Σε κινηματογραφοφιλικό «πλαίσιο» οι ταινίες της εβδομάδας που αρχίζουν να προβάλλονται από σήμερα περιέχουν κατ’ αρχάς μια αποκάλυψη: την υποψήφια για δύο Οσκαρ ταινία κινουμένων σχεδίων του Λετονού animateur Γκιντς Ζιλμπαλόντις που κοιτάζει σημαντικά ζητήματα του περιβάλλοντος μέσα από τα μάτια μιας πανέξυπνης μαύρης γάτας που προσφέρει απλόχερα μαθήματα επιβίωσης. Ένα «λοξό» «Γκραν τουρ» από την Πορτογαλία μας μεταφέρει στην Ασία περασμένων αλλά και σύγχρονων εποχών και ένας «Απρίλης» από τη Γεωργία επισημαίνει το «πατριαρχικό καθεστώς» μιας χώρας όπου οι αμβλώσεις είναι αμαρτία

Βαθμολογία

5: εξαιρετική

4: πολύ καλή

3: καλή

2: ενδιαφέρουσα

1: μέτρια

0: απαράδεκτη

Η γάτα που δεν φοβόταν το νερό (Flow, 2024)

Η γάτα και η κατεστραμμένη γη

Παραγωγή: διεθνής συμπαραγωγή με βασική χώρα την Λετονία

Σκηνοθεσία: Γκιντς Ζιλμπαλόντις

Χωρίς αμφιβολία, το πρώτο αριστούργημα της νέας χρονιάς είναι κινούμενο σχέδιο. Η «Γάτα που δεν φοβόταν το νερό» του Λετονού animateur Γκιντς Ζιλμπαλόντις είναι το καλύτερο κινούμενο σχέδιο που έχει γυριστεί ποτέ με ζώα, βάζει τα γυαλιά στην παιδική «τελειότητα» των Αμερικανών (που τις περισσότερες φορές αγγίζει τα όρια της αφέλειας) και λέει πολύ πιο ουσιαστικά πράγματα από τις πιο έγκυρες επιστημονικές διαλέξεις για τους περιλλοντικούς κινδύνους, την κλιματική αλλαγή και τις θεομηνίες που ζούμε και πολύ πιθανόν θα ζήσουμε στο μέλλον. Και δικαίως είναι υποψήφια στα φετινά Οσκαρ, με δύο υποψηφιότητες, στην κατηγορία της καλύτερης ταινίας κινουμένων σχεδίων και σε εκείνη της καλύτερης μη αγγλόφωνης, διεθνούς ταινίας.

Εξέχουσας σημασίας το γεγονός ότι ο Ζιλμπαλόντις και το επιτελείο του απέφυγαν την παγίδα του λόγου. Σε αυτή την ταινία τα ζώα μιλούν σαν …ζώα. Δεν «βοηθιούνται» από κάποια ανθρώπινη γλώσσα. Κάθε άλλο. Εκτός από το ότι δεν ακούμε ποτέ ανθρώπινη γλώσσα, κάθε ζώο έχει την δική του φωνή, αυτή που αναγνωρίζουμε. Η γάτα νιαουρίζει. Ο σκύλος γαβγίζει. Το πουλί κελαηδάει. Και ούτω καθεξής.

Τι πιο απλό αλλά συγχρόνως αδιανόητο ως τώρα σε κινούμενο σχέδιο! Από μόνο του, αυτό το ευφυές εύρημα οδηγεί την ταινία σε έναν κόσμο πέρα για πέρα πιστευτό, έναν κόσμο για τον οποίο δεν χρειάζεται να καταλάβουμε τι γίνεται μέσω της βαρετής φωνής κάποιου αφηγητή (άλλο ένα κλισέ που αποφεύγεται), έναν κόσμο που είναι μεν ο δικός μας αλλά χωρίς τους ανθρώπους. Που πήγαν αλήθεια οι άνθρωποι;

Σύντομα θα αντιληφθούμε ότι ο κόσμος που βλέπουμε έχει υποστεί κάποια καταστροφή η οποία συνεχίζεται. Ωστόσο, φόντο της ταινίας δεν είναι μια μετα αποκαλυπτική, κατεστραμμένη γη τύπου Mad Max, έτσι όπως την έχουμε συνηθίσει στο σινεμά. Είναι εκείνη ενός φυσικού τοπίου που δέχεται το ένα πλήγμα μετά το άλλο, κυρίως από πλημμύρες. Η επιβίωση των ζώων σε μια λιλιπούτεια «κιβωτό του Νώε» δίνει στην ταινία το απαραίτητο στοιχείο της περιπέτειας και το ταξίδι τους δεν θα μας αφήσει σε ησυχία καθ’όλη την διάρκεια της ταινίας που δεν ξεπερνά τα 84’.

