Όπως μπορείτε να διαβάσετε στο ΒΗΜΑ που κυκλοφορεί σήμερα στα περίπτερα, το ωκεανογραφικό σκάφος «Αιγαίο» του Ελληνικού Κέντρου Θαλάσσιων Ερευνών (ΕΚΛΕΘΕ) βρίσκεται στη Σαντορίνη πραγματοποιώντας πλήθος μετρήσεων στη θαλάσσια περιοχή πάνω από το ηφαίστειο Κολούμπο.
Ομοίως, ερευνητές του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών (ΕΚΠΑ) κατέφθασαν στο νησί για να τοποθετήσουν ένα δίκτυο γεωδαιτικών σταθμών, οι οποίοι θα επιτρέπουν την λεπτομερή καταγραφή της κίνησης του εδάφους στο κέντρο της σεισμικής δραστηριότητας. Από τις μετρήσεις των επιστημόνων αναμένεται να απαντηθεί το κρίσιμο ερώτημα της σχέσης της μεγάλης σεισμικής ακολουθίας των τελευταίων εβδομάδων με την ηφαιστειακή δράση.
Θα διαβάσετε όμως και κάτι ακόμη σήμερα στις σελίδες 34-36. Θα διαβάσετε ότι το σκάφος Αιγαίο συμπληρώνει πια 40 χρόνια ζωής και πως έχει έλθει ο καιρός να «συνταξιοδοτηθεί». Και ακόμη ότι από τον Απρίλιο του 2019 η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων ενέκρινε τη χρηματοδότηση ενός νέου ερευνητικού σκάφους, διαδόχου του «Αιγαίο», προσφέροντας το 75% του προϋπολογισμού, δηλαδή 41 εκατ. Ευρώ. Παρά το γεγονός ότι η σχετική σύμβαση μεταξύ της ΕΤΕ και του ελληνικού κράτους υπογράφτηκε από τους αρμόδιους υπουργούς και το ελληνικό κράτος ανέλαβε την υποχρέωση να χρηματοδοτήσει το έργο κατά 25%, δηλαδή με 14 εκατ. Ευρώ, αυτά τα χρήματα δεν βρέθηκαν ποτέ!
Αντιστοίχως, το δίκτυο γεωδαιτικών σταθμών των επιστημόνων του ΕΚΠΑ στήνεται στα ίχνη ενός δικτύου που είχε πρωτοσυσταθεί το 1984 αλλά κάποια στιγμή θεωρήθηκε μικρής σημασίας και αφέθηκε στην τύχη του!
Τα παραπάνω παραδείγματα είναι αποκαλυπτικά του τρόπου με τον οποίο η Πολιτεία αντιμετωπίζει την έρευνα. Προστρέχει σε αυτή όταν αντιμετωπίζουμε κρίσιμες καταστάσεις, αλλά την ξεχνά στα ενδιάμεσα. Η έρευνα όμως απαιτεί συνέπεια και συνέχεια. Αν η συλλογή δεδομένων για οποιοδήποτε φαινόμενο είναι σταθερή, οι μεταβολές στις παραμέτρους του φαινομένου γίνονται αμέσως αντιληπτές και αξιολογούνται εγκαίρως. Και αυτό ισχύει για όλους τους τομείς, από την σεισμολογία και τη μετεωρολογία μέχρι την οικολογία, την επιδημιολογία, την ογκολογία.
Μια από τις προτάσεις του Εθνικού Συμβουλίου Ερευνας, Τεχνολογίας και Καινοτομίας (ΕΣΕΤΕΚ) -του ανώτατου γνωμοδοτικού οργάνου της χώρας για την έρευνα, την τεχνολογία και την καινοτομία- η οποία έπεσε στο κενό μαζί με τις υπόλοιπες (πράγμα που οδήγησε στις πρόσφατες παραιτήσεις του προέδρου του ΕΣΕΤΕΚ ομότιμου καθηγητή του Πανεπιστημίου Χάρβαρντ Σπύρου Αρταβάνη-Τσάκωνα καθώς και μιας πλειάδας μελών του) ήταν και η δημιουργία ενός ενιαίου φορέα για την έρευνα.
Σε κρίσιμες στιγμές, είτε πρόκειται για πανδημίες είτε για φυσικά φαινόμενα με εν δυνάμει καταστροφικές συνέπειες, η καίρια σημασία της ύπαρξης ενός τέτοιου φορέα, που θα ιεραρχεί τις ερευνητικές ανάγκες της χώρας και θα φροντίζει για την κάλυψή τους με τον καλύτερο δυνατό τρόπο και ανεξάρτητα από (μικρο)πολιτικές σκοπιμότητες, γίνεται φανερότερη από ποτέ.
