Social media και παιδιά: Το βαθύ τραύμα και το αυτοκτονικό δέλεαρ της αποδοχής

Η χρήση smartphones και social media από τα παιδιά πλέον έχει φτάσει σε κρίσιμη στιγμή. Πολλοί από εμάς στο Ηνωμένο Βασίλειο συνειδητοποιούμε όλο και περισσότερο τους κινδύνους που συνδέονται με αυτά – και ως ψυχίατρος παιδιών και εφήβων, ανησυχώ περισσότερο από τους περισσότερους, αναφέρει στο Guardian η ψυχολόγος Emily Sehmer.

»Γίνομαι μάρτυρας από πρώτο χέρι της απόλυτης καταστροφής που προκαλεί η χρήση των smartphone στην ψυχική υγεία των νέων μας. Η πλειονότητα των παιδιών άνω των 10 ετών που βλέπω στην κλινική μου στο NHS έχει πλέον smartphone. Ένα ολοένα και μεγαλύτερο ποσοστό ασθενών έχει δυσκολίες που σχετίζονται με τη χρήση της τεχνολογίας ή επιδεινώνονται από αυτήν».

Βαθιές ψυχικές ασθένειες στα παιδιά

»Βλέπουμε βαθιές ψυχικές ασθένειες που οφείλονται στην υπερβολική χρήση των μέσων κοινωνικής δικτύωσης, στον διαδικτυακό εκφοβισμό, στον εθισμό στην οθόνη ή στο να πέφτουν θύματα διαδικτυακής σεξουαλικής εκμετάλλευσης παιδιών.

Παιδιά συναισθηματικά απορυθμισμένα και επιθετικά

»Βλέπουμε παιδιά που εξαφανίζονται σε διαδικτυακούς κόσμους, που δεν μπορούν να κοιμηθούν, που είναι όλο και πιο απρόσεκτα και παρορμητικά, συναισθηματικά απορυθμισμένα και επιθετικά. Παιδιά σακατεμένα από άγχος ή φόβο ότι θα χάσουν κάτι. Που περνούν ώρες μόνα τους, αποκομμένα από εκείνους που τα αγαπούν, που περνούν ώρες ολόκληρες μιλώντας με αγνώστους.

Παιδιά και έφηβοι αναζητούν παρηγοριά στο διαδίκτυο

»Τα παιδιά και οι έφηβοι αναζητούν όλο και περισσότερο παρηγοριά και επιβεβαίωση από τις ομάδες συνομηλίκων στο διαδίκτυο. Δυστυχώς, ορισμένες από αυτές ενθαρρύνουν τον αυτοτραυματισμό, συμπεριφορές διατροφικής διαταραχής και ακόμη και την αυτοκτονία. Πέρυσι φρόντισα ένα νεαρό άτομο που πάλευε σημαντικά με την ψυχική του υγεία και τον αυτοτραυματισμό του. Αργότερα πληροφορήθηκα ότι ανέβαζε τις εμπειρίες και τις συμπεριφορές του στο TikTok και είχε κάνει livestreaming περιεχόμενο μέσα από ένα ψυχιατρικό θάλαμο νοσηλείας σε χιλιάδες οπαδούς και καλοθελητές.

Σε ιστορικό χαμηλό η αυτοεκτίμηση των παιδιών

»Η αυτοεκτίμηση και η αυτοεικόνα των παιδιών είναι επίσης σε ιστορικά χαμηλό επίπεδο και τα επίπεδα κατάθλιψης και αυτοκτονικών σκέψεων δεν ήταν ποτέ υψηλότερα. Δεν είναι μυστικό μεταξύ των επαγγελματιών ψυχικής υγείας ότι υπάρχει άμεση σχέση μεταξύ της χρήσης smartphone και των βλαβών στον πραγματικό κόσμο.

29 ώρες την εβδομάδα στο smartphone

»Ο μέσος 12χρονος του Ηνωμένου Βασιλείου περνάει σήμερα 29 ώρες την εβδομάδα – που ισοδυναμεί με μερική απασχόληση – στο smartphone του. Η πρόσβαση στον όγκο των πληροφοριών που έχουν σε τόσο νεαρή ηλικία έχει βαθύ αντίκτυπο στη νευρολογική τους ανάπτυξη. Εκεί που στο παρελθόν μπορεί να λαμβάναμε μερικές παραπομπές για ADHD (διαταραχή ελλειμματικής προσοχής και υπερκινητικότητας) κάθε εβδομάδα, τώρα κατακλυζόμαστε.

Το μεγαλύτερο πλήγμα από ποτέ στην εκπαίδευση

Οι γονείς δεν μπορούν να κάνουν τα παιδιά τους να κοιμηθούν ή να κάτσουν ακίνητα. Δυσκολεύονται να συγκεντρωθούν στο σχολείο και η εκπαίδευση έχει δεχθεί το μεγαλύτερο πλήγμα όλων των εποχών. Ως ενήλικες, βλέπουμε πώς έχει επηρεαστεί η προσοχή μας στα χρόνια που η ζωή μας έχει μεταφερθεί στο διαδίκτυο. Δεν μπορώ να θυμηθώ την τελευταία φορά που είδα κάποιον να παρακολουθεί μια ταινία χωρίς να ξεφυλλίζει το τηλέφωνό του ή να ελέγχει τα μηνύματά του. Ο εγκέφαλός μας αλλάζει – και τα παιδιά δεν είναι απρόσβλητα από αυτό.

