Οσοι είχαμε την τύχη και την τιμή να γνωρίσουμε και να συνεργαστούμε με τον Κώστα Σημίτη, θα διατηρήσουμε ανεξίτηλη τη μνήμη του σπάνιου αυτού ανθρώπου και πολιτικού, που δεν ήταν εύκολο να εκτιμηθεί όσο του άξιζε.
Πεπαιδευμένος, ακέραιος και ακούραστος στο έργο του, ο Κώστας Σημίτης λειτουργούσε πάντα με βαθιά αίσθηση ευθύνης, μετριοπάθεια, συναινετική διάθεση, αξιοπρέπεια και ευγένεια, έχοντας στόχο να εξυπηρετήσει το δημόσιο συμφέρον και να επιλύσει προβλήματα της κοινωνίας. Πρωτεργάτης του εκσυγχρονιστικού ρεύματος στην Ελλάδα, δεν πρόδωσε ποτέ τις ιδέες του και δούλεψε σκληρά για να αλλάξει την επικρατούσα νοοτροπία, όταν ανέλαβε την εξουσία. Ηταν μαχητής κατά της δικτατορίας και υπέρμαχος της δημοκρατίας, οραματιστής, ορθολογιστής όμως, και πάντα αποτελεσματικός στους στόχους του. Αφουγκραζόταν τα μηνύματα των καιρών, και συχνά δυσαρεστούσε με τις απόψεις του, που δεν ικανοποιούσαν τα ουτοπικά σχέδια συναδέλφων του, αλλά και τα όνειρα πολιτών που δεν ήταν δυνατόν να εκπληρωθούν.
Ο Κώστας Σημίτης πληροί ουσιαστικά τον ορισμό του πολιτικού κατά Πλάτωνα. Ο φιλόσοφος θεωρεί ότι ο πολιτικός πρέπει να έχει γνώσεις σχετικές με την διεύθυνση και τη διακυβέρνηση των πολιτών, και ανάλογη επιδεξιότητα στην επίλυση των προβλημάτων τους. Πρέπει ακόμη να είναι κοντά στον πολίτη, να ακούει τις ανησυχίες του, να είναι ακέραιος και να προωθεί νόμους, που να επιλύουν τα προβλήματα των πολιτών. Ακόμη το έργο του να είναι συναινετικό και συμφιλιωτικό για να αξιοποιεί όλες τις υπάρχουσες δυνάμεις, που είναι στη διάθεσή του. Ο πολιτικός πρέπει να είναι άνθρωπος του επίκαιρου αλλά και του μέτρου, προκειμένου να επιτυγχάνει τον στόχο του.
Οσοι δεν γνώρισαν τον έλληνα πολιτικό μπορούν να διαβάσουν δύο βιβλία του που καθρεφτίζουν με ειλικρίνεια και τόλμη την προσωπικότητά του. Στο πρώτο αφηγείται σε 700 σελίδες και σε πρώτο πρόσωπο τα γεγονότα, που σημάδεψαν τις δύο θητείες του ως πρωθυπουργού. Τίτλος του βιβλίου Πολιτική για μια δημιουργική Ελλάδα 1996-2004, ένα κείμενο απολογιστικό σε μορφή επιστημονικού εγχειριδίου, με ειλικρινή και αυστηρή γραφή, όπως ο ίδιος ήταν αυστηρός με τον εαυτό του. Στο δεύτερο βιβλίο με τίτλο Δρόμοι ζωής ο Κώστας Σημίτης αναφέρεται στη ζωή του με την αγαπημένη του Δάφνη, καθώς και στις προσωπικότητες του Ανδρέα και του Τσοχατζόπουλου. Εξάλλου, το γνωστό μπλοκάκι του εξέφραζε την τάξη, το σύστημα, την οργάνωση και τη συνέπεια, που απαιτούσε ο ίδιος από τον εαυτό του. Αξίζει να αναφέρω τη συνήθειά του να σημειώνει στο μπλοκάκι αυτό, την ημερομηνία λήξης για την παράδοση εργασίας που είχε αναθέσει σε συνεργάτη του, και να του τηλεφωνεί την παραμονή ο ίδιος, λέγοντας ευγενέστατα: «θα έχεις τελειώσει, πιστεύω, αυτό που σου είχα αναθέσει».
Τον Κώστα Σημίτη πίστεψα ως μέντορά μου στην πολιτική, καθώς ο μέντορας μπορεί να εμπνεύσει και να καθοδηγήσει, μας βοηθά να υπερβαίνουμε τα όρια ή αυτά που νομίζουμε ότι είναι όρια των ικανοτήτων μας, και να δούμε τον εαυτό μας με τρόπο που δεν μπορούμε ίσως να τον δούμε μόνοι μας. Ετσι ακριβώς λειτούργησε σ’εμένα η επιμονή του Κώστα Σημίτη να αναλάβω τη θέση Ειδικού Γραμματέα Παιδείας, Ομογενών και Διαπολιτισμικής Εκπαίδευσης, επί υπουργίας Πέτρου Ευθυμίου στο υπουργείο Παιδείας, και από φόβο μήπως απογοητεύσω τον Κώστα Σημίτη, εξέφρασα στην αρχή τις αντιρρήσεις μου για την αποδοχή της θέσης αυτής. Δεν θα λησμονήσω ποτέ την εμπιστοσύνη που μου είχε δείξει, και ήταν αυτή που με έπεισε να υπερβώ τα όρια των ικανοτήτων μου και να εργαστώ με όραμα και ζήλο για να επιτύχω σε μια απροσδόκητη και τιμητική αποστολή.
Σημαντικές ήταν μεταξύ άλλων ορισμένες πρωτοβουλίες του Κώστα Σημίτη στον τομέα της Διαπολιτισμικής Εκπαίδευσης, όπως η εκπόνηση ειδικού προγράμματος για την εκπαίδευση των Παλιννοστούντων Αλλοδαπών και των Ρομά, που λειτούργησε με επιτυχία, καθώς και για την ουσιαστική εκπαιδευτική ενίσχυση των Εδρών της ελληνικής γλώσσας και του πολιτισμού στο εξωτερικό.
Με αισθήματα σεβασμού, τιμής και βαθιάς ευγνωμοσύνης αποχαιρετώ τον αλησμόνητο Κώστα Σημίτη τον άνθρωπο που δίδαξε το ήθος στην πολιτική, τον άξιο κυβερνήτη που σφράγισε την ιστορία της Ελλάδας, καθιστώντας την ισότιμη και περήφανη μέσα στην Ευρώπη. Ο ιστορικός του μέλλοντος, βέβαια, κρίνει πάντα τους κυβερνήτες μιας χώρας, όπως έκρινε και τον ιστορικό ηγέτη του ΠΑΣΟΚ Ανδρέα Παπανδρέου. Σίγουρα, όμως, στην Ελλάδα, στην Κύπρο αλλά και στην Ευρώπη όλη, οι πολιτικοί δεν θα λησμονήσουν και θα αναζητήσουν στο μέλλον τον πολιτικό Κώστα Σημίτη.
Η κυρία Στέλλα Πριόβολου είναι ομότιμη καθηγήτρια, πρόεδρος Σώματος Ομοτίμων Καθηγητών ΕΚΠΑ, έφορος Σχολών Φιλολογικού Συλλόγου Παρνασσός.
