Σε «πονοκέφαλο» τείνει να εξελιχθεί για την κυβέρνηση το τέλος ταφής απορριμμάτων, μετά την έντονη αντίδραση δημάρχων, αλλά και κομμάτων της αντιπολίτευσης. Χαρακτηρίζουν το εν λόγω μέτρο χαράτσι (σσ τον ίδιο χαρακτηρισμό δίνει και ο περιφερειάρχης Αττικής) το οποίο οδηγεί πολλούς Δήμους της χώρας σε οικονομική ασφυξία. Η Κεντρική Ένωση Δήμων Ελλάδος (ΚΕΔΕ) και 164 Δήμοι της χώρας έχουν προσφύγει από το 2023 στο Συμβούλιο της Επικρατείας, ζητώντας την κατάργηση του μέτρου. Η υπόθεση εκδικάστηκε αρχές Δεκεμβρίου και αναμένεται η απόφαση εντός των προσεχών μηνών. Την περασμένη Παρασκευή (10 Ιανουαρίου 2025) η Κοινοβουλευτική Ομάδα του ΣΥΡΙΖΑ κατέθεσε τροπολογία που «προβλέπει την κατάργηση του αναχρονιστικού και τιμωρητικού τέλους ταφής, το οποίο επιβαρύνει υπέρμετρα τους Δήμους όλης της χώρας και τους οδηγεί σε πτώχευση». Η πρωτοβουλία αυτή ήρθε σε συνέχεια της προ ημερών συνάντησης που είχε ο πρόεδρος του κόμματος, Σωκράτης Φάμελλος, με τον δήμαρχο Αθηναίων, Χάρη Δούκα, τόσο για το συγκεκριμένο θέμα όσο και για άλλα σοβαρά ζητήματα της Τοπικής Αυτοδιοίκησης.
Δεν έσβησε η «φωτιά»
Παρά την πρόσφατη αναδίπλωση του ΕΔΣΝΑ (Ειδικός Διαβαθμικός Σύνδεσμος Νομού Αττικής), μετά την απόφαση που έλαβε σε έκτακτο συμβούλιο στις 27 Δεκεμβρίου 2024, οι φωνές δεν κόπασαν. Σύμφωνα με την παραπάνω απόφαση, ο ΕΔΣΝΑ ζήτησε από τους 66 Δήμους της Αττικής την καταβολή, μέσω των λογαριασμών της ΔΕΗ, των εισφορών από το τέλος ταφής των απορριμμάτων και από το τέλος εισόδου στη χωματερή για ολόκληρο το 2025.
Στην έκδοση τροπολογίας προσανατολίζεται το ΥΠΕΣ
Μάλιστα, υπό την πίεση των αντιδράσεων ο ίδιος ο περιφερειάρχης Αττικής, Νίκος Χαρδαλιάς, έστειλε την περασμένη εβδομάδα επιστολή στη ΔΕΗ, ζητώντας
την αναστολή είσπραξης από τους Δήμους του αυξημένου τέλους ταφής απορριμμάτων. Η πρόταση του περιφερειάρχη για να μην εφαρμοστεί το «απαράδεκτο» – όπως ο ίδιος το χαρακτήρισε – χαράτσι, φαίνεται πως απέδωσε καρπούς, καθώς η ηγεσία του υπουργείου Εσωτερικών προσανατολίζεται στην άμεση έκδοση τροπολογίας, βάσει της οποίας το ύψος του τέλους ταφής θα παραμείνει στα επίπεδα του 2024.
Επιστολή για κοινή συνεδρίαση ΠΕΔΑ – ΕΣΔΝΑ
Τη Δευτέρα, 13 Ιανουαρίου, έξι μέλη του Διοικητικού Συμβουλίου της Περιφερειακής Ένωσης Δήμων Αττικής (ΠΕΔΑ), έστειλαν επιστολή στον πρόεδρο της Ένωσης, δήμαρχο Γαλατσίου, Γιώργο Μαρκόπουλο, στην οποία μεταξύ άλλων ζητούν τη διεξαγωγή κοινής συνεδρίασης ΠΕΔΑ – ΕΣΔΝΑ.
