Στις 15 Δεκεμβρίου, στο Πανεπιστήμιο Μακεδονίας, πραγματοποιήθηκε ημερίδα επίκεντρο της οποίας ήταν η μακεδονική, όπως αναγνωρίσθηκε από τη Συμφωνία των Πρεσπών, γλώσσα.

Την ημερίδα διοργάνωσε το Εργαστήριο «Σύνορα-Πολιτισμός-Φύλο» του Τμήματος Βαλκανικών, Σλαβικών και Ανατολικών Σπουδών με επικεφαλής την καθηγήτρια Αλεξάνδρα Ιωαννίδου.

Η Αλεξάνδρα Ιωαννίδου και ο Χρήστος Νίκας, Καθηγητής του Τμήματος Διεθνών και Ευρωπαϊκών Σπουδών του Πανεπιστημίου Μακεδονίας, γράφουν στο «Βήμα» για την ημερίδα και τις αντιδράσεις που προκλήθηκαν.

Ανάμεσά σε αυτές ήταν και του ίδιου του κ. Νίκα, ο οποίος παραιτήθηκε σε ένδειξη διαμαρτυρίας από τη θέση του στο Συμβούλιο Διοίκησης του ιδρύματος.

Φανατική και λυπηρή εθνικοφροσύνη

Το Σάββατο 12.2.2024 έλαβε χώρα στο Πανεπιστήμιο Μακεδονίας με πρωτοβουλία ενός από τα ερευνητικά/ επιστημονικά εργαστήρια του τμήματος «Βαλκανικών, Σλαβικών και Ανατολικών Σπουδών» μια εξαιρετικά σημαντική και ενδιαφέρουσα ημερίδα με θέμα τις προοπτικές πολιτιστικής συνεργασίας ανάμεσα στη Βόρεια Μακεδονία και την Ελλάδα. Η πρώτη αυτή ημερίδα στο πλαίσιο μιας σειράς ακαδημαϊκών συναντήσεων που συμφωνήθηκε να ακολουθήσουν τουλάχιστον δυο φορές τον χρόνο εστίαζε στη μακεδονική γλώσσα και λογοτεχνία. Έλληνες και Μακεδόνες ακαδημαϊκοί (Vladimir Martinovski, κοσμήτορας της Φιλολογικής Σχολής του Πανεπιστημίου «Κύριλλος και Μεθόδιος» των Σκοπίων, Vesna Mojsova-Chepishovska καθηγήτρια λογοτεχνίας του ίδιου πανεπιστημίου, Ιωάννης Μάνος, καθηγητής, Ελένη Σιδέρη, επίκουρη καθηγήτρια Πανεπιστημίου Μακεδονίας), συγγραφείς (Rumena Buzharovska, Kica Kolbe), μεταφραστές (Μαρία Δούμπα, Φώτης Σιώνης, Ευάγγελος Κυριακού) μίλησαν για λογοτέχνες, για λογοτεχνικά έργα και εκδόσεις, ενώ διαβάστηκαν ποιητικά έργα στην πρωτότυπη και μεταφρασμένη μορφή τους. Η ημερίδα είχε χαρακτήρα εορταστικό, αλλά και προγραμματικό: Στο δεύτερο μέρος της συνάντησης παρουσιάστηκαν προγράμματα ακαδημαϊκών ανταλλαγών, καθώς και ήδη ολοκληρωμένες δράσεις των τελευταίων χρόνων που συνέβαλαν και μπορούν να συμβάλουν και στο μέλλον στη γνωριμία καθηγητών και φοιτητών από τις δυο χώρες.

