Η επάνοδος του Ντόναλντ Τραμπ στον Λευκό Οίκο έχει δημιουργήσει αναταραχή στις διατλαντικές σχέσεις, με ένα από τα σημαντικότερα «αγκάθια» στη συνεργασία των ΗΠΑ με τους συμμάχους τους στο ΝΑΤΟ να αποτελεί το ζήτημα των χρημάτων που καταβάλλουν τα κράτη-μέλη για τις αμυντικές τους δαπάνες.
Ήδη από την πρώτη του περίοδο στον Λευκό Οίκο (2017-2021), ο Τραμπ είχε πιέσει για την αύξηση των αμυντικών δαπανών, θέτοντας τότε ως ελάχιστο όριο το 4% του προϋπολογισμού για κάθε κράτος-μέλος. Κατά τη διάρκεια μάλιστα μιας έκτακτης συνόδου του ΝΑΤΟ, το 2018 στις Βρυξέλλες, ο πρόεδρος των ΗΠΑ είχε απειλήσει μέχρι και με αποχώρηση της χώρας του από τη συμμαχία σε περίπτωση που η απαίτηση του δεν γινόταν αποδεκτή. Κάτι τέτοιο βέβαια δεν συνέβη, αλλά το θέμα επανέρχεται στο τραπέζι των συζητήσεων μετά την επανεκλογή του.
Τραμπ: «Οι ΗΠΑ προστατεύουν τα μέλη της Συμμαχίας αλλά όχι το αντίστροφο»
Συγκεκριμένα, ο αμερικανός πρόεδρος δήλωσε την περασμένη Πέμπτη ότι δεν είναι βέβαιος πως οι Ηνωμένες Πολιτείες θα έπρεπε να δαπανούν οτιδήποτε για το ΝΑΤΟ, λέγοντας σε δημοσιογράφους πως οι ΗΠΑ προστατεύουν τα μέλη της Συμμαχίας, αλλά όχι το αντίστροφο.
Νωρίτερα, είχε αξιώσει από τα υπόλοιπα μέλη της Συμμαχίας ν’ αυξήσουν τις αμυντικές τους δαπάνες στο 5% του ΑΕΠ τους – μια τεράστια αύξηση σε σύγκριση με τον σημερινό στόχο του 2% και ένα ποσοστό που καμία χώρα του ΝΑΤΟ, συμπεριλαμβανομένων των ΗΠΑ, δεν φθάνει μέχρι στιγμής.
«Δεν είμαι βέβαιος ότι θα έπρεπε να δαπανούμε οτιδήποτε, αλλά σίγουρα πρέπει να τους βοηθάμε», είπε ο Τραμπ σε δημοσιογράφους μετά την υπογραφή εκτελεστικού διατάγματος στον Λευκό Οίκο. «Εμείς τους προστατεύουμε. Εκείνοι δεν μας προστατεύουν», τόνισε εμφατικά.
«Θα έπρεπε ν’ ανέβουν από το 2% στο 5% (του ΑΕΠ)» συμπλήρωσε αναφερόμενος στο ύψος των αμυντικών δαπανών κάθε χώρας μέλους του ΝΑΤΟ, επαναλαμβάνοντας όσα είχε πει απευθυνόμενος μέσω βιντεοσύνδεσης στο Παγκόσμιο Οικονομικό Φόρουμ, στο Νταβός της Ελβετίας.
Γ.Γ. ΝΑΤΟ: Ο Τραμπ «έχει δίκιο» για τις αμυντικές δαπάνες της Ευρώπης
Από την πλευρά του, ο γενικός γραμματέας του ΝΑΤΟ Μαρκ Ρούτε, δίνει απόλυτο δίκιο στον Τραμπ για το θέμα των αμυντικών δαπανών της Ευρώπης, παρότι ως πρωθυπουργός της Ολλανδίας από το 2010 έως το 2024 δεν είχε αυξήσει ιδιαίτερα της αμυντικές δαπάνες της χώρας του.