Την επιστολή υπογράφουν ο δήμαρχος Μοσχάτου – Ταύρου και επικεφαλής της παράταξης «Αυτοδιοικητικό Κίνημα», Ανδρέας Ευθυμίου, ο δήμαρχος Βύρωνα, Αλέξης Σωτηρόπουλος, ο αντιδήμαρχος Πειραιά, Δημήτρης Καρύδης, η αντιδήμαρχος Αθηναίων, Ρωξάνη Μπέη Καραμπότσου, η επικεφαλής Μείζονος Αντιπολίτευσης και π. δήμαρχος Αγίου Δημητρίου, Μαρία Ανδρούτσου και ο δημοτικός σύμβουλος Πειραιά, επικεφαλής της παράταξης «Αυτοδιοικητική Συσπείρωση», Γιώργος Γαβρίλης.
Η επιστολή
Ειδικότερα, η επιστολή αναφέρει:
«Η πρόσφατη απόφαση 1/2025 της ΕΕ του ΕΔΣΝΑ, παρότι είναι αναρμόδια σύμφωνα με τον νόμο, επιβεβαίωσε με το πιο κατηγορηματικό τρόπο την θέση που καταθέσαμε στη συνεδρίαση του ΔΣ της ΠΕΔΑ ζητώντας την ανάκληση της 210/2024 απόφασης της ΕΕ του ΕΔΣΝΑ και την άμεση σύγκλιση του Διοικητικού Συμβουλίου του.
Η νέα απόφαση της ΕΕ του ΕΔΣΝΑ χωρίς ουσιαστικές βελτιώσεις επιχειρεί – δίχως καν να δώσει αναλυτικά στοιχεία για τις οικονομικές υποχρεώσεις που αυτή η απόφαση διαμορφώνει για κάθε Δήμο – να μετακυλίσει μέρος των εξοντωτικών ποσών για το 2026.
Χαρακτηριστικό παράδειγμα της προχειρότητας της νέας απόφασης είναι ότι τα ποσά των εισφορών του Δ τριμήνου του 2024 υποχρεούνται οι Δήμοι να τα καταβάλουν σε 3 δόσεις αντί τεσσάρων που προέβλεπε η προηγούμενη απόφαση.
Φυσικά και η μετακύλιση τριών δόσεων των εισφορών του 2025 στο 2026 δεν επιλύει κανένα ουσιαστικά ζήτημα, αφού η προηγούμενη απόφαση ζητούσε σε διάστημα 12 μηνών την καταβολή 15 δόσεων. Γεγονός απαράδεκτο και εξοντωτικό.
Η δε «παραχώρηση» για τη μεταφορά πληρωμής του τέλους ταφής Β΄εξαμήνου 2025 στο επόμενο έτος δεν επιλύει το πρόβλημα, αλλά δημιουργεί τις προϋποθέσεις για ένα μέλλον ακόμα πιο ασφυκτικό για τους Δήμους της Αττικής.
Με αυτά τα δεδομένα η ΠΕΔΑ υποχρεούται να αναλάβει πρωτοβουλίες για μια ανοιχτή ολοκληρωμένη συζήτηση με τα συλλογικά όργανα του ΕΔΣΝΑ σε κοινή δια ζώσης συνεδρίαση με το ΔΣ της ΠΕΔΑ, ζητώντας παράλληλα νομοθετική ρύθμιση από το Υπουργείο Εσωτερικών για να αντιμετωπιστεί το τεράστιο πρόβλημα που έχει δημιουργηθεί βάζοντας θηλιά στη λειτουργία των Δήμων.
Η ΠΕΔΑ δεν πρέπει να δεχθεί κανένα αριθμητικό υπολογισμό ο οποίος θέτει σε κίνδυνο τη λειτουργία των Δήμων με την δυσβάστακτη επιβάρυνση τους.
Με βάση τα παραπάνω ζητάμε την άμεση σύγκλιση του ΔΣ σε κοινή συνεδρίαση με τα συλλογικά όργανα του ΕΔΣΝΑ (Δ.Σ και Ε.Ε) την Πέμπτη 16 Ιανουαρίου στην έδρα της ΠΕΔΑ όπως άλλωστε έχετε δεσμευτεί, κατά τη προηγούμενη συνεδρίαση μας».