Την ημερίδα παρακολούθησε πλήθος κόσμου (υπολογίζεται πως παρέστησαν τουλάχιστον 160-180 άτομα) με συγκίνηση και ενδιαφέρον. Στα διαλείμματα ανάμεσα στις παρουσιάσεις ο μουσικός Παντελής Μάντζας έπαιξε στην κιθάρα μακεδονικά τραγούδια ενώ τραγούδησαν η Καίτη Ζάνεβα και η Μαρία Ζαέκη.
Η άριστη διεξαγωγή της ημερίδας εξασφαλίστηκε και από τη συμμετοχή των ακροατών, που παρά τις φήμες περί πιθανής επίθεσης ακροδεξιών ομάδων της πόλης δεν έδωσαν καμία σημασία και ήταν εκεί, μαζί με πλήθος φοιτητών και μελών της κοινότητας του Πανεπιστημίου Μακεδονίας και του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης. Σε αυτό το τελευταίο έγκειται και η μεγάλη δικαίωση οργανωτών και ακροατών της ημερίδας: Προσηλωμένοι στο ζωντανό ενδιαφέρον τους για το θέμα της συνάντησης, όλοι – κοινό και ομιλητές— αγνόησαν πλήρως τις απειλές και τις ύβρεις, τις συνωμοσιολογικές εικασίες περί «ανθελληνικώς» δρώντων, περί σκοτεινών σχεδίων κλπ., τις ομιλίες στη Βουλή εκπροσώπων ακραίων κομμάτων που κατάγγελλαν τη χρήση του καθ’ όλα νόμιμου και προβλεπόμενου από τη Συνθήκη των Πρεσπών όρου «μακεδονική γλώσσα», τους εκβιασμούς και τις πιέσεις προς τις πρυτανικές αρχές, και παρέμειναν στο πανεπιστήμιο, προασπιζόμενοι το πανεπιστημιακό άσυλο και την ακαδημαϊκή ελευθερία.
Στο σημείο αυτό οφείλω να τονίσω πόσο αδιανόητη φαντάζει σήμερα για τους δημοκράτες πολίτες να επιχειρείται και πάλι βίαιη και εκβιαστική λογοκριτική παρέμβαση στο πανεπιστήμιο. Ακόμα χειρότερη από την απόπειρα ποινικοποίησης της χρήσης ενός διεθνώς, και από τη χώρα μας, αναγνωρισμένου όρου, φαντάζει η στάση ακροδεξιών καθηγητών και πολιτευτών που τελείως στρεβλά μίλησαν για «κουκουλοφόρους» και για ανθελληνικά συνθήματα, δυσφημώντας με τρόπο έως και ποινικά κολάσιμο το πανεπιστήμιο, τους συναδέλφους τους και κυρίως τους φοιτητές μας.

Ως συνδιοργανώτρια αυτής της ημερίδας αποφάσισα πως δεν πρόκειται να απαντήσω σε τέτοιου είδους χυδαιότητες, ούτε θα προσπαθήσω να αποδείξω ο,τιδήποτε στους ταγούς μιας ιδιοτελούς, φανατικής και λυπηρής εθνικοφροσύνης παρά θα συνεχίσω απτόητη να εργάζομαι μαζί με τους Μακεδόνες φίλους και συναδέλφους για τη γνωριμία και τη φιλία των ακαδημαϊκών κοινοτήτων μας.

Αλεξάνδρα Ιωαννίδου, σλαβολόγος
Καθηγήτρια Τμήματος Βαλκανικών, Σλαβικών και Ανατολικών Σπουδών.

—-

Έγκλημα και μη Τιμωρία

Το Έγκλημα

Ήταν ένα τέλεια οργανωμένο σχέδιο. Ένα εργαστήριο του Τμήματος Βαλκανικών, Σλαβικών και Ανατολικών Σπουδών του Πανεπιστημίου Μακεδονίας (Πα.Μακ) αποφασίζει να οργανώσει μια φαινομενικά άκακη επιστημονική ημερίδα, χωρίς να ενημερώσει κανέναν στο Τμήμα ή στη διοίκηση του Πανεπιστημίου και να ζητήσει χώρο για τη διεξαγωγή της. . Την παραμονή της εκδήλωσης η πρώτη μάσκα πέφτει καθώς από τον νέο και πλήρη τίτλο της εκδήλωσης φαίνεται ότι αυτή αφορά και τη «Μακεδονική Γλώσσα». Ακολουθεί χάος στο διαδίκτυο: καταγγελίες, απειλές για δυναμική επέμβαση κλπ. Η διοίκηση του Πα.Μακ βρίσκεται σύσσωμη στον Μυστρά για τη σύνοδο των Πρυτάνεων. Μιλώ τηλεφωνικά με τον πρύτανη και του λέω ότι κάτι πρέπει να κάνει. Μου απαντά ότι βομβαρδίζεται από δημοσιογράφους πολιτικούς κλπ και θα εκδώσει ανακοίνωση στην ιστοσελίδα του Πανεπιστημίου για να γίνει η εκδήλωση σε άλλο χώρο. Για την ακρίβεια, τους βρήκε άλλο χώρο και δήθεν το σκέφτονται.
Στην εκδήλωση υπάρχει και περιφρούρηση. Αριστεριστές φοιτητές έχουν υψώσει πανό στην είσοδο και βάφουν τους τοίχους του Πανεπιστημίου με συνθήματα και σημαίες της Παλαιστίνης. Ανταμείβονται δε για τις υπηρεσίες τους καθώς είναι ευπρόσδεκτοι στον χώρο της «επιστημονικής» αυτής εκδήλωσης, ενώ φωνάζουν συνθήματα καταχειροκροτούμενοι.

