Ανοιχτοί στον διάλογο, αλλά “λεφτά δεν υπάρχουν”. Αυτό είναι το ρεφρέν της κυβέρνησης και της περιφερειακής αρχής. Ακόμη και οι αποζημιώσεις για τις χαμένες σοδιές. Θολός ο ορίζοντας για τους αγρότες είτε με κοντινή ματιά είτε με μακρινή για το μέλλον της αγροτιάς στη χώρα μας. Η μεγάλη πλειοψηφία των αγροτών αντιμετωπίζει προβλήματα επιβίωσης, αδυνατώντας να καλλιεργήσει, να παράγει προϊόντα. Άμεσος ο κίνδυνος για τη διατροφική αλυσίδα μας και τα εγχώρια προϊόντα. Ακόμη μεγαλύτερος ο κίνδυνος για ερημοποίηση των χωριών μας και φτωχοποίηση της υπαίθρου.
Τα βουνά άναρχα, χωρίς χωροταξικό σχέδιο, θα γεμίσουν ανεμογεννήτριες, αντί να κατοικούν πολίτες, παραγωγοί και κτηνοτρόφοι. Και βέβαια αν δεν μπει φρένο, ανάχωμα στη μείωση του πληθυσμού θα ψάχνεις να βρεις νέο στα χωριά. Η μεγάλη εικόνα μας προειδοποιεί. Αφορά άμεσα αφενός για την επιβίωση των αγροτών, και αφετέρου για τη μείωση του αγροτικού πληθυσμού που γερνάει και δεν αναπληρώνεται από νέους αγρότες. Τα αιτήματα των αγροτών έχουν τεθεί πολλάκις με τις πραγματικές τους διαστάσεις προς το Αθηναϊκό κράτος. Η κεντρική εξουσία δεν θέλει να κατανοήσει ότι χωρίς την αγροτιά και την κτηνοτροφία η ύπαιθρος μαραζώνει. Αυτή είναι η πραγματική εικόνα και ας μην εθελοτυφλούμε.
Οι περσινές κινητοποιήσεις των αγροτών σε όλη τη χώρα αλλά και την Ε.Ε. έστειλαν πολλά μηνύματα ρεαλιστικά και επείγοντα στις ηγεσίες. Το αγροτικό μοντέλο, ΚΑΠ, της Ε.Ε. απειλείται με κατάρρευση και απαιτείται αντικειμενικά μια ισχυρή απάντηση.
Τα αγροτικά προϊόντα χάνουν σημαντικό έδαφος στον ανταγωνισμό με τα εισαγόμενα προϊόντα, εκτός Ε.Ε.
Η προσαρμογή της γεωργίας στο νέο περιβάλλον της κλιματικής αλλαγής (φωτιές, ξηρασία, πλημμύρες) απαιτεί νέες απαντήσεις, νέο σχεδιασμό με αντιπλημμυρικά και εγγειοβελτιωτικά έργα. Νέα σχέση της πρωτογενούς παραγωγής με την κοινωνία. Θεσσαλία και Στερεά με μεγάλους κάμπους εκπέμπουν SOS, όπως και άλλες πεδινές εκτάσεις της χώρας.
Το κόστος παραγωγής και ιδιαίτερα η ενέργεια έχουν περιορίσει δραστικά το αγροτικό εισόδημα. Ένας μεγάλος αριθμός αγροτικού πληθυσμού βρίσκεται στα όρια της φτωχοποίησης και απομάκρυνσης από τον πρωτογενή τομέα.
Το άνοιγμα, η ψαλίδα της τιμής των αγροτικών προϊόντων, η διαφορά τιμής από τον παραγωγό στον καταναλωτή, συνεχώς διευρύνεται. Πρέπει να αναζητήσουμε άμεσα μια νέα σχέση, ανάμεσα στον παραγωγό και τον καταναλωτή.
Το αγροτικό πληθυσμιακό μέγεθος των αγροτών συνεχώς περιορίζεται και νέοι αγρότες δεν τροφοδοτούν τον πρωτογενή τομέα.
Οι παραπάνω παράγοντες θέτουν σε κίνδυνο τη διατροφική επάρκεια κάθε χώρας της Ε.Ε. συνολικά.
Ειδικότερα για τη χώρα μας πρέπει να επισημάνουμε:
- Την έλλειψη αγροτικής – κτηνοτροφικής στρατηγικής για τον πρωτογενή τομέα.
- Την ανυπαρξία μεγάλων έργων υποδομής, αντιπλημμυρικών και εγγειοβελτιωτικών.
- Την έλλειψη των μηχανολογικών μέσων, εργαλείων παραγωγής (όλα εισαγόμενα), καθώς και των απαραίτητων βασικών προϊόντων, υλικών, λιπάσματα, φάρμακα, σπόρια κ.ά. (εισαγόμενα ίσως στην πλειονότητα).
- Αναδιοργάνωση και νέος σχεδιασμός ΕΛΓΑ για ουσιαστικές και πραγματικές αποζημιώσεις (Ιανός, Daniel).
- Υψηλό το κόστος παραγωγής, ενέργειας, φυτοφαρμάκων κ.ά., περιορισμένες οι μεταποιητικές επιχειρήσεις σε κρίσιμους κλάδους της αγροτικής παραγωγής.
- Μείωση καλλιεργήσιμων εκτάσεων. Μείωση της κτηνοτροφίας.