«Έχει δίκιο φυσικά στην αναφορά του ότι το πρόβλημα δεν είναι οι ΗΠΑ και το πρόβλημα είναι η Ευρώπη», είπε χαρακτηριστικά ο Ρούτε σε συζήτηση για την Ουκρανία στο Παγκόσμιο Οικονομικό Φόρουμ του Νταβός. Στη συζήτηση συμμετείχε και ο πιστός υποστηρικτής του Τραμπ, Ρίτσαρντ Γκρένελ, ο οποίος έχει αποφασιστεί να είναι ο νέος απεσταλμένος του Λευκού Οίκου για «ειδικές αποστολές».
Ο Γκρένελ επέκρινε μάλιστα μπροστά στον Ρούτε, τις αμυντικές δαπάνες της Ολλανδίας. Υπενθυμίζεται ότι επί πρωθυπουργίας Ρούτε η Ολλανδία συχνά αποτύγχανε να «πιάσει» τον στόχο αμυντικών δαπανών του ΝΑΤΟ, που σήμερα βρίσκεται στο 2% του ΑΕΠ.
Σύμφωνα με τον Γκρένελ, το ΝΑΤΟ δεν θα πρέπει να δεχτεί την Ουκρανία στη στρατιωτική συμμαχία εκτός εάν τα μέλη του αρχίσουν να «πιάνουν» τους στόχους αμυντικών δαπανών. «Έχουμε εδώ τον γενικό γραμματέα του ΝΑΤΟ να μιλά για την ένταξη της Ουκρανίας», είπε.
«Ο αμερικανικός λαός είναι αυτός που πληρώνει για την άμυνα. Δεν μπορείτε να ζητήσετε από τον αμερικανικό λαό να επεκτείνει την ομπρέλα του ΝΑΤΟ όταν τα σημερινά μέλη δεν πληρώνουν το μερίδιο που τους αναλογεί, και αυτό περιλαμβάνει τις δαπάνες των Ολλανδών που πρέπει να αυξηθούν», πρόσθεσε.
Η αντίδραση την Ευρωπαίων ηγετών
Οι Ευρωπαίοι ηγέτες όμως δεν φαίνονται διατεθειμένοι να ικανοποιήσουν τις απαιτήσεις του Τραμπ. Ήδη ο Γερμανός καγκελάριος, Όλαφ Σολτς, εμφανίστηκε κατηγορηματικά αντίθετος στην αύξηση των αμυντικών δαπανών. «Θεωρώ προτιμότερο να επικεντρωθούμε στα όσα έχει συμφωνήσει το ΝΑΤΟ εδώ και καιρό», είπε ο Σολτς στη διαδικτυακή έκδοση του Focus.
Σύμφωνα με τους υπολογισμούς του Γερμανού καγκελάριου, αν γινόταν δεκτός ο στόχος που πρότεινε ο Τραμπ, αυτό θα σήμαινε ότι οι αμυντικές δαπάνες της χώρας του θα έφταναν ετησίως τα 200 δισεκ. ευρώ. «Ο προϋπολογισμός του ομοσπονδιακού κράτους της Γερμανίας για το 2025 είναι περίπου 490 δισεκ. ευρώ. Δεν μπορούμε να δώσουμε τόσα χρήματα» πρόσθεσε ο Σολτς.
Την ίδια ώρα, ο Γάλλος υπουργός Άμυνας, Σεμπαστιέν Λεκορνού, τόνισε ότι η αύξηση των δαπανών δεν πρέπει να περιορίζεται σε στρατιωτικούς σκοπούς, αλλά θα πρέπει να αντιμετωπίζει ευρύτερα προβλήματα ασφάλειας, όπως οι κυβερνοεπιθέσεις και η τρομοκρατία.
«Η κατάσταση είναι χειρότερη από ό,τι κατά τη διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου», προειδοποίησε ο Λεκορνού, κάνοντας ιδιαίτερη αναφορά στην προπαγάνδα που εκδηλώνεται μέσω του διαδικτύου, με σημαντικότερη περίπτωση εκείνη που αφορά τον πόλεμο στην Ουκρανία. «Μπορείτε να δείτε ότι βρισκόμαστε σε έναν κόσμο στον οποίο μπορούμε να νικηθούμε χωρίς να έχουμε δεχθεί εισβολή. Και αυτό σημαίνει ότι η ευθύνη για την άμυνα των χωρών μας θα υπερβεί κατά πολύ τα στρατιωτικά ζητήματα και μόνο», πρόσθεσε.
