Ο Κώστας Σημίτης, ένας από τους έλληνες πρωθυπουργούς με το πιο σημαντικό έργο στα χρόνια της Μεταπολίτευσης δεν βρίσκεται πια στη ζωή. Η είδηση του θανάτου του οδήγησε την κυβέρνηση στην απόφαση να κηρυχθεί τετραήμερο εθνικό πένθος.
Ποιες ήταν οι ιδέες και το σκεπτικό του την περίοδο των πρώτων του βημάτων στην κεντρική πολιτική σκηνή, όταν γινόταν μέλος της πρώτης κυβέρνησης του Ανδρέα Παπανδρέου (1981 – 1985), αναλαμβάνοντας το υπουργείο Γεωργίας; Δύο από τις πρώτες του συνεντεύξεις, ως υπουργού, μάς δίνουν την εικόνα.
«ΤΑ ΝΕΑ», 12.1.1982, Ιστορικό Αρχείο «ΤΟ ΒΗΜΑ» | «ΤΑ ΝΕΑ»
Στις 12 Ιανουαρίου 1982, δύο περίπου μήνες μετά τον εκλογικό θρίαμβο του ΠΑΣΟΚ , «ΤΑ ΝΕΑ» και ο Κώστας Ρεσβάνης φιλοξενούν απόψεις των νέων υπουργών, συμπεριλαμβανομένου και του Κώστα Σημίτη, για την «Αλλαγή», το κεντρικό πολιτικό σύνθημα της κυβέρνησής τους.
Γράφει ο Κώστας Σημίτης:
«Το οχυρό…»
«Η εκλογική νίκη μοιάζει με την εκπόρθηση οχυρού. Οι νικητές καταλαμβάνουν το κάστρο που αποτελούσε την ενσάρκωση της εξουσίας που καταπολεμούσαν. Νικώντας αναστρέφουν τους ρόλους.
»Είναι εκείνοι που διαθέτουν και χειρίζονται τον μηχανισμό καταπίεσης, τον οποίον επεδίωκαν να καταλύσουν. Αντί να εξουσιάζονται εξουσιάζουν.
»Οι αντίπαλοί τους έφυγαν, σκορπίστηκαν. Μένει πίσω τους όμως ό,τι έκτισαν. Μένουν οι οικονομικές και κοινωνικές αναγκαιότητες που δημιούργησαν, οι νοοτροπίες, η στάση απέναντι στο κοινωνικό σύνολο, οι ιδεολογίες.
»Το οχυρό που κατακτήθηκε αν και άψυχο εξασκεί καταναγκασμό, σπρώχνει προς ορισμένους τρόπου συμπεριφοράς, τους ίδιους που ακολουθούσαν οι νικημένοι αντίπαλοι.
»Η Δεξιά δεν είναι μόνο ένα κόμμα. Είναι κοινωνική οργάνωση, ένας τρόπος ζωής, είναι μια στάση απέναντι στα κοινωνικά προβλήματα.
«ΤΑ ΝΕΑ», 12.1.1982, Ιστορικό Αρχείο «ΤΟ ΒΗΜΑ» | «ΤΑ ΝΕΑ»
Συντήρηση
»Ό,τι δημιούργησε η συντήρηση για δεκάδες χρόνια, βρίσκεται ανάμεσά μας, μέσα μας, γύρω μας, είναι το πλαίσιο της ζωής μας. Και δεν έχει μαύρο ή κίτρινο χρώμα για να το αναγνωρίσουμε, δεν αποπνέει δυσοσμία, δεν διαλαλεί τους γεννήτορές του.
»Συμπορεύεται με τους δικούς μας πόθους, τα σχέδια και τις ιδέες μας, διακριτικά και σιωπηλά. Γύρω μας είναι στημένες παγίδες με πολλή σοφία και μεγάλη συστηματικότητα. Πρέπει να τις αναγνωρίσουμε.
»Για να μην αισθανθούμε ασφάλεια, επειδή κατέχουμε το κάστρο. Για να μην ξεχνάμε, ότι οι τοίχοι περικλείουν άλλα πρόσωπα, αλλά τα ίδια πρόσωπα με πριν.
»Για να εξετάσουμε καθημερινά κριτικά τη στάση μας απέναντι στο κοινωνικό σύνολο».
«ΤO BHMΑ», 8.5.1983, Ιστορικό Αρχείο «ΤΟ ΒΗΜΑ» | «ΤΑ ΝΕΑ»
Στις 8 Μαΐου 1983, σε ηλικία 47 ετών, δίνει, με τη σύζυγό του Δάφνη Σημίτη, κοινή συνέντευξη στο «ΒΗΜΑ» και την Έλενα Ακρίτα.