- Επιτακτική η ανάγκη για στρατηγικό σχεδιασμό στην αγροτική παραγωγή.
- Σε εθνικό και ευρωπαϊκό επίπεδο η αναδιαμόρφωση της ΚΑΠ. Δυστυχώς η ευρωπαϊκή ηγεσία, αλλά και οι εθνικές, κύρια στα μεγάλα κράτη (Γαλλία, Γερμανία) βρίσκονται ανίσχυρες σε ένα διεθνές πεδίο που αλλάζει ραγδαία και με πολλές προκλήσεις.
- Σε περιφερειακό και εθνικό επίπεδο διαβούλευση με τους αγρότες – παραγωγούς – φορείς και την επιστημονική κοινότητα, επιβάλλεται ως επείγον ζήτημα, για την ανθεκτικότητα της αγροτικής παραγωγής.
- Δημιουργία φορέα περιβαλλοντικής προστασίας και διαχείρισης του υδάτινου δυναμικού.
Η αύξηση των αποθεμάτων νερού.
Η εκλογίκευση των χρήσεων.
Η εξασφάλιση ποιότητας του νερού.
Η ανακύκλωση της χρήσης του νερού.
- Ενίσχυση των ευρωπαϊκών, εθνικών και περιφερειακών πόρων για έργα υποδομής που θα ελαφρύνουν το κόστος παραγωγής.
- Ανταποδοτικοί πόροι για αποκεντρωμένη και ισόρροπη ανάπτυξη του κέντρου και της περιφέρειας.
- Εκπαίδευση νεών αγροτών – Γεωπονική Σχολή – Τεχνολογία.
- Κίνητρα επιστροφής των νέων και χρήση των νέων τεχνολογιών του πρωτογενή τομέα.
Οι ενδεικτικές αναφορές μας για ανασυγκρότηση του πρωτογενούς τομέα, είναι μια σύγχρονη πρόκληση εθνική, αναπτυξιακή και πληθυσμιακή, πριν “ρημάξουν” τη χωριά μας.
Οι πληγές στον κάμπο της Θεσσαλίας, από τις πλημμύρες και τα Τέμπη θα μας θυμίζουν πάντα την ανεπάρκεια της κεντρικής εξουσίας να λάβει μέτρα προληπτικά και ανθεκτικά έναντι των καιρικών φαινομένων. Τεράστιο το οικονομικό κόστος της αποκατάστασης των υποδομών και των αποζημιώσεων. Τώρα ξυπνήσαμε να δημιουργήσουμε Οργανισμό Διαχείρισης του Νερού στη Θεσσαλία. Τώρα να ξοδεύσουμε δεκάδες εκατομμύρια για την αποκατάσταση της σιδηροδρομικής γραμμής στο Δομοκό και τη Θεσσαλία. Ίσως φθάσουν όλα αυτά το ένα δις ευρώ.
Πάντα κατόπιν εορτής παρεμβαίνει η κεντρική εξουσία, αλλά και η περιφερειακή αρχή που χειραγωγείται από το κέντρο αποφάσεων. Κανένα μεγάλο εγγειοβελτιωτικό έργο στον κάμπο. Κανένα μεγάλο αντιπλημμυρικό έργο. Και τα εκατομμύρια, πάνω από μισό δις, για την αποκατάσταση της σιδηροδρομικής γραμμής.
Οι αποζημιώσεις στους αγρότες με το σταγονόμετρο. Το ίδιο στην Κωπαίδα, τον άλλο κάμπο της Στερεάς. Στην μεγαλύτερη υδαταποθήκη της χώρας από την Αιτωλοακαρνανία έως την Υλίκη στην Κωπαίδα, η ξηρασία κατέστρεψε δεκάδες στρέμματα. Υποσχέσεις πήραν οι αγρότες για αποζημιώσεις αλλά “έπεα πτερόεντα”. Κεντρική και περιφερειακή εξουσία κοροϊδεύουν πραγματικά τους αγρότες.
Ενδεικτικά κάνω αναφορά στους δύο μεγάλους κάμπους (Θεσσαλία – Κωπαίδα), όπου καθρεπτίζεται η ανεπάρκεια της κεντρικής και περιφερειακής εξουσίας για ην στήριξη της πρωτογενούς παραγωγής και του αγροτικού κόσμου. Η ευρύτερη Αναπτυξιακή Περιφέρεια Θεσσαλίας και Στερεάς, είναι καιρός να απαντήσουν και να διεκδικήσουν πόρους και χρηματοδοτικά εργαλεία που θα στηρίξουν την αγροτική παραγωγή, τους παραγωγούς και την περιφερειακή ανάπτυξη.
Και ας μη κοιμούνται ήσυχοι εδώ στο αθηναϊκό κράτος, ότι οι αγρότες μπορεί και να ξανακάνουν άμεσα κινητοποιήσεις και να διεκδικήσουν τα δικαιώματά τους, δεν τρέχει τίποτε. «Θα κάνουν τον περίπατό τους». Σε αυτή τη συγκυρία μετά τις μεγάλες καταστροφές τα πράγματα δεν θα τρέξουν όπως παλιά, διότι κατά τη λαϊκή ρήση: “έφθασε ο κόμπος στο χτένι” – τέλος στην ανοχή.
Λουκάς Αποστολίδης, Δικηγόρος, Πρ. Αντιπρόεδρος της Βουλής
