Γέννημα της δεκαετίας του 1940 (29 Δεκεμβρίου, 1946) και θρέμμα της δεκαετίας του 1960 η Marianne Evelyn Gabriel Faithfull, άφησε το αντισυμβατικό αποτύπωμά της, στη μουσική, το τραγούδι, στους στίχους στη συγγραφή και κυρίως με την στάση ζωής της. Από την περασμένη Πέμπτη 30 Ιανουαρίου, πέρασε στην ιστορία, μέσω λιτής ανακοίνωσής του εκπροσώπου της : «με βαθιά λύπη ανακοινώνουμε το θάνατο της τραγουδίστριας, τραγουδοποιού και ηθοποιού Marianne Faithfull. Η Marianne πέθανε ειρηνικά στο Λονδίνο σήμερα, παρέα με την αγαπημένη της οικογένεια. Θα της λείψει πολύ».

Σαφώς θα λείψει στην οικογένειά της αλλά θα λείψει και σε όλους όσοι μεγάλωσαν με τα τραγούδια της ή την ανακάλυψαν αργότερα ως νεότεροι. Θα λείψει σε όλους όσοι, θέλουν από την μουσική και την τραγουδοποιία κάτι βαθύτερο και ουσιαστικότερο από τα top και τα charts, θα λείψει σε όλους όσοι, έβλεπαν, βλέπουν και θα βλέπουν το rock (με την ευρεία έννοια του όρου) όχι μόνο σαν μουσική αλλά και σαν κίνημα. Κίνημα που κάποτε ήθελε να αλλάξει τα πράγματα. Αλλά οι κοινωνίες δεν αλλάζουν με την μουσική. Έκανε όμως πολλά πράγματα να συμβούν. Και καλά και κακά.

Τα swingin’ Sixties

Η Marianne Faithfull έκανε το ντεμπούτο της το 1964 ως μία από τις πιο ελπιδοφόρες φωνές της βρετανικής εισβολής στις Ηνωμένες Πολιτείες. Ο μάνατζερ των Rolling Stones, Andrew Loog Oldham, την ανακάλυψε, γεγονός που οδήγησε τον Mick Jagger (τον ρομαντικό σύντροφό της) και τον Keith Richards να γράψουν το ντεμπούτο single της «As Tears Go By». Μουσικά, ωστόσο, ήταν πολύ μακριά από τους Stones, διαθέτοντας μια αβίαστα τρεμάμενη σοπράνο φωνή, εμποτισμένη με μπαρόκ ποπ στοιχεία ενώ όλα κυλούν σε  έναν νεφελώδη, φολκ μυστικισμό.

Μεταξύ 1964 – 1965, πέντε τραγούδια της βρέθηκαν στο Billboard Hot 100, με το «As Tears Go By» να ανεβαίνει στο υψηλότερο σημείο (No. 22). Στα τέλη της δεκαετίας του ’60, η εμπορική της παραγωγή σταμάτησε ουσιαστικά. Η επόμενη δεκαετία θα την βρει με λαρυγγίτιδα,  χρήση ναρκωτικών και κατάθλιψη. Ικανές και αναγκαίες συνθήκες που θα επηρεάσουν το (αναδυόμενο) ταλέντο της.  Το comeback της έγινε το 1979 με το πλέον επιδραστικό άλμπουμ της διαδρομής της. Ο λόγος για το «Broken English». Αυτό το αριστούργημα πήρε στοιχεία από τα ανερχόμενα post-punk και synth-pop κινήματα, για να απεικονίσει η δημιουργός του στο βινύλιο με σαρδόνιο τρόπο την ζωή της, την φθορά της από την δεκαετία του ΄60, χωρίς όμως να ζητήσει οίκτο. Η αισιοδοξία της δεκαετίας του ΄60 την είχε «κάψει».

Δέκα τραγούδια που σκιαγραφούν την Marianne Faithfull

10 – «With You in Mind»

Στο «Faithfull Forever» (1966), στο τρίτο επί αμερικάνικου εδάφους στούντιο άλμπουμ της, η τραγουδοποιός (με ανέπαφη ακόμη την σοπράνο φωνή της), παρουσιάζει αυτόν τον ψυχρό, γρήγορο και μυστηριώδη διαλογισμό για τον ρομαντικό χωρισμό (στίχοι Jackie DeShannon). Όπως η Joan Baez που τραγουδά το «Silver Dagger», η Faithfull ντύνει διακριτικά το «With You In Mind» με την παροδικότητα της ζωής.

9 – «In My Own Particular Way»

Η Faithfull στα μέσα της καριέρας της θα μπορούσε περιστασιακά να ακούγεται απογοητευμένη από την κούραση του κόσμου της, αλλά το 2018 με το «Negative Capability» (συμπαραγωγή του Warren Ellis των Bad Seeds), ακούγεται παράξενα γαλήνια ακόμη και σε μια στοιχειωμένη, μελαγχολική έκκληση όπως το «In My Own Particular Way». Θα ήθελε κάποιος να την να την αγαπήσει με τους δικούς της όρους, αλλά αν δεν συμβεί, θα εξακολουθεί να στέκεται όρθια και απαθής.  «Ξέρω ότι δεν είμαι νέα και είμαι κατεστραμμένη  / Αλλά είμαι ακόμα όμορφη, ευγενική και αστεία». Δεν πρόκειται για μελαγχολία αλλά ουσιαστικά για δήλωση γεγονότων και καταστάσεων.