Χάρης Δούκας: Προτείνει ανταποδοτικό τέλος ενίσχυσης της κυκλικής οικονομίας
Την κατάργηση του τέλους ταφής απορριμμάτων και την αντικατάστασή του από ένα πλήρως ανταποδοτικό τέλος, για την ενίσχυση των δράσεων κυκλικής οικονομίας, προτείνει, μιλώντας στο ΒΗΜΑ, ο δήμαρχος Αθηναίων, Χάρης Δούκας.
Ειδικότερα, αναφέρει τα ακόλουθα:
«Το τέλος ταφής απορριμμάτων, στα τρία χρόνια από την θέσπιση του, κατάφερε ένα διπλό καταστροφικό χτύπημα:
Πρώτον, επιδείνωσε την οικονομική δυσπραγία των δήμων όλης της χώρας, καθώς επιβάρυνε, από το 2022 , με περισσότερα από 350 εκατομμύρια ευρώ τους δημοτικούς προϋπολογισμούς.
Δεύτερον, δεν χρηματοδότησε ούτε κατ’ ελάχιστον πολιτικές και δράσεις ανακύκλωσης στην χώρα μας, που παραμένει στην τελευταία 5άδα των χωρών της Ευρωπαϊκής Ένωσης, με τα χαμηλότερα ποσοστά ανακύκλωσης. Είναι σκανδαλώδες, το 75% του βιοαποβλήτων που συλλέγεται για ανακύκλωση να θάβεται, όπως θάβεται περίπου και το 55% των απορριμμάτων που συλλέγεται στους μπλε κάδους ανακύκλωσης.
Το τέλος ταφής απορριμμάτων, πρέπει να καταργηθεί, και να αντικατασταθεί από ένα πλήρως ανταποδοτικό τέλος, για την ενίσχυση των δράσεων κυκλικής οικονομίας. Να χρηματοδοτεί πραγματικές δράσεις ανακύκλωσης και οι δήμοι να είναι υπεύθυνοι για κάθε ευρώ που πληρώνουν οι πολίτες.
Η συγκυρία είναι κρίσιμη. Αν δεν αλλάξουν τώρα οι δομές διοίκησης και τα όργανα του Φορέα Διαχείρισης των Απορριμμάτων, αν δεν λειτουργήσουν με απόλυτη διαφάνεια, αν δεν εκπονηθεί ένα σύγχρονο εθνικό και περιφερειακό σχέδιο διαχείρισης των απορριμμάτων, με γενναίες χρηματοδοτήσεις από τα ευρωπαϊκά κονδύλια, χωρίς αποκλεισμούς, τότε το τρένο της ανακύκλωσης θα χαθεί οριστικά για την χώρα.
Το επόμενο 3μηνο αναμένεται η απόφαση του Συμβούλιου της Επικρατείας για την προσφυγή της Κεντρικής Ένωσης Δήμων Ελλάδος, κατά του τέλους ταφής απορριμμάτων. Όμως και οι τελευταίες εξελίξεις, με την εξοντωτική επιβολή του τέλους ταφής στους δήμους της Αττικής από τον ΕΔΣΝΑ, τον αρμόδιο φορέα για την διαχείριση των απορριμμάτων, καταδεικνύουν την ανάγκη άμεσης κατάργησης του τέλους ταφής με νομοθετική ρύθμιση. Όσο είναι ενεργό, οι δήμοι θα συνεχίζουν να πληρώνουν πανάκριβα μια υπηρεσία, χωρίς αντίκρισμα. Ο δήμος Αθηναίων έχει ήδη πληρώσει 14,5 εκατομμύρια ευρώ και δεν μας προμηθεύουν ούτε καν τους μπλε κάδους ανακύκλωσης…».
Γρ. Κωνσταντέλλος: «Το τέλος ταφής είναι μία λογική τιμωρητικού χαρακτήρα»
Με δηλώσεις του στο ΒΗΜΑ, ο α’ αντιπρόεδρος της ΚΕΔΕ και δήμαρχος Βάρης Βούλας Βουλιαγμένης, Γρηγόρης Κωνσταντέλλος, χαρακτηρίζει το τέλος ταφής απαρχαιωμένη, τιμωρητικού χαρακτήρα, λογική και αντιπροτείνει αφενός μεν την αναστολή του μέτρου μέχρι την έκδοση της απόφασης του ΣτΕ, αφετέρου δε, τη συνεργασία Δήμων και υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας προς την κατεύθυνση της εκπόνησης στρατηγικού σχεδίου διαχείρισης απορριμμάτων, ανάλογα με τα χαρακτηριστικά και τις ανάγκες κάθε περιοχής.
