεις. Το 2023, αντιπροσώπευε το 61% των συνολικών πωλήσεων, ενώ πλέον αντιπροσωπεύουν το 73% των πωλήσεων.
Οι πωλήσεις της κατηγορίας ΜΚ-ΕΚ (Μόνιμη Κάλυψη – Έκτακτη Κάλυψη) κατέχουν τη δεύτερη θέση σε αξία πωλήσεων, σημειώνοντας ωστόσο μείωση στο σύνολο των πωλήσεων σε 15% το 2024 από 24% το 2023.
Οι πωλήσεις των νοσοκομειακών προϊόντων παραμένουν σχετικά σταθερές σε επίπεδο αξιών, ωστόσο το 2024 σημείωσαν πτώση ως ποσοστό επί του συνόλου των πωλήσεων σε 12% από 15% το 2023.
Ανά θεραπευτική κατηγορία, οι πέντε πρώτες σε πωλήσεις είναι:
- Αντινεοπλασματικοί & Ανοσοτροποποιητικοί Παράγοντες (Κατηγορία L): 34% των συνολικών πωλήσεων –95 εκατ. ευρώ
- Πεπτική Οδός & Μεταβολισμός (Κατηγορία A): 18% των πωλήσεων – 50 εκατ. ευρώ
- Αίμα & Αιμοποιητικά Όργανα (Κατηγορία B): 9% των πωλήσεων – 24,7 εκατ. ευρώ
- Φάρμακα κατά Λοιμώξεων (Κατηγορία J): 7% των πωλήσεων – 19 εκατ. ευρώ
- Νευρικό Σύστημα (Κατηγορία N): 6% των πωλήσεων – 15,6 εκατ. ευρώ
«Αυτό που προκαλεί εντύπωση είναι ότι το 74% του τζίρου προέρχεται από αυτές τις πέντε πρώτες κατηγορίες και μόνο», πρόσθεσε η κ. Τοκατλίδου.
Όπως τονίστηκε στην παρουσίαση, παρά την αύξηση των συνολικών πωλήσεων, το 2024, οι τιμές πώλησης ανά τεμάχιο κατέγραψαν μείωση έως και 30%, σε σχέση με το 2023, με τη μέση μείωση για 630 κωδικούς να είναι 20,3%.
Ειδικότερα, στα φάρμακα ΜΚ-ΕΚ καταγράφηκε μείωση 5% στις ποσότητες και 30% στη μέση τιμή πώλησης ανά τεμάχιο. Η συνολική αξία πωλήσεων σημείωσε πτώση 34% σε σύγκριση με το 2023, μειωμένη κατά περίπου 21 εκατ. ευρώ.
Στα νοσοκομειακά, υπήρξε οριακή αύξηση 3% στις ποσότητες, με μείωση 15% στη μέση τιμή πώλησης. Η συνολική αξία πωλήσεων υποχώρησε κατά 13%, αντανακλώντας τη θετική επίδραση των βελτιωμένων στρατηγικών κόστους προμήθειας.
Ακόμη στα μικροδέματα, που καταγράφηκε αύξηση 27% στις ποσότητες, η μέση τιμή πώλησης παρέμεινε κατ’ ουσίαν σταθερή (-1%). Στην τελική εικόνα συνέβαλε η κυκλοφορία 225 νέων φαρμάκων. Η συνολική αξία πωλήσεων αυξήθηκε κατά 25%.
«Στα δε, “Λοιπά”, που είναι οι συμβάσεις με το υπουργείο, έχουμε τη μεγαλύτερη μείωση. Ενώ η ποσότητα αυξήθηκε κατά 13%, έχουμε μείωση κόστους κατά 65%, δηλαδή 2 εκατομμύρια λιγότερα», συμπλήρωσε η Γενική Διευθύντρια του ΙΦΕΤ.
Φάρμακα σε έλλειψη
Το 2024, ο ΙΦΕΤ εστίασε και στη μείωση των φαρμάκων σε έλλειψη, με στόχο την αποτελεσματικότερη διαχείριση των αποθεμάτων. Το 2023, τα φάρμακα Μόνιμης και Έκτακτης Κάλυψης, με μηδενικό απόθεμα, ανήλθαν σε 63. Σήμερα, μόνο 11 φάρμακα παραμένουν με μηδενικό απόθεμα.
Ορφανά φάρμακα
Κατά την περίοδο 2020-2024, ο ΙΦΕΤ εισήγαγε συνολικά 175 ορφανά φάρμακα, εγκεκριμένα από τους ΕΜΑ και FDA, ενισχύοντας τη διαθεσιμότητα κρίσιμων θεραπειών για σπάνιες παθήσεις:
- 69 φάρμακα εγκεκριμένα από τον ΕΜΑ, εκ των οποίων 49 εισήχθησαν το 2024 και
- 106 φάρμακα εγκεκριμένα από τον FDA, εκ των οποίων 76 εισήχθησαν το 2024.
Το 2024, οι πωλήσεις ορφανών φαρμάκων αυξήθηκαν σε 186 εκατ. ευρώ, αποτελώντας το 67% των συνολικών πωλήσεων. Συγκριτικά, για το έτος 2023, ανήλθαν σε 169 εκατ. ευρώ, αντιπροσωπεύοντας το 63% των συνολικών πωλήσεων.