Η διάκριση της «Γάτας που δεν φοβόταν το νερό» στα φετινά Οσκαρ όπου διεκδικεί δύο, ως καλύερο κινούμενο σχέδιο και ως μη αγγλόφωνη, διεθνή ταινία ήταν το λιγότερο για αυτό το κομψοτέχνημα πο γράφει κινηματογραφική ιστορία.

Βαθμολογία: 5

ΑΘΗΝΑ: CINOBO ΟΠΕΡΑ – CINOBO ΠΑΤΗΣΙΩΝ – ΑΕΛΛΩ – VILLAGE ΠΑΓΚΡΑΤΙ – OPTIONS ΙΛΙΟΝ – ΣΠΟΡΤΙΓΚ – NANA – ΔΑΝΑΟΣ – VILLAGE CINEMAS MALL – ΚΗΦΙΣΙΑ – ΤΡΙΑ ΑΣΤΕΡΙΑ – ΠΑΡΑΔΕΙΣΟΣ ΚΟΡΥΔΑΛΛΟΣ – ΦΟΙΒΟΣ κ.α. ΘΕΣ/ΚΗ: OPTION CINEMAS – ΠΑΥΛΟΣ ΖΑΝΝΑΣ – ΜΑΚΕΔΟΝΙΚΟΝ – CINEΜΑ ΟΝΕ κ.α.

——————————————————————–

Γκραν Τουρ (Grand Tour)

Παιχνίδια με τον χρόνο και το σινεμά

Παραγωγή: διεθνής συμπαραγωγή με βασική χώρα την Πορτογαλία

Σκηνοθεσία: Μιγκέλ Γκόμες

Ηθοποιοί: Γκονσάλο Γουάντιγκτον, Κρίστα Αλφαϊάτε κ.α.

Στην τελευταία δημιουργία του Μιγκέλ Γκόμες, του πιο σημαντικού ίσως Πορτογάλου κινηματογραφικού auteur των καιρών μας, παρακολουθούμε ένα γοητευτικό στην όψη αλαλούμ που με ένα μαγικό τρόπο καταφέρνει να σε παρασύρει στον μυστηριώδη κόσμο του. Και το κάνει αβίαστα, σχεδόν οργανικά. Παρότι δε, γεμάτο πληροφορίες ποτέ δεν σε «καθοδηγεί», ποτέ δεν δίνει μια ξεκάθαρη εικόνα του τι ακριβώς βλέπεις. Και αυτό είναι ακόμα πιο περίεργο εφόσον ουσιαστικά μιλάμε για το παράλληλο ταξίδι δυο ανθρώπων, ενός άντρα (Γκονσάλο Γουάντιγκτον) και μιας γυναίκας (Κρίστα Αλφαϊάτε) σε μια Ασία περασμένων εποχών (η ιστορία υποτίθεται ότι τοποθετείται το 1918).

Και όταν λέμε Ασία εννοούμε σχεδόν όλες της χώρες της Ασίας. Βιρμανία, Βιετνάμ, Φιλιππίνες, Σιγκαπούρη, Ιαπωνία, Κίνα… Η γυναίκα αναζητά τον άντρα που την εγκατέλειψε. Ο άντρας που μιλά πορτογαλικά αλλά κάποια στιγμή ακούμε ότι «είναι ο άνθρωπος των Βρετανών στην Βιρμανία» μετακινείται διαρκώς για να την αποφύγει. Και οι δύο θα συναντήσουν αλλόκοτα πρόσωπα, θα ζήσουν αλλοκοτες εμπειρίες, θα μάθουν αλλόκοτα εθιμα, θα ακούσουν αλλοκοτες ιστορίες. Αυτή η ταινία είναι ο ορισμός του αλλόκοτου!

