Αύγουστος 2016. Εγκαίνια υδροηλεκτρικού έργου Rapun 3&4, Αρχιεπίσκοπος Αναστάσιος: «….Σε εκείνη την περίοδο της αβεβαιότητος (1991 κ. ε.), της αγωνίας και της φτώχειας, το βασικό μήνυμά μας ήταν: Τολμούμε να ελπίζουμε! Όχι γιατί είμαστε αφελείς ή ότι δεν βλέπουμε το πλήθος των αντιξοοτήτων που ορθώνονται εμπρός μας, αλλά διότι πιστεύουμε ότι πάνω από όλες τις εξουσίες που επηρεάζουν τον κόσμο, τελικά η Ύψιστη Πραγματικότητα… Είναι γνωστό ότι δεν περιοριστήκαμε αποκλειστικά στην ανασυγκρότηση της Ορθοδόξου Αυτοκεφάλου Εκκλησίας της Αλβανίας,…, αλλά επεκταθήκαμε και σε έργα αγάπης σε πολλές κατευθύνσεις: Στους τομείς υγείας, παιδείας, αγροτικής αναπτύξεως, πολιτισμού και οικολογίας.
Ένα τέτοιο έργο ελπίδος και αγάπης είναι και το έργο το οποίο εγκαινιάζουμε σήμερα. Γεννήθηκε από το όραμα να εξασφαλίσουμε σταθερούς εγχώριους πόρους, πού προσφέρουν τη δυνατότητα να συνεχίσουμε τα κοινωφελή έργα, τα οποία μέχρι σήμερα πραγματοποιήθηκαν…με τη συμβολή και τις δωρεές φίλων μας από το εξωτερικό.
Το έργο το οποίο εγκαινιάζουμε σήμερα έχει τέσσερα βασικά χαρακτηριστικά: α) Ανταποκρίνεται πλήρως στις περιβαλλοντολογικές προδιαγραφές, β) Στηρίζεται στην αξιοποίηση ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, γ) Έχει προφανή αναπτυξιακό χαρακτήρα, διότι συμβάλλει στην αύξηση της ηλεκτρικής ενέργειας σε όλη την χώρα και δ) Έχει ευρύτατο κοινωνικό σκοπό. Όλα τα έσοδά του θα διατίθενται για την ενίσχυση της παιδείας (εκπαιδευτικών ιδρυμάτων, υποτροφιών κ.λπ.) , φιλανθρωπικών, ιεραποστολικών και πολιτιστικών αναγκών. Γενικά θα εξασφαλίσει την οικονομική δυνατότητα στην Ορθόδοξο Αυτοκέφαλο Εκκλησία της Αλβανίας να συνεχίσει την αποστολή της, να τολμά, να ελπίζει και να αγωνίζεται με όλες της τις δυνάμεις για την ακτινοβολία της πίστεως, της αγάπης, της συμφιλιώσεως ανθρώπων και λαών…..».
Ο ανελέητος διωγμός της Εκκλησίας της Αλβανίας
Η οικονομική εξαθλίωση της Ορθόδοξης Εκκλησίας της Αλβανίας πραγματοποιήθηκε με σταδιακά βήματα και με δόλιο απάνθρωπο σχέδιο. Το 1953, το κομμουνιστικό καθεστώς κατάργησε τα δελτία τροφίμων και ενδυμάτων που έπαιρναν ως ενίσχυση οι κατώτεροι κληρικοί ως συμπλήρωμα του εισοδήματός τους, με αποτέλεσμα την ασφυξία των εγγάμων κληρικών και των οικογενειών. Στο διάστημα 1961-1965 η επιτήρηση και η πίεση του κλήρου και της περιουσίας της Εκκλησίας αυξάνονταν διαρκώς.
Το έτος 1967 με το Σύνταγμά της η Αλβανία κηρύχτηκε η πρώτη άθεη χώρα του κόσμου. Η μόνη θρησκεία και πίστη ήταν η «αλβανικότητα». Έκτοτε ο διωγμός ήταν ανελέητος . Δεν έμοιαζε πλέον, με τους οπωσδήποτε οδυνηρούς, που υπέστησαν οι Ορθόδοξοι στις χώρες του υπαρκτού τότε κουμμουνισμού. Εδώ ο στόχος ήταν η ολοκληρωτική σε βάθος και πλάτος εκρίζωση της Ορθοδοξίας. Επί είκοσι δύο χρόνια, μέχρι την πτώση του ολοκληρωτισμού (1989) είχαν όλα εξολοθρευθεί : ο κλήρος, η περιουσία, οι υποδομές. Μόνον το καντήλι της πίστης με τρεμάμενο φως, κρυμμένο στις καρδιές από τον φόβο των φονικών διωγμών έκαιγε…
Πρώτα, δημεύθηκαν γη, ακίνητα, τραπεζικοί λογαριασμοί, με αποτέλεσμα να χαθεί οποιαδήποτε οικονομική αυτονομία και βιωσιμότητα. Το καθεστώς Χότζα συστηματικά πήρε στην κατοχή του τα πάντα: α) Εκτάσεις γης και αγροτεμάχια ναών και μοναστηριών πέρασαν σε αγροτικούς συνεταιρισμούς. β) Ακίνητη περιουσία σε αστικές περιοχές κρατικοποιήθηκαν. γ)Τραπεζικοί λογαριασμοί με χρήματα από δωρεές πιστών δεσμεύτηκαν. Έτσι, η Εκκλησία στερημένη από οικονομική αυτοτέλεια για τους μισθούς των κληρικών και την αντιμετώπιση των αναγκών τους εξαρτήθηκε αποκλειστικά από το έλεος του κράτους που επεδίωκε την καταστροφή της.
