Το Ισραήλ και η παλαιστινιακή οργάνωση Χαμάς συμφώνησαν σε κατάπαυση του πυρός, όπως ανέφεραν το Κατάρ και οι Ηνωμένες Πολιτείες, μετά από περισσότερες από 460 ημέρες πολέμου στη Λωρίδα της Γάζας.
Ο πρωθυπουργός του Κατάρ Σεΐχης Μοχάμεντ μπιν Αμπντουλραχμάν μπιν Τζασίμ Αλ Θάνι δήλωσε ότι η συμφωνία κατάπαυσης του πυρός θα τεθεί σε ισχύ την Κυριακή, αλλά πρόσθεσε ότι οι εργασίες για τα βήματα εφαρμογής με το Ισραήλ και τη Χαμάς συνεχίζονται. Το Ισραήλ λέει ότι απομένουν ορισμένες τελικές λεπτομέρειες, ενώ η ψηφοφορία της ισραηλινής κυβέρνησης αναμένεται την Πέμπτη.
Σύμφωνα με το Al Jazeera, η συμφωνία περιλαμβάνει την προσωρινή κατάπαυση του πυρός που, προς το παρόν, θα τερματίσει την καταστροφή στη Γάζα, καθώς και την απελευθέρωση των Ισραηλινών ομήρων που κρατούνται στον παλαιστινιακό θύλακα. Η συμφωνία θα επιτρέψει επίσης στους εκτοπισμένους Παλαιστίνιους να επιστρέψουν στα σπίτια τους.
Η πρώτη φάση
Η αρχική φάση θα διαρκέσει έξι εβδομάδες και θα περιλαμβάνει περιορισμένη ανταλλαγή αιχμαλώτων, μερική αποχώρηση των ισραηλινών στρατευμάτων από τη Γάζα και αύξηση της βοήθειας στον θύλακα.
Τριάντα τρεις Ισραηλινοί αιχμάλωτοι, συμπεριλαμβανομένων γυναικών, παιδιών και αμάχων άνω των 50 ετών – που συνελήφθησαν κατά την επίθεση της Χαμάς στο νότιο Ισραήλ στις 7 Οκτωβρίου 2023 – θα απελευθερωθούν. Σε αντάλλαγμα, το Ισραήλ θα απελευθερώσει μεγαλύτερο αριθμό Παλαιστινίων κρατουμένων κατά τη διάρκεια αυτής της φάσης, συμπεριλαμβανομένων κρατουμένων που εκτίουν ισόβια κάθειρξη. Μεταξύ των Παλαιστινίων που θα απελευθερωθούν είναι περίπου 1000 που συνελήφθησαν μετά τις 7 Οκτωβρίου του 2023.
Παράλληλα με την ανταλλαγή αιχμαλώτων, το Ισραήλ θα αποσύρει τις δυνάμεις του από τις πόλεις της Λωρίδας της Γάζας σε περιοχές όχι περισσότερο από 700 μέτρα εντός των συνόρων του θύλακα με το Ισραήλ. Ωστόσο, αυτό είναι πιθανό από αυτή τη διάταξη να αποκλειστεί ο διάδρομος Netzarim, ηστρατιωτικοποιημένη ζώνη που διχοτομεί τη Λωρίδα και ελέγχει την κίνηση κατά μήκος της – η απόσυρση από το Netzarim αναμένεται να πραγματοποιηθεί σταδιακά.
Το Ισραήλ θα επιτρέψει στους αμάχους να επιστρέψουν στα σπίτια τους στα βόρεια της Λωρίδας, όπου οι ανθρωπιστικές οργανώσεις προειδοποιούν ότι ο λιμός μπορεί να έχει κάνει την εμφάνισή τους και θα επιτρέψει την παροχή βοήθειας στον θύλακα – έως και 600 φορτηγά την ημέρα.
Το Ισραήλ θα επιτρέψει επίσης στους τραυματίες Παλαιστίνιους να εγκαταλείψουν τη Λωρίδα της Γάζας για θεραπεία και θα ανοίξει το πέρασμα της Ράφα με την Αίγυπτο επτά ημέρες μετά την έναρξη της εφαρμογής της πρώτης φάσης.
Οι ισραηλινές δυνάμεις θα μειώσουν την παρουσία τους στον Διάδρομο της Φιλαδέλφου, τη συνοριακή περιοχή μεταξύ Αιγύπτου και Γάζας, και στη συνέχεια θα αποσυρθούν πλήρως το αργότερο την 50ή ημέρα από την έναρξη ισχύος της συμφωνίας.