Στο πρώτο μισό της ο φακός εστιάζει στον άντρα. Στο δεύτερο μισό κεντρικό πρόσωπο είναι η γυναίκα. Όμως ο Γκόμες θέλει να «παίξει» το παιχνίδι του σινεμά και μάλιστα όσο πιο ελεύθερα και άνευ ορίων μπορεί. Οπότε εντάσει στην «άχρονη» τελικά αυτή ταινία, σκηνές από την σύγχρονη εικόνα όλων των παραπάνω χωρών. Σκηνές στις αγορές, σκηνές με τα εκατοντάδες μηχανάκια στους δρόμους των πόλεων υπό τους ήχους… κλασικής μουσικής, σκηνές με κοκορομαχίες.

Συστατικά μιας σινεφίλ σαλάτας με συνεπιβάτες το παραμύθι, το ντοκιμαντέρ, το ασπρόμαυρο φιλμ και το έγχρωμο, το παρελθόν και το παρόν και σε όποια γλώσσα μπορεί κανείς να φανταστεί (πέρα από τις ασιατικές, ακούμε γαλλικά, πορτογαλικά, αγγλικά). Φιλμ ποιητικό, σουρεαλιστικό, απαιτητικό αλλά και εντελώς …ταξιδιάρικο, δικαίως κέρδισε το βραβείο σκηνοθεσίας στο περσινό φεστιβάλ των Καννών.

Βαθμολογία: 3

ΑΘΗΝΑ: ΑΣΤΟΡ – NEWMAN – ΤΑΙΝΙΟΘΗΚΗ ΕΛΛΑΔΑΣ – ΓΑΛΑΞΙΑΣ

——————————————————————–

Απρίλης (April)

Αμβλώσεις στην χώρα της πατριαρχίας

Παραγωγή: Γεωργία/ Ιταλία/ Γαλλία, 2024

Σκηνοθεσία: Ντέα Κουλουμπεγκασβίλι

Ηθοποιοί: Ία Σουκχιτασβίλι, Μεράμπ Νινίτζε κ.α.

Στη δεύτερη μεγάλου μήκους μυθοπλασίας της εξαιρετικά ταλαντούχας Γεωργιανής σκηνοθέτριας Ντέα Κουλουμπεγκασβίλι κεντρικό πρόσωπο είναι η Νίνα (Ία Σουκχιτασβίλι) μια εξειδικευμένη μαιευτήρας σε κλινική της Αν. Γεωργίας, κατηγορείται για τον θάνατο ενός βρέφους μετά από εξαιρετικά δύσκολο τοκετό. Η θέση της δυχαιρένει γιατί όλοι γνωρίζουν ότι όχι μόνο προσφέρει αντισυλληπτικά χάπια στα κρυφά σε γυναίκες της τριγύρω επαρχίας, αλλά συγχρόνως πραγματοποιεί παράνομες εκτρώσεις.

Το λάθος της στην επέμβαση το μαθαίνουμε στη αρχή μιας ταινίας που διαρκεί δύο ώρες και 14 λεπτά, κατά την διάρκεια των οποίων γινόμαστε μάρτυρες πολλών εξαιρετικά δυσάρεστων καταστάσεων που στην πραγματικότητα φωτίζουν το αυστηρά συντηρητικό και απολύτως πατριαρχικό πρόσωπο αυτής της χώρας.

Στην Ανατολική Γεωργί η άμβλωση θεωρείται νόμιμη ως τις δώδεκα εβδομάδες κύησης, όμως οι κλινικές εφόσον έχουν το δικαίωμα να επιλέξουν αν θέλουν να την κάνουν και στην πλειοψηφία τους αρνούνται να την κάνουν. Επίσης, ενώ αμβλώσεις γίνονται σε όλη την χώρα, στατιστικά στοιχεία για το αν πραγματοποιούνται σε αγροτικά νοσοκομεία δεν υπάρχουν. Ακόμη και το αντισυλληπτικό χάπι αποτελεί τεράστιο πρόβλημα και ενώ επισήμως, ένα νοσοκομείο οφείλει να δώσει το χάπι σε μία ασθενή που το χρειάζεται, πολλά αγροτικά νοσοκομεία απλώς δεν το διαθέτουν. Και μαζί με όλα αυτά, η κυβέρνηση της χώρας όχι απλώς υποστηρίζει ότι οι αμβλώσεις πρέπει να απαγορευτούν τελείως αλλά αμφισβητεί αν οι ανύπαντρες γυναίκες, ή ακόμη και ένα ανύπαντρο ζευγάρι θα πρέπει να έχουν δικαίωμα στην υιοθεσία.

