Σε μια από τις πιο δραματικές σελίδες της σύγχρονης ευρωπαϊκής ιστορίας, ο πόλεμος στην Ουκρανία έχει αφήσει ανεξίτηλα σημάδια στις ζωές χιλιάδων ανθρώπων, τόσο σωματικά όσο και ψυχικά. Ανάμεσα στις ιστορίες από τον πόλεμο ξεχωρίζει αυτή μιας ομάδας Ουκρανών στρατιωτών, που βρήκαν παρηγοριά και ανακούφιση σε έναν ιερό τόπο μακριά από τη δίνη της μάχης. Μεταφέροντας πληγές από τη σύγκρουση, μερικές ορατές και άλλες αόρατες, οι στρατιώτες αυτοί ταξίδεψαν στο Άγιο Όρος, πνευματικό φάρο της Ορθοδοξίας, αναζητώντας γαλήνη και αναγέννηση.
Όπως μεταδίδει το Reuters, οι Ουκρανοί στρατιώτες έφτασαν στην Ελλάδα φέροντας τα σημάδια του πολέμου – ένας με ουλή στο κεφάλι, άλλος με ακρωτηριασμένα και τα δύο πόδια πάνω από το γόνατο, και μερικοί με αόρατα ψυχικά τραύματα από μια σύγκρουση που έχει καταστρέψει την πατρίδα τους τα τελευταία τρία χρόνια.
Οι 22 άνδρες ταξίδεψαν περισσότερα από 1.000 χιλιόμετρα με λεωφορείο από τη Λβιβ της Ουκρανίας σε ένα μοναστήρι χτισμένο σε βράχο στη χερσόνησο του Άθω στη βόρεια Ελλάδα, ελπίζοντας να ξεφύγουν από τις μνήμες του πεδίου της μάχης που τους στοιχειώνουν.
Κατά τη διάρκεια της τετραήμερης παραμονής τους, που αποτελούσε μέρος ενός προγράμματος ψυχολογικής υποστήριξης που οργάνωσαν οι ουκρανικές αρχές, οι στρατιώτες έκαναν προσκύνημα σε περίπου δώδεκα μοναστήρια στις πλαγιές του Αγίου Όρους.
«Πολλοί στρατιώτες υποφέρουν από τα γεγονότα που συνέβησαν τα τελευταία τρία χρόνια. Πολλοί από αυτούς υποφέρουν από διάφορες ασθένειες – είναι τραυματισμένοι και πρέπει να τους βοηθήσουν», είπε ο πατέρας Μιχαήλ Παζίρσκι, Ουκρανός Ορθόδοξος ιερέας που συνόδευσε τους άνδρες στο ταξίδι.
Η πλήρους κλίμακας εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία τον Φεβρουάριο του 2022 ξεκίνησε τον πιο φονικό πόλεμο σε ευρωπαϊκό έδαφος τα τελευταία 70 χρόνια. Μέχρι τον Αύγουστο του 2024, η Αποστολή Παρακολούθησης Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων του ΟΗΕ στην Ουκρανία είχε καταγράψει σχεδόν 12.000 θανάτους αμάχων και περισσότερους από 24.000 τραυματισμούς.
Ο Πρόεδρος της Ουκρανίας, Βολοντίμιρ Ζελένσκι, δήλωσε τον Δεκέμβριο του 2024 ότι 43.000 Ουκρανοί στρατιώτες είχαν σκοτωθεί και 370.000 τραυματιστεί. Πρόσθεσε ότι η Ρωσία είχε χάσει σχεδόν 200.000 στρατιώτες. Η Μόσχα δεν έχει δημοσιοποιήσει τις απώλειές της, ωστόσο έχει πει ότι τέτοιες εκτιμήσεις είναι υπερβολικές.
Ο Ιβάν Κοβάλικ έκανε διάλειμμα από την πρώτη γραμμή τον Σεπτέμβριο του 2023, όταν οι στρατιώτες που τον αντικατέστησαν του ζήτησαν να φέρει έναν ασύρματο, τρόφιμα και νερό. Καθώς μάζευε τα αντικείμενα, ένα βλήμα εξερράγη κοντά του. Ο Κοβάλικ, 22 ετών, έχασε και τα δύο πόδια κάτω από το γόνατο και τώρα περπατά με τεχνητά μέλη.
Συμπολεμιστές του τον μετέφεραν πάνω από τα καλντερίμια και τις στενές σκάλες των μοναστηριών. Περπατούσε, όμως, χωρίς βοήθεια και παραμένει αισιόδοξος για την κατάστασή του.
«Φυσικά, βοήθησε πολύ, γιατί με βοήθησε να ανακουφίσω το στρες», είπε για την επίσκεψη στο Άγιο Όρος, την οποία σκοπεύει να επαναλάβει.
«Υπήρχε πάντα υποστήριξη από συγγενείς, από φίλους, από τους συμπολεμιστές μου, υποστήριξη από το κράτος. Χωρίς αυτήν, δεν θα ήταν τίποτα δυνατό».
Το Άγιο Όρος είναι πνευματικό σπίτι της Ορθόδοξης Εκκλησίας από τη Βυζαντινή εποχή. Προστέθηκε στον κατάλογο Μνημείων Παγκόσμιας Κληρονομιάς της UNESCO το 1988.
Η Ρωσική Ορθόδοξη Εκκλησία έχει μακροχρόνιους δεσμούς με το Άγιο Όρος. Μάλιστα, το 2016 ο Πρόεδρος Βλαντίμιρ Πούτιν το επισκέφθηκε για να τιμήσει τα 1.000 χρόνια από την εγκατάσταση Ρώσων μοναχών εκεί. Αλλά η Ελλάδα, μέλος του ΝΑΤΟ, έχει στηρίξει την Ουκρανία στον πόλεμο, επιδεινώνοντας τις σχέσεις της με τη Μόσχα, με τους ουκρανούς στρατιώτες να επισκέπτονται μόνο ελληνικά ορθόδοξα σημεία.
Για να φτάσουν στα επιβλητικά μοναστήρια στις πλαγιές των βράχων, οι στρατιώτες διέσχισαν τις φιδωτές λωρίδες της χερσονήσου, ανεβαίνοντας και κατεβαίνοντας τα δενδρόφυτα βουνά που καταλήγουν στο Αιγαίο Πέλαγος.
Κοινώνησαν πλάι πλάι σε μικρά παρεκκλήσια με παχείς πέτρινους τοίχους, των οποίων τα στενά παράθυρα επέτρεπαν στο φως να διαπεράσει το πυκνό θυμίαμα.
«Ήδη βλέπουμε ότι αυτές οι πέντε μέρες που περάσαμε εδώ θα αντικαταστήσουν τουλάχιστον έναν χρόνο αποκατάστασης στην Ουκρανία, σε νοσοκομεία ή άλλα ιατρικά κέντρα», είπε ο Όρεστ Καβετσκι, περιφερειακός αξιωματούχος από τη Λβιβ, που βοήθησε στη διοργάνωση του ταξιδιού.
«Όταν επισκέφτηκα το Άγιο Όρος, ένιωσα τη χάρη του Θεού, την ευλογία του Θεού, το μεγαλείο του».