Τι γίνεται μετά την πρώτη φάση;
Οι λεπτομέρειες της δεύτερης και της τρίτης φάσης, αν και θεωρείται ότι συμφωνούνται κατ’ αρχήν, πρόκειται να αποτελέσουν αντικείμενο διαπραγμάτευσης κατά την πρώτη φάση. Ο πρόεδρος των ΗΠΑ Τζο Μπάιντεν δήλωσε ότι η κατάπαυση του πυρός θα συνεχιστεί ακόμη και αν οι διαπραγματεύσεις για τη δεύτερη και την τρίτη φάση υπερβούν τις πρώτες έξι εβδομάδες της πρώτης φάσης.
Συγκεκριμένα, το Ισραήλ επέμεινε ότι δεν θα δοθούν γραπτές εγγυήσεις για να αποκλειστεί η επανάληψη των επιθέσεων του μόλις ολοκληρωθεί η πρώτη φάση και επιστρέψουν οι άμαχοι αιχμάλωτοι.
Ωστόσο, σύμφωνα με αιγυπτιακή πηγή που επικαλείται το πρακτορείο ειδήσεων Associated Press, οι τρεις μεσολαβητές που συμμετείχαν στις συνομιλίες – Αίγυπτος, Κατάρ και Ηνωμένες Πολιτείες – έδωσαν στη Χαμάς προφορικές εγγυήσεις ότι οι διαπραγματεύσεις θα συνεχιστούν και ότι και οι τρεις θα πιέσουν για την επίτευξη συμφωνίας
Τι προβλέπεται για τη δεύτερη φάση;
Εάν διαπιστωθεί ότι πληρούνται οι προϋποθέσεις για μια δεύτερη φάση, η Χαμάς θα απελευθερώσει όλους τους εναπομείναντες ζωντανούς αιχμαλώτους, κυρίως άνδρες στρατιώτες, με αντάλλαγμα την απελευθέρωση περισσότερων Παλαιστινίων που κρατούνται στο ισραηλινό σύστημα φυλακών. Επιπλέον, σύμφωνα με το τρέχον έγγραφο, το Ισραήλ θα ξεκινήσει την «πλήρη αποχώρηση» του από τη Γάζα.
Ωστόσο, αυτοί οι όροι, που δεν έχουν ακόμη ψηφιστεί από το ισραηλινό υπουργικό συμβούλιο, έρχονται σε αντίθεση με τις δηλωμένες θέσεις πολλών μελών του υπουργικού συμβουλίου του Ισραηλινού πρωθυπουργού Μπενιαμίν Νεταγιάχου.
Η τρίτη φάση
Οι λεπτομέρειες της τρίτης φάσης παραμένουν ασαφείς.
Εάν πληρούνται οι προϋποθέσεις του δεύτερου σταδίου, στην τρίτη φάση θα παραδοθούν τα σώματα των υπόλοιπων αιχμαλώτων με αντάλλαγμα ένα σχέδιο ανοικοδόμησης τριών έως πέντε ετών που θα διεξαχθεί υπό διεθνή επίβλεψη.
Επί του παρόντος δεν υπάρχει συμφωνία για το ποιος θα διαχειρίζεται τη Γάζα μετά την ολοκλήρωση των σταδίων της κατάπαυσης του πυρός.
Ο υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ, Άντονι Μπλίνκεν είπε την Τρίτη ότι η μεταπολεμική ανασυγκρότηση και διακυβέρνηση της Γάζας θα πρέπει να συμπεριλαμβάνει την Παλαιστινιακή Αρχή, η οποία με τη σειρά της θα πρέπει να καλέσει τους «διεθνείς εταίρους» να στηρίξουν μια προσωρινή κυβερνητική αρχή στη Λωρίδα, έτσι ώστε να μπορέσει να διαχειριστεί κρίσιμες υπηρεσίες και να επιβλέψει την επικράτεια.
Για να λειτουργήσει ένα τέτοιο σχέδιο, θα χρειαζόταν η υποστήριξη των αραβικών κρατών, συμπεριλαμβανομένης της Σαουδικής Αραβίας, που έχουν δηλώσει ότι θα υποστήριζαν το σχέδιο μόνο εάν υπάρχει δρόμος για την συγκρότηση του παλαιστινιακού κράτους. Αυτό φέρνει στην επιφάνεια ένα άλλο σημείο διαμάχης για τους Ισραηλινούς νομοθέτες, παρά το γεγονός ότι το Ισραήλ έχει συμφωνήσει σε μια λύση δύο κρατών στις Συμφωνίες του Όσλο της δεκαετίας του 1990.
Το Ισραήλ δεν έχει ακόμη προτείνει μια εναλλακτική μορφή διακυβέρνησης στη Γάζα.
Οι διεθνείς αντιδράσεις για τη συμφωνία
«Μπορώ να ανακοινώσω την κατάπαυση του πυρός και την επίτευξη συμφωνίας για τους ομήρους μεταξύ του Ισραήλ και της Χαμάς», δήλωσε ο Αμερικανός πρόεδρος, Τζο Μπάιντεν. «Οι μάχες στη Γάζα θα σταματήσουν και σύντομα οι όμηροι θα επιστρέψουν στις οικογένειές τους», πρόσθεσε.