Με αυτά τα δεδομένα, πολλά από τα οποία ακούμε στην ταινία, η Κουλουμπεγκασβίλι κινηματογραφεί το θέμα της με σαδιστική επιμονή στην λεπτομερεις. Χειρίζεται την κάμερα ελλειπτικά, την αφήνει σταθερή μπροστά στα δρώμενα – είτε την «ανάκριση» της Νίνα από συναδέλφους της, είτε την διαδικασία ενός τοκετού. Ο φακός παρακολουθεί τα όσα συμβαίνουν από τόσο κοντινή απόσταση που όσο περισσότερο παραμένει πάνω στο είδωλο, τόσο πιο πολύ σε καθηλώνει στην θέση σου, σχεδόν σου απαγορεύει να αποσπάσεις την προσοχή σου.

Βαθμολογία: 3

ΑΘΗΝΑ: ΤΑΙΝΙΟΘΗΚΗ ΕΛΛΑΔΑΣ – ΕΛΛΗ – ΝΙΡΒΑΝΑ

——————————————————————–

Companion

Θηλυκό ρομπότ ερωτεύεται και… εκδικείται

Παραγωγή: ΗΠΑ, 2025

Σκηνοθεσία: Ντριού Χάνκοκ

Ηθοποιοί: Σόφι Θάτσερ, Τζακ Κουέιντ κ.α.

Στην πρόσφατη μόδα των ταινιών που με όποιον τρόπο μπορούν προσπαθούν να προασπίσουν τα δικαιώματα της γυναίκας μπορεί κανείς να βρει πραγματικά απίστευτες ιδέες όπως συμβαίνει σε αυτό το θρίλερ όπου εκδικητής είναι …ρομπότ γένους θηλυκού (Σόφι Θάτσερ)! Με αφηγητή το ίδιο το ρομπότ μαθαίνουμε πως βρέθηκε στην κατοχή ενός κακομαθημένου νεαρού (Τζακ Κουέιντ) που το πήρε ως σύντροφο με σκοπό να το χρησιμοποιήσει δολίως ήτοι να κλέψει την περιουσία ενός άλλου «κακού» παιδιού που τυγχάνει Ρώσος στην Αμερική. Μόνο που το ρομπότ τον…ερωτεύεται στ’ αλήθεια – ή μήπως όχι; Αλλά τελικά ποιος νοιάζεται;

Πιο αμήχανη προσπάθεια θρίλερ στα όρια του σπλάτερ σε συνδυασμό με κοινωνικό σχόλιο του νηπιαγωγείου δεν μπορείς να φανταστείς και όλα οφείλονται στο μάλλον ανούσιο σενάριο (του Χάνκοκ), που δεν ξέρει πως ακριβώς να εκμεταλλευτεί την ιδέα που έχει υιοθετήσει από το μακρινό παρελθόν στην δεκαετία του 1970 και το αν όχι σπουδαίο σίγουρα καλύτερο από τούτο εδώ θρίλερ επιστημονικής φαντασίας «Ο επαναστάτης της νύχτας» (Westworld, 1973) όπου στην θέση του αδιστακτου ρομπότ ήταν ο Γιουλ Μπρίνερ σατιρίζοντας μάλιστα έναν από τους διασημότερους ήρωες της καριέρας του, τον πιστολέρο Γουίλ στο γουέστερν «Και οι επτά ήταν υπέροχοι». Καλύτερα να δείτε σε streaming αυτή την ταινία (στην οποία μάλιστα προσφάτως βασίστηκε και μια μίνι σειρά) παρά να σπαταλήσετε τον χρόνο σας στο «Companion».