Αναλυτικά, ο κ. Κωνσταντέλλος δήλωσε:
«Το τέλος ταφής ουσιαστικά είναι μια απαρχαιωμένη, τιμωρητικού χαρακτήρα, λογική για την αύξηση της ανακύκλωσης. Ουσιαστικά η αντιστροφή του «πληρώνω όσο πετάω», δηλαδή ο ρυπαίνων, πληρώνει.
Η λογική αυτή υπάρχει σε αρκετές χώρες, οι οποίες όμως έχουν ήδη εξαιρετικές επιδόσεις στην ανακύκλωση. Στην Ελλάδα, το τέλος ταφής εφαρμόζεται τα τρία τελευταία χρόνια και έχει αποτύχει στην πράξη, αφού το διάστημα αυτό δεν αυξήθηκε ούτε κατά 1% η ανακύκλωση.
Από εκεί και πέρα, αυτό που ανακοίνωσε η κυβέρνηση ότι το 2021 το έβαλε ως προαπαιτούμενο η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, στο πλαίσιο της συμφωνίας του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, δεν στέκει καθώς σε 4 χώρες οι οποίες μπήκαν στο εν λόγω Ταμείο, μεταξύ των οποίων και η Κύπρος, δεν εφαρμόζεται το τέλος ταφής.
Η λογική του τέλους ταφής υπηρετούσε περισσότερο την άποψη να συγκεντρωθούν χρήματα μέσω του ΕΟΑΝ (Εθνικός Οργανισμός Ανακύκλωσης), όπου θα εφαρμόζονταν οριζόντιες δράσεις ανακύκλωσης για τους Δήμους της χώρας σε κεντρικό και όχι σε τοπικό επίπεδο όπως γίνεται στην υπόλοιπη Ευρώπη. Ήδη, έχουν συγκεντρωθεί από τους Δήμους περίπου 260 εκατ. ευρώ. Φέτος ο τόνος των απορριμμάτων που θάβεται κοστίζει – στο πλαίσιο του τέλους ταφής – 35 ευρώ, πέρυσι κόστιζε 30 ευρώ, το 2023 κόστιζε 25 ευρώ και 20 ευρώ το 2022. Το 2026 ο τόνος θα κοστίζει 45 ευρώ και το 2027 θα ανέλθει στα 55 ευρώ.
Το μέτρο αυτό είναι πρόστιμο, και όχι τέλος, καθώς ουδέποτε ελήφθησαν μέτρα από το υπουργείο Περιβάλλοντος για να γίνεται πραγματική ανακύκλωση. Γι’ αυτό, αποκλειστικός υπεύθυνος είναι το κράτος, δηλαδή η κυβέρνηση και το αρμόδιο υπουργείο και επικουρικά οι περιφέρειες και η ΦοΣΔΑ (Φορείς Διαχείρισης Στερεών Αποβλήτων). Όλοι οι παραπάνω φορείς, οι οποίοι δεν έχουν καταφέρει να εφαρμόσουν σωστά την ανακύκλωση στη χώρα, μετακυλύουν για μία ακόμη φορά τις ευθύνες τους στους Δήμους, υποχρεώνοντάς τους να πληρώσουν για τις ολιγωρίες του κράτους στο σοβαρό ζήτημα της διαχείρισης των απορριμμάτων, οδηγώντας τους Δήμους ουσιαστικά σε οικονομική καταστροφή. Είναι γεγονός ότι πολλοί Δήμοι δεν δύνανται να καταβάλλουν αυτά τα υπέρογκα ποσά που προκύπτουν από το τέλος ταφής.
Αυτοί είναι οι λόγοι για τους οποίους προσφύγαμε το 2023, ως ΚΕΔΕ μαζί με 164 Δήμους της χώρας, στο Συμβούλιο της Επικρατείας. Η εκδίκαση εν τέλει έγινε στις 3 Δεκεμβρίου του 2024 και αναμένουμε την απόφαση τους επόμενους μήνες.