Μεταξύ άλλων, μιλούν για διάφορες πτυχές της πολιτικής πορείας του Κώστα Σημίτη αλλά και της κοινής τους ζωής.
Στη Δικτατορία
Ο Κώστας Σημίτης είχε έντονη αντιδικτατορική δράση με αποτέλεσμα να αποτελέσει στόχο της Χούντας. Για να διαφύγει τη σύλληψη έμεινε για δυόμισι περίπου μήνες στο κλειστό μικρό διαμέρισμα ενός φίλου του, σε συνθήκες άκρας μυστικότητας.
«Και επειδή υποτίθεται ότι ήταν ακατοίκητο δεν μπορούσα ούτε φως να ανάψω τη νύκχτα. Καθόμουν εκεί και φυσικά δεν γινόταν να ξεμυτίσω με τίποτα!»
Για τη διαφυγή του στο εξωτερικό θα μεσολαβήσει κάποιος Ιταλός, ο οποίος θα του προμηθεύσει το απαραίτητο πλαστό διαβατήριο.
«Και το παράξενο είναι ότι, κατά σύμπτωση, αυτός ο Ιταλός, είχε γεννηθεί ίδια μέρα, ίδιο μήνα κι ίδιο χρόνο με μένα. (…)».
Η ζωή του ως υπουργός
«Πηγαίνω πρωί-πρωί. Γυρνάω στο σπίτι μου κατά τις τέσσερις και ξαναφεύγω για το υπουργείο στις έξη. Μέχρι της δέκα το βράδυ περίπου βρίσκομαι εκεί. (…)
»Όταν πηγαίνω κάπου για να εξετάσω τα προβλήματα δεν μ’ αρέσει να στέκομαι στις επίσημες ανακοινώσεις των αρμοδίων.
»Θέλω να μπαίνω στα καφενεία, να μιλάω με τον κόσμο, πρόσωπο με πρόσωπο. Μόνο έτσι νομίζω ότι μπορεί να γίνει δουλειά. Στο δικό μου τομέα».
«ΤO BHMΑ», 8.5.1983, Ιστορικό Αρχείο «ΤΟ ΒΗΜΑ» | «ΤΑ ΝΕΑ»
Δάφνη Σημίτη
Για την καθημερινότητα της οικογένειας Σημίτη, τότε, Μάιο του 1983, μίλησε η Δάφνη Σημίτη.
«Αυτό είναι ίσως το μόνο που έχει αλλάξει αρκετά τη ζωή μας (σ.σ. τα πολλά ταξίδια του Κώστα Σημίτη στο εξωτερικό για θέματα αγροτικής πολιτικής στην ΕΟΚ). Αυτές οι συχνές απουσίες.
»Κατά τα άλλα ζούμε όπως πάντα. Κι όταν υπάρχει κάποιο πρόβλημα για τα παιδιά το κουβεντιάζουμε και το αντιμετωπίζουμε όλοι μαζί. (…) Μοιάζουμε αρκετά στον χαρακτήρα όλοι μας. Είμαστε και οι τέσσερις πολύ ήρεμοι άνθρωποι. (…)
»Είναι αλήθεια ότι δεν είμαστε πολύ κοινωνικοί. Έχουμε κάποιους φίλους από χρόνια, προστίθενται ίσως και μερικοί ακόμα. Αλλά πρέπει να μας πάνε πολύ, να ταιριάζουμε για να κάνουμε παρέα.
»Αλλιώς αρνιόμαστε τις προσκλήσεις που δεν μας ενδιαφέρουν και τόσο».
Ψυχρός ή συνεσταλμένος
– Είστε αλήθεια ένας ψυχρός άνθρωπος;
– Δεν νομίζω ότι είμαι ψυχρός. Τουλάχιστο εκεί που με ενδιαφέρει δεν δίνω τέτοια εντύπωση.
Καμιά φορά αυτή η επιφανειακή ψυχρότητα κρύβει κάποια συστολή! Κι αυτό το άκουσα από συνάδελφό σας για σας. Ότι στο βάθος είστε, ντροπαλός!
– Συστολή; Δεν ξέρω… ίσως…
Διακόπτει η γυναίκα του:
– Να σας το πω εγώ. Ναι, είναι συνεσταλμένος. Θα ήταν εντελώς ακατάλληλος για δημόσιες σχέσεις!».