Βαθμολογία: 1 ½

ΑΘΗΝΑ: ΟΛΑ ΤΑ VILLAGE MALL – ΟΛΑ ΤΑ OPTIONS – ΑΘΗΝΑΙΟΝ – ΑΕΛΛΩ – ΝΑΝΑ – ΦΟΙΒΟΣ – ΕΛΙΖΕ – ΑΡΤΕΜΙΣ ΜΑΡΚΟΠΟΥΛΟ ΘΕΣ/ΚΗ: ODEON ΠΛΑΤΕΙΑ – CINEMA ONE κ.α.

——————————————————————–

Επικίνδυνη πτήση (Flight risk)

Το νέο σκηνοθετικό στοίχημα του Μελ Γκίμπσον

Παραγωγή: ΗΠΑ, 2025

Σκηνοθεσία: Μελ Γκίμπσον

Ηθοποιοί: Μισέλ Ντόκερι, Τόφερ Γκρέις, Μαρκ Γουόλμπεργκ

Οσο και αν κάποιος μπορεί να διαφωνήσει για την ιδεολογία της ανεξέλεγκτης βίας των ταινιών που υπογράφει ο Μελ Γκίμπσον («Braveheart», το «Apocalypto» και τα «Πάθη του Χριστού»), είναι αδύνατον να μην εκτιμήσει την σκηνοθετική του ματιά. Το ίδιο μπορείς να πεις και για την «Επικίνδυη πτήση» (Flight risk, ΗΠΑ, 2025). Το σκηνοθετικό στοίχημά του εδώ φαίνεται ότι ήταν να κρατήσει τον θεατή στην θέση σου έχοντας μόνον τρία πρόσωπα και έναν περιορισμένο χώρο στην διάθεσή του.

Ο χώρος είναι το εσωτερικό ενός μικρού αεροπλάνου που κάνει μια πτήση από την Αλάσκα προς την Νέα Υόρκη και τα πρόσωπα είναι οι επιβάτες του: μια δυναμική αλλά ανασφαλής πράκτορας του FBI (Μισέλ Ντόκερι), ο ενοχλητικό αλλά έξυπνος ουσιώδης μάρτυράς σε μια μεγάλη υπόθεση (Τόφερ Γκρέις) τον οποίο συνοδεύει και βέβαια ο πιλότος (Μαρκ Γουόλμπεργκ), ο οποίος είναι το πρόσωπο κλειδί στην εξέλιξη της ιστορίας. Καταλήγουμε λοιπόν σε ένα συμπαθέστατο θεαματικό b movie το οποίο ναι μεν χαζεύεις αλλά είτε το έχεις δει είτε όχι, το ίδιο και το αυτό, Μπροστά δε στις ταινίες που ο Γκίμπσον έχει μέχρι σήμερα σκηνοθετήσει, μοιαζει με μεγάλης διάρκειας ανέκδοτο.

Βαθμολογία: 1 ½

ΑΘΗΝΑ: ΟΛΑ ΤΑ VILLAGE – ΟΛΑ ΤΑ OPTIONS – ΑΕΛΛΩ – ΝΑΝΑ – ΡΕΝΑ ΒΛΑΧΟΠΟΥΛΟΥ κ.α. ΘΕΣ/ΚΗ: VILLAGE COSMOS – ODEON ΠΛATEIA κ.α.