Η πρότασή μας είναι η αναστολή του μέτρου μέχρι την έκδοση της απόφασης του ΣτΕ και η συνεργασία Δήμων και Υπουργείου Περιβάλλοντος προς την κατεύθυνση της εκπόνησης στρατηγικού σχεδίου διαχείρισης απορριμμάτων ανάλογα με τα χαρακτηριστικά και τις ανάγκες κάθε περιοχής».
Νίκος Χαρδαλιάς: Μέχρι τα τέλη Ιουνίου η πρόταση για τη διαχείριση των απορριμμάτων
Για άμεση εξυγίανση του ΕΔΣΝΑ, το οποίο «… δέχεται ασύμμετρες και στοχευμένες επιθέσεις» και διαφάνεια στη διαχείριση των απορριμμάτων, μίλησε στο ΒΗΜΑ ο περιφερειάρχης Αττικής, Νίκος Χαρδαλιάς, ο οποίος ανήγγειλε ότι μέχρι τα τέλη Ιουνίου θα καταθέσει συνολική πρόταση για το θέμα της διαχείρισης των απορριμμάτων.
Ακολουθεί η δήλωση του κ. Χαρδαλιά:
«Η Περιφέρεια Αττικής βρίσκεται στην πρώτη γραμμή της προσπάθειας για μια σύγχρονη και αποτελεσματική διαχείριση των απορριμμάτων, με στόχο ένα καθαρότερο περιβάλλον και μια πιο βιώσιμη καθημερινότητα για τους πολίτες. Ο ΕΔΣΝΑ, παρά τις ασύμμετρες και στοχευμένες επιθέσεις που έχει δεχθεί το τελευταίο χρονικό διάστημα, αποτελεί βασικό πυλώνα αυτής της προσπάθειας, αντιμετωπίζοντας με επιτυχία τις παθογένειες του παρελθόντος και βελτιώνοντας διαρκώς τη λειτουργία του.
Στο πλαίσιο αυτό, προτείνουμε ένα ολοκληρωμένο σχέδιο που περιλαμβάνει τη μείωση και τον εξορθολογισμό του τέλους ταφής απορριμμάτων, ώστε να εναρμονιστούμε με τα επίπεδα των άλλων κρατών-μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Παράλληλα, ζητούμε νομικές ρυθμίσεις που θα αποσαφηνίζουν ότι η Περιφέρεια και ο ΕΔΣΝΑ δεν θα εμπλέκονται στη διαδικασία είσπραξης οποιουδήποτε τέλους.
Η δέσμευσή μας για εξυγίανση του ΕΔΣΝΑ από τις χρόνιες παθογένειες είναι ξεκάθαρη. Με ένα στοχευμένο σχέδιο, το οποίο έχει ήδη τεθεί σε εφαρμογή, εργαζόμαστε για την οριστική επίλυση προβλημάτων που έχουν συσσωρευτεί εδώ και πολλά έτη. Μέχρι το τέλος Ιανουαρίου θα δημοσιοποιηθεί το πόρισμα του διοικητικού ελέγχου του φορέα, το οποίο θα αποκαλύψει κάθε ευθύνη από το παρελθόν και θα διασφαλίσει ότι η διαχείριση θα γίνεται με όρους διαφάνειας και δικαιοσύνης. Η Αττική γυρίζει σελίδα. Θέτουμε τα θεμέλια για μια Περιφέρεια που θα πρωτοπορεί και στη διαχείριση των απορριμμάτων.
Παράλληλα δεσμευόμαστε ότι μέχρι τα τέλη Ιουνίου θα καταθέσουμε μία συνολική πρόταση για τη διαχείριση του κρίσιμου θέματος της διαχείρισης των απορριμμάτων, στο πλαίσιο των βέλτιστων πρακτικών που εφαρμόζονται παντού στην Ευρώπη. Μία ολιστική πρόταση, που θα βάζει οριστικό τέλος στο χρόνιο αυτό πρόβλημα με βάση τις αρχές της ισόρροπης ανάπτυξης και ευημερίας και για τις 66 γειτονιές του Λεκανοπεδίου».