Η Ευρωπαϊκή Ενωση «χαιρέτισε» την είδηση της ανακοίνωσης για τη συμφωνία εκεχειρίας. «Χαιρετίζω τη συμφωνία κατάπαυσης του πυρός και τη συμφωνία για τους ομήρους μεταξύ Ισραήλ και Χαμάς, οι οποίες θα φέρουν ανακούφιση στους πληγέντες από αυτή την καταστροφική σύγκρουση», δήλωσε η Ευρωπαία επίτροπος, Ντούμπραβκα Σούιτσα, σε ανάρτησή της στο Χ.
«Χαιρετίζω θερμά τη συμφωνία για κατάπαυση του πυρός και απελευθέρωση των ομήρων στη Γάζα. Οι όμηροι θα επανενωθούν με τα αγαπημένα τους πρόσωπα και η ανθρωπιστική βοήθεια θα μπορεί να φτάσει στους αμάχους στη Γάζα. Αυτό φέρνει ελπίδα σε μια ολόκληρη περιοχή, όπου οι άνθρωποι έχουν υπομείνει τεράστια δεινά για πάρα πολύ καιρό. Οι δύο πλευρές πρέπει να εφαρμόσουν πλήρως τη συμφωνία, ως εφαλτήριο προς τη διαρκή σταθερότητα στην περιοχή και τη διπλωματική επίλυση της σύγκρουσης», δήλωσε η πρόεδρος της Κομισιόν, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν.
Ο γενικός γραμματέας του ΟΗΕ, Αντόνιο Γκουτέρες, καλωσόρισε τις αναφορές για τη συμφωνία σημειώνοντας ότι προτεραιότητα πρέπει να είναι «η ανακούφιση των μεγάλων δεινών που προκαλεί αυτή η σύγκρουση».
«Μετά από μήνες καταστροφικής αιματοχυσίας και αμέτρητες χαμένες ζωές, πρόκειται για μια είδηση που περιμένουν εδώ και καιρό ο ισραηλινός και ο παλαιστινιακός λαός», δήλωσε ο Βρετανός πρωθυπουργός Κιρ Στάρμερ.
«Αυτή η κατάπαυση του πυρός πρέπει να επιτρέψει μια τεράστια αύξηση της ανθρωπιστικής βοήθειας», είπε ακόμη και πρόσθεσε πως «η προσοχή μας πρέπει να στραφεί στο πώς θα εξασφαλίσουμε ένα μόνιμα καλύτερο μέλλον για τον ισραηλινό και τον παλαιστινιακό λαό, που θα βασίζεται σε μια λύση δύο κρατών».
«Εχουμε συμφωνία για τους ομήρους στη Μέση Ανατολή. Θα απελευθερωθούν σύντομα. Σας ευχαριστούμε!», ανέφερε νωρίτερα ο εκλεγμένος πρόεδρος των ΗΠΑ, Ντόναλντ Τραμπ, σε ανάρτησή του στην πλατφόρμα Truth Social.
«Με αυτή τη συμφωνία σε ισχύ, η ομάδα μου για την εθνική ασφάλεια, μέσω των προσπαθειών του ειδικού απεσταλμένου για τη Μέση Ανατολή, θα συνεχίσει να συνεργάζεται στενά με το Ισραήλ και τους συμμάχους μας για να διασφαλίσει ότι η Γάζα δεν θα γίνει ποτέ ξανά ασφαλές καταφύγιο για τρομοκράτες», ανέφερε ο Τραμπ σε δεύτερη ανάρτησή του.
Από την πλευρά του, ο Τούρκος υπουργός Εξωτερικών, Χακάν Φιντάν, δήλωσε σε δημοσιογράφους πως η συμφωνία αποτελεί ένα σημαντικό βήμα για την περιφερειακή σταθερότητα. Μιλώντας από την Αγκυρα, ο Τούρκος ΥΠΕΞ πρόσθεσε ότι οι τουρκικές προσπάθειες για μια λύση δύο κρατών θα συνεχιστούν.
«Μετά από πάρα πολλούς μήνες συγκρούσεων, νιώθουμε τεράστια ανακούφιση για τους ομήρους, για τις οικογένειές τους και για τον λαό της Γάζας. Ας ελπίσουμε ότι αυτή η κατάπαυση του πυρός θα βάλει τέλος στις εχθροπραξίες και θα σηματοδοτήσει την αρχή μιας βιώσιμης ειρήνης. Το Βέλγιο είναι έτοιμο να βοηθήσει», δήλωσε ο πρωθυπουργός του Βελγίου, Αλεξάντερ Ντε Κρο.