——————————————————————–

Δύο ντοκιμαντέρ

Με το ντοκιμαντέρ «Λενάκι, δυο φωτιές και δυο κατάρες» (Ελλάδα, 2023) που προβάλλεται στην ΤΑΙΝΙΟΘΗΚΗ ΕΛΛΑΔΑΣ, ο Δημήτρης Ινδαρές, σκηνοθέτης του «Τσαλαπετεινού του Wyoming» (1994), καταπιάνεται με την υπόθεση εμπρησμού ενός πατρογονικού πύργου στο Λειβάρτζι Καλαβρύτων, συνδυάζοντάς το με έναν γοητευτικό έρωτα περασμένων εποχών – για την ακρίβεια του ειδυλλίου δυο αλλοθρήσκων στην ορεινή Πελοπόννησο λίγο πριν την Επανάσταση του 1821. Αυτή η τρυφερή αναψηλάφηση ενός παρελθόντος που έχει τα χαρακτηριστικά παραμυθιού και την ηχητική ενδυμασία της μοναδικής παράδοσης του ελληνικού δημοτικού τραγουδιού, σήμανε την επιστροφή στην κινηματογραφική δημιουργία ενός ταλαντούχου και ευαίσθητου καλλιτέχνη ο οποίος αδίκως ταλαιπωρήθηκε από την ελληνική δικαιοσύνη, όταν τον Δεκέμβριο του 2019 μαζί με την οικογένειά του κατηγορήθηκε για τα επεισόδια που είχαν σημειωθεί κατά τη διάρκεια εκκένωσης κατάληψης, δίπλα στο σπίτι τους στο Κουκάκι. Εν προκειμένω, η δημιουργία ήταν και μια κάπως προσωπική υπόθεση γιατί σχετίζεται με το οικογενειακό παρελθόν του Ινδαρέ καθώς όλα ξεκίνησαν από το ενδιαφέρον ενός ερευνητή από την Αυστραλία για τον προπάππο του σκηνοθέτης που το 1867 προσπαθούσε να δημιουργήσει εκεί κίνημα Φιλελληνικό προς ενίσχυση της Μεγάλης Κρητικής Επανάστασης.

Στον ΔΑΝΑΟ προβάλλεται η Νορβηγική πρόταση για Όσκαρ Καλύτερης Διεθνούς Ταινίας το 2024 «Τραγούδια της γης» (Fedrelandet, Fedrelandet2023) στην οποία executive producers είναι οι Λιβ Ούλμαν, Βιμ Βέντερς. Σύμφωνα με το δελτίο τύπου της ταινίας «Τα τραγούδια της γης» μεταφέρουν τον θεατή βαθιά στην καρδιά της νορβηγικής εξοχής, στη γραφική κοιλάδα του Ολντεντάλεν (Oldedalen), εκεί όπου οι κύκλοι χρόνου, ζωής και φύσης μπλέκονται αξεδιάλυτα. Κατά τη διάρκεια ενός ολόκληρου έτους, η σκηνοθέτρια ακολουθεί τον 85χρονο πατέρα της καθώς εκείνος διασχίζει, ίσως για τελευταία φορά, τα μονοπάτια που χαράχτηκαν από γενιές και γενιές των προγόνων του.» Η ταινία έκανε πρεμιέρα στο 26ο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης, κέρδισε το Βραβείο Καλύτερης Φωτογραφίας στο Nordic Docs (2023) αλλά και το Βραβείο Καλύτερης Πρωτότυπης Μουσικής σε Ντοκιμαντέρ στο International Sound & Film Music Festival 2024. Να σημειωθεί ότι η Συμφωνική Ορχήστρα του Λονδίνου εκτελεί το soundtrack.

——————————————————————–

Προβάλλονται επίσης οι ταινίες «Πίτερ Παν Εφιάλτης στην χώρα του ποτέ» (Peter Pan’s Neverland Nightmare, ΗΠΑ, 2024), αιμόφυρτο θρίλερ στα όρια της αθλιότητας που εκμεταλλεύεται και καταστρέφει τον ήρωα του γνωστού παραμυθιού (σκηνοθεσία Σκοτ Τσέιμπερς με τους Πίτερ Ντεσούζα Φέιγκονεϊ, Τζένι Μίλερ) και «Μια νύχτα με τα ζωόμπι» (Night of the Zoopocalypse, Γαλλία/ Καναδάς/ Βέλγιο, 2024), κινούμενο σχέδιο των Ρικάρντο Κέρτις, Ροντρίγκο Περέζ-Κάστρο, όπου μια μικρή ομάδα ζώων αναλαμβάνει την αποτροπή της διαδοσης ενός ιού που μετατρέπει τα ζώα σε ζόμπι και που έφτασε στον ζωολογικό κήπο τους όταν ένας κομήτης έπεσε εκεί (η ταινία έχει όλα όσα έλεγα πιο πάνω ότι ….δεν έχει το αριστουργηματικό «Η γάτα που δεν φοβόταν το νερό»).