Όταν ο Αρχιεπίσκοπος Αναστάσιος περιόδευε ως Έξαρχος (1991-1992) τη χώρα και επισκεπτόταν τα διάφορα μέρη λατρείας συνήθιζε με πόνο να αναφωνεί: Καταστροφή! Απόλυτη καταστροφή!
Και έκτοτε επί 32 χρόνια από τα ερείπια έγινε το θαύμα και η Εκκλησία μας αναστήθηκε. Πάντοτε μάς επαναλάμβανε πως μία Εκκλησία χρειάζεται δικούς της πόρους για να επιτελεί το έργο της. Για τον σκοπό αυτό δεν παραλείφτηκαν οι γνωστοί τρόποι γι αυτές τις περιπτώσεις από άλλες Εκκλησίας. Ωστόσο η πολύτιμη εκκλησιαστική περιουσία δεν έχει επιστραφεί και ούτε διαφαίνεται παρόμοια διάθεση, γεγονός που αποστερεί από σημαντικούς πόρους.
Ο Αρχιεπίσκοπος που τόλμησε να καινοτομήσει
Πολλοί χαρακτηρισμοί περιγράφουν τον Αρχιεπίσκοπό μας. Εμείς τον θυμόμαστε ανάμεσα στους άλλους τον Μακαριώτατο που τολμά και καινοτομεί! Με αυτόν τον τρόπο το όνειρο μιας Εκκλησίας καλά θεμελιωμένης με οικονομική ευστάθεια έγινε πραγματικότητα.
Κατά την περίοδο 2009-2011, εφαρμόστηκε νομοθετικό πλαίσιο για υδροηλεκτρικά έργα στην Αλβανία. Δημοσιεύτηκαν προσκλήσεις ενδιαφέροντος και προκηρύξεις έργων που κίνησαν τη σχετική διαδικασία για την κατασκευή υδροηλεκτρικών μονάδων. Ο Αρχιεπίσκοπος Αναστάσιος, αναγνώρισε μια στρατηγική ευκαιρία για μία επένδυση οικονομικής ευστάθειας. Έτσι τόλμησε την κατασκευή υδροηλεκτρικών σταθμών. Σήμερα, η Εκκλησία διαθέτει τρεις υδροηλεκτρικούς σταθμούς συνολικής ισχύος 19 MW.
![](https://www.tovima.gr/wp-content/uploads/2025/01/29/ydroelectric-1024x568.jpg)
Πανοραμική όψη του έργου
Η επιλογή του πρώτου υδροηλεκτρικού έργου Rrapun 3 & 4 βασίστηκε σε μια σειρά στρατηγικών παραγόντων και το ίδιο ίσχυσε και για τα άλλα δύο που ακολούθησαν: 1 Πλήρης έλεγχος και αυτονομία, ως προς τους δικαιούχους από τους οποίους αγοράστηκε. 2. Οικονομική βιωσιμότητα και προοπτική. 3.Περιβαλλοντική και κοινωνική συμβατότητα. 4. Στρατηγική γεωγραφική θέση. 5. Ευνοϊκό οικονομικό πλαίσιο (χαμηλό ποσοστό μόνιμου τέλους).
Ο μακαριστός Αρχιεπίσκοπος και Πατέρας μας κυρός Αναστάσιος, ιεραπόστολος στα ίχνη του Αποστόλου Παύλου και των Θεσσαλονικέων αδελφών φωτιστών των Σλάβων Αγίων Κυρίλλου και Μεθοδίου τόνιζε τις θεμελιώδεις αρχές της ορθόδοξης ιεραποστολής: κατάρτιση τοπικού κλήρου σεβασμός της τοπικής γλώσσας στη θεία λατρεία και οικονομική αυτοδυναμία. Και αυτό ακριβώς έκανε από τότε που ήρθε να κηρύξει και πάλι το ευαγγέλιο και να ανασυγκροτήσει τη θαμμένη στα ερείπια του αθεϊσμού την Ορθόδοξο Αυτοκέφαλο Εκκλησία της Αλβανίας.
![](https://www.tovima.gr/wp-content/uploads/2025/01/29/grgh-1024x767.jpg)
Επίσκεψη πρωθυπουργού
π. Χαράλαμπος Γκιόκας, Μέγας Οικονόμος