Αν και είναι πρωινό Σαββάτου, το ισόγειο του Πα.Μακ. είναι γεμάτο κόσμο. Υποψήφιοι που δίνουν κατατακτήριες εξετάσεις, μεταπτυχιακοί φοιτητές, το κοινό μιας άλλης εκδήλωσης κ.ά. Το πιο επικίνδυνο: Παιδάκια που έχουν έρθει με τους γονείς τους για τα προγράμματα ρομποτικής και μουσικής προπαιδείας. Ευτυχώς δεν εμφανίστηκαν οι «Μακεδονομάχοι».

Λίγα λόγια για τους διοργανωτές. Πρόκειται για συναδέλφους που έχουν κτίσει την επιστημονική τους σταδιοδρομία στην παραδοχή ότι η Ελλάδα είναι μια μοχθηρή χώρα, που καταπιέζει τις μειονότητες, καταπατώντας συστηματικά και βάναυσα τα ανθρώπινα δικαιώματα. Ως εκ τούτου υιοθετούν τις πιο ακραίες εθνικιστικές και αλυτρωτικές διακηρύξεις των γειτόνων μας, προστρέχουν ως μάρτυρες σε δικαστήρια κατά της Ελλάδας, προσπαθούν (ανεπιτυχώς ως τώρα) να εισάγουν από την πίσω πόρτα της διδασκαλία της «μακεδονικής» γλώσσας στα ελληνικά πανεπιστήμια και διοργανώνουν εκδηλώσεις όπως η συγκεκριμένη για μια γλώσσα –και όχι διάλεκτο κατ’ αυτούς– που το ελληνικό κράτος αδικαιολόγητα απαγόρευσε. Τώρα το αν η γειτονική χώρα θα αργήσει πολύ να γίνει μέλος της Ε.Ε. όχι εξαιτίας μας αλλά εξαιτίας των Βούλγαρων, που τους καταγγέλλουν ότι εμφανίζουν τη βουλγαρική γλώσσα ως μακεδονική είναι άλλου παπά τροπάρι.
Αντιλαμβάνεται κανείς ότι η εκδήλωση αυτή μόνο επιστημονική δεν ήταν. Επρόκειτο για μια πολιτική φιέστα, όπου εκτός της γλώσσας αναπτύχθηκε όλη η ατζέντα του μακεδονισμού και του αλυτρωτισμού των γειτόνων σ’ ένα χώρο υψηλού συμβολισμού όπως το Πανεπιστήμιο Μακεδονίας.

Η μη τιμωρία

Αν το έγκλημα βαραίνει τους διοργανωτές, η μη τιμωρία βαραίνει τον πρύτανη. Δεν έκανε και δεν θα κάνει τίποτα Είναι εμφανές ότι τα προηγούμενα συναδέλφων του που προπηλακίστηκαν, κακοποιήθηκαν και κτίστηκαν στα γραφεία τους τον στοιχειώνουν. Οι μπαχαλάκηδες, τελικά, διαθέτουν ισχύ δυσανάλογα μεγάλη σε σχέση με το εκλογικό τους αποτύπωμα.

Τετάρτη 17/12 απόγευμα υπέβαλα την παραίτηση μου από όλες τις διοικητικές θέσεις που κατείχα. Υπάρχει και φιλότιμο.

Χρήστος Νίκας, Καθηγητής του Τμήματος Διεθνών και Ευρωπαϊκών Σπουδών του Πα.Μακ., πρώην εσωτερικό μέλος του Συμβουλίου Διοίκησης του Ιδρύματος.