Κοινωνικοποίηση μέσω What’s up με τρομακτικές συνέπειες

»Ταυτόχρονα, οι νέοι μας απομονώνονται και απομονώνονται όλο και περισσότερο. Ο μέσος χρόνος που περνούν οι έφηβοι με φίλους κάθε μέρα έχει μειωθεί κατά 65% από το 2010. Εδώ και εκατοντάδες χρόνια, η εφηβεία πυροδοτεί μια περίοδο κοινωνικής «νοοτροπίας της αγέλης». Ιστορικά, αυτό μπορεί να σήμαινε την πίεση να ενταχθεί κανείς σε μια ποδοσφαιρική ομάδα ή να βγει έξω με φίλους. Αλλά τώρα, αυτή η κοινωνικοποίηση συμβαίνει όλο και περισσότερο σε ομάδες WhatsApp και μέσα κοινωνικής δικτύωσης – με τρομακτικές συνέπειες.

Ακόμη και αυτοκτονικό το δέλεαρ της αποδοχής στο διαδίκτυο

»Σε αυτούς τους κλειστούς χώρους, χωρίς την επίβλεψη των ενηλίκων, τα παιδιά μπορούν να πέσουν σε ενοχλητικές λαγότρυπες. Στην κλινική, ακούμε για ιογενείς συμφωνίες αυτοκτονίας και προκλήσεις αυτοτραυματισμού που μοιράζονται παιδιά ηλικίας μόλις 10 ετών. Για τα πολύ ευάλωτα παιδιά, που μπορεί να μην έχουν πολλούς φίλους στην τάξη, το δέλεαρ της αποδοχής στο διαδίκτυο μπορεί να μοιάζει μεθυστικό, ακόμη και αν αυτό σημαίνει ότι συμμετέχουν σε κάτι εξαιρετικά επικίνδυνο. Τα τελευταία χρόνια, υπήρξαν πολυάριθμες περιπτώσεις αυτοκτονιών παιδιών που συνδέθηκαν με τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Το πιο εντυπωσιακό είναι ότι συχνά οι γονείς τους δεν έχουν καμία εικόνα για το τι συμβαίνει πριν συμβεί η τραγωδία.

«Αναγκάζουμε τα παιδιά να μεγαλώσουν»

»Αυτή η χρονική περίοδος είναι περίοδος καμπής. Ως υπέρμαχος της ψυχικής υγείας των παιδιών, μου είναι σαφές ότι αναγκάζουμε τα παιδιά να μεγαλώσουν πολύ πριν να είναι έτοιμα. Η καρδιά μου βυθίζεται κάθε φορά που συναντώ ένα ακόμη νεαρό άτομο στην κλινική που αισθάνεται απελπισμένο για το μέλλον του, το οποίο είναι βαθιά ενσωματωμένο σε μια εναλλακτική πραγματικότητα που δημιούργησε το τηλέφωνό του.

Θύματα του διαδικτύου πρώτοι οι γονείς

»Στη δική μου οικογένεια, ελπίζω ότι θα μπορέσω να κρατήσω τα παιδιά μου μακριά από τα smartphones και τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης μέχρι να γίνουν τουλάχιστον 16 ετών. Ο εγκέφαλός μας συνεχίζει να αναπτύσσεται μέχρι την ηλικία των 25 ετών περίπου και πριν από αυτό η ικανότητά μας να σκεφτόμαστε λογικά, να λαμβάνουμε αποφάσεις με βάση τα γεγονότα και όχι το συναίσθημα, να σχεδιάζουμε, να επιλύουμε προβλήματα και να επιδεικνύουμε αυτοέλεγχο είναι περιορισμένη. Αμέτρητοι ενήλικες πασχίζουν να μεσολαβήσουν στη χρήση του τηλεφώνου τους και να διατηρήσουν την παραγωγικότητά τους, κάνουν παρορμητικές αγορές στο διαδίκτυο και πέφτουν θύματα των πολλών απάτης που κυκλοφορούν εκεί έξω – γιατί περιμένουμε από τα παιδιά μας να τα καταφέρουν;

Ανάγκη για κυβερνητικές και όχι ατομικές επιλογές

»Γνωρίζω όμως πόσο δύσκολο θα είναι αυτό για τα παιδιά αν όλοι οι φίλοι τους έχουν πρόσβαση στο διαδίκτυο. Γι’ αυτό δεν αρκεί να κάνουν ατομικές επιλογές οι γονείς. Ως κοινωνία, πρέπει επειγόντως να αναμετρηθούμε με αυτό το πρόβλημα. Εκστρατείες όπως η Smartphone Free Childhood κερδίζουν έδαφος, ενθαρρύνοντας τους γονείς να λάβουν μαζικά αποφάσεις για την ευημερία των παιδιών τους. Όμως και το κράτος πρέπει πλέον να παρέμβει. Ελπίζω η κυβέρνηση να αφυπνιστεί για το τι συμβαίνει στους νέους μας και να πάρει αυτές τις δύσκολες αποφάσεις από τα χέρια μας.