8- «Strange Weather»

Το ομότιτλο με το τραγούδι άλμπουμ ηχογραφήθηκε το 1987, μετά 17 χρόνια εθισμού στην ηρωίνη το 1986. Εντυπωσιακή μίξη από ροκ , μπλουζ και σκοτεινό καμπαρέ, και παρόλο που κανένα από τα τραγούδια δεν γράφτηκε από τον Faithfull, όλα συνδέονται μεταξύ τους από την λεπτή παραγωγή του Hal Willner. Το τραγούδι είναι σύνθεση του Tom Waits και η ίδια το μετατρέπει σε σκοτεινό καμπαρέ κομμάτι. Το ακούς και χάνεσαι στον χρόνο.

7 – «Go Away From My World»

Σε αυτό το κομμάτι του 1965 – περιλαμβάνεται στο ομότιτλο άλμπουμ της – παρουσιάζει αντί για ένα καλοκάγαθο ποπ κομμάτι, την ιδιαίτερη ματιά της στην μοναξιά. Μοναξιά αντί του συμβιβασμού με κάποιον που δεν σε καλύπτει.

6 – «Tomorrow’s calling»

Αιθέρια φολκ/ ποπ με την φωνή της Faithfull, να παραδίδει μαθήματα, σε αυτό το κομμάτι του 1966. Πλανεύτρα και ενδοσκοπική, γοητεύει και σαγηνεύει τραγουδώντας  «Ασημένια πέταλα από πορσελάνινο τριαντάφυλλο / Ιστοί αράχνης από φιλιγκράν / Από πού τα παίρνω κανείς δεν ξέρει / Κανείς εκτός από εσάς δεν μπορεί να δει». Μεθυστική.

5- «Why’d Ya Do It»

Το άλμπουμ της «Broken English» είναι μια σκοτεινή, οδυνηρή υπόθεση, αλλά το τελευταίο κομμάτι – «Why’d Ya Do It» – κάνει τα περισσότερα τραγούδια που μιλούν για την «ανθρώπινη διάλυση» να μοιάζουν με τα «Παπάκια». Η Faithfull έπεισε τον Άγγλο ποιητή Heathcote Williams να την αφήσει να μετατρέψει το λυρικό του παραλήρημα (εναντίον ενός άπιστου συντρόφου) σε  αιχμηρή οδύσσεια του νέου κύματος. Περιγράφει λεπτομερώς την αφρισμένη μανία ενός προδομένου εραστή. Δεν τραγουδά. «Φτύνει» τις λέξεις. Punk attitude.

4 – «As Tears Go By»

Το ντεμπούτο single της Faithfull – από την πένα του Jagger, του Richards και του μάνατζέρ τους Andrew Loog Oldham – είναι δυστυχώς η πιο γνωστή ηχογράφηση της στην Αμερική. Μπορεί μεν να είναι ουσιαστικό κομμάτι της folk-pop της δεκαετίας του ’60, που την βοήθησε στην διαδρομή της, αλλά η αλήθεια είναι ότι έχει ερμηνεύσει πολύ καλύτερα και ιδιαίτερα κομμάτια.

3 – «Sister Morphine»

Συν-γραφή με τον Jagger/Richards (αν και έπρεπε να παλέψει για να βεβαιωθεί ότι πιστώθηκε με αυτόν τον τρόπο. Αυτοβιογραφικό κατά κάποιο τραγούδι ενώ η ίδια η Faithfull είχε δηλώσει στον  Guardian: «Η ιστορία είναι για έναν άνδρα, οποίος μετά από τροχαίο ατύχημα μεταφέρθηκε στο νοσοκομείο, σε τόσο άσχημα κατάσταση που θέλει να πεθάνει. Δεν είναι ακριβώς αυτό που συνέβη σε μένα, αλλά τα συναισθήματά μου για αυτό είναι μάλλον τα ίδια».

2 – «The Ballad of Lucy Jordan»

Εκπληκτική ερμηνεία της Faithfull σε αυτή τη σύνθεση του Shel Silverstein. Η φωνή της αποτυπώνει την συναισθηματική απελπισία των στίχων, τονίζοντας τον νευρικό κλονισμό της ομώνυμης απογοητευμένης νοικοκυράς. Τα synths του κομματιού έκαναν πολλούς να νιώσουν άσχημα (είμαστε στα 1979) αλλά η βρετανή ερμηνεύτρια έθεσε νέο πήχη για βάθος και εφευρετικότητα που λίγοι επαγγελματίες του εκκολαπτόμενου είδους θα έφταναν, στο μέλλον.

1 – «Broken English»

Οι εναρκτήριες νότες αυτού του απρόσμενου αριστουργήματος επιστροφής της Faithfull (1979, με το ομότιτλο άλμπουμ) είναι… υπερβολικά τέλειες. Synths που γρήγορα ισοπεδώνονται από μια τσαλακωμένη, αμείλικτη μπασογραμμή που στήνει την εξαντλημένη, τσαντισμένη διαμαρτυρία της Marianne όχι μόνο ενάντια στον Ψυχρό Πόλεμο, αλλά σε ολόκληρη την ανθρώπινη «λογική» του πολέμου. Η φωνή της δεν… ενοχλεί με τις γνωστές πένθιμες παγίδες των περισσότερων τραγουδιστών διαμαρτυρίας. Πολιτικός / κοινωνικός ύμνος.