Ενώ τα μάτια της υφηλίου είναι στραμμένα στη Συρία, καθώς επίκειται η τουρκική επίθεση στη συνοριακή ζώνη που ελέγχεται από κουρδικές δυνάμεις, μια εικόνα από την τουρκική πόλη Κιλίς, πλησίον των τουρκοσυριακών συνόρων, έκανε τον γύρο της διεθνούς ειδησεογραφίας.
Είναι προφανές ότι δεν δημοσιοποιήθηκε τυχαία, την περασμένη Κυριακή (22 Δεκεμβρίου), η φωτογραφία του τούρκου υπουργού Άμυνας, Γιασάρ Γκιουλέρ, με τον αρχηγό του Γενικού Επιτελείου των τουρκικών ενόπλων δυνάμεων, Μετίν Γκιουράκ, στο Κοινό Κέντρο Επιχειρήσεων του 6ου Στρατιωτικού Σώματος. Η Άγκυρα έστειλε το μήνυμά της: προετοιμάζεται για επίθεση κατά των κουρδικών Μονάδων Προστασίας του Λαού (YPG) στη βόρεια Συρία. Δεν έχει εξάλλου κρύψει ότι επιθυμεί η «εκκαθάριση» της περιοχής από τις κουρδικές δυνάμεις να έχει συντελεστεί προτού ο Ντόναλντ Τραμπ αναλάβει καθήκοντα.
Ξεκάθαρο ήταν εξάλλου, την ίδια ημέρα από τη Δαμασκό, το μήνυμα του τούρκου υπουργού Εξωτερικών Χακάν Φιντάν. Αφού έτυχε θερμότατης υποδοχής από τον μεταμορφωμένο και…γραβατωμένο, Αμπού Μοχάμεντ αλ Τζολάνι, ηγέτη της πρώην τζιχαντιστικής δύναμης που ανέλαβε την εξουσία στη Συρία, Χαγιάτ Ταχρίρ αλ Σαμ (HTS), δήλωσε ότι «η Τουρκία είναι έτοιμη να συνεργαστεί με τη νέα κυβέρνηση Δαμασκό υπό έναν όρο: την απομάκρυνση των δυνάμεων YPG από τα σύνορα».
Το ίδιο δήλωσε και ο Γκιουλέρ από το Κιλίς: «Η νέα κυβέρνηση της Δαμασκού μαζί με τις δυνάμεις του Συριακού Εθνικού Στρατού θα εκδιώξουν τους κούρδους μαχητές από τα εδάφη που κατέχουν στη βορειοανατολική Συρία».
Τουρκικά μέσα, στο μεταξύ, αναφέρουν ότι ο Συριακός Εθνικός Στρατός έχει συγκεντρώσει μια δύναμη 25.000 ανδρών, έτοιμων να επιτεθούν σε περιοχές που ελέγχουν οι Κούρδοι στη βόρεια και ανατολική Συρία.
«Η κατάσταση δεν είναι ακόμη σταθερή, ούτε ασφαλής στη Συρία. Επίσης, δεν είναι βέβαιο αν η HTS θα μπορέσει και μεταμορφωθεί σε μια μετριοπαθή δύναμη, παρά τις διαβεβαιώσεις της. Πρέπει να υποστηρίξουμε μια σταθερή Συρία προς το συμφέρον της Μέσης Ανατολής και της Ανατολικής Μεσογείου», τονίζει στο Βήμα ο Ιλχάν Ουζγκέλ, σκιώδης ΥΠΕΞ και αντιπρόεδρος του Ρεπουμπλικανικού Λαϊκού Κόμματος (CHP) της αξιωματικής αντιπολίτευσης.
Μπορεί η κυβέρνηση Ερντογάν να δηλώνει δικαιωμένη από τις πολιτικές που ακολούθησε στη Συρία όπου εξασφάλισε πρωταγωνιστικό ρόλο στην μετά-Άσαντ εποχή;
«Ο συριακός λαός υπέφερε τα τελευταία 14 χρόνια. Ο Άσαντ ήταν δικτάτορας, αλλά η κατάσταση στη Συρία δεν είναι ακόμη σταθερή. Ο Ερντογάν προσπαθεί να χρησιμοποιήσει την ανατροπή του καθεστώτος Άσαντ για την προσωπική του ατζέντα σε εσωτερικό και διεθνές επίπεδο. Αυτό δεν είναι κάτι καινούργιο. Η Τουρκία έχει 900 χλμ σύνορα με τη Συρία και έχει εμπλακεί σε μεγάλο βαθμό με τη γείτονα χώρα από το 2011».
Τι διακινδυνεύει η Άγκυρα αν αναλάβει ρόλο πρωταγωνιστή των εξελίξεων στη Συρία;
«Μέχρι στιγμής ο ηγέτης του HTS, Τζολάνι, εκπέμπει μετριοπαθή μηνύματα και ορισμένες από τις πρακτικές του παραπεμπουν σε ολική τροποποίηση των πολιτικών του. Ωστόσο, γνωρίζουμε πολύ καλά ότι οι άνθρωποι που ηγούνται στη νέα φάση της Συρίας προέρχονται από μια πρώην τζιχαντιστική οργάνωση και κανείς δεν μπορεί να αισθάνεται ασφαλής για τη μελλοντική τους στάση.
Υπάρχουν πιεστικά ζητήματα που πρέπει να αντιμετωπιστούν, όπως η διασφάλιση της σταθερότητας, η κάλυψη των βασικών αναγκών του συριακού λαού (τρόφιμα, ηλεκτρισμός, υποδομές κ.ά), μαζί με την επίτευξη του ελέγχου και της κυριαρχίας στη χώρα. Θα τα καταφέρουν; Ο μεγαλύτερος κίνδυνος για τη Συρία, και κατά συνέπεια για την Τουρκία, είναι ότι η χώρα μπορεί να βυθιστεί στο χάος. Μια ασταθής Συρία αποτελεί μεγάλο κίνδυνο για την Τουρκία. Μπορεί ακόμη και να πυροδοτήσει ένα νέο κύμα προσφύγων»
Ο κουρδικός παράγοντας θα αποτελέσει σημείο τριβής μεταξύ Άγκυρας και Ουάσιγκτον;
«Το κουρδικό Κόμμα Δημοκρατικής Ένωσης (PYD), στη Συρία, θεωρείται τρομοκρατική οργάνωση από την Τουρκία, όχι όμως από τις ΗΠΑ. Εδώ και καιρό αποτελεί σημείο διαμάχης μεταξύ Άγκυρας και Ουάσιγκτον. Εξ ου οι έντονες διαπραγματεύσεις μεταξύ τους. Οι ΗΠΑ εξακολουθούν να υποστηρίζουν τις κουρδικές δυνάμεις και το PYD, στους οποίους εναντιώνεται η Τουρκία».
Η Άγκυρα ετοιμάζει πάντως επιχείρηση κατά των κουρδικών Μονάδων Προστασίας του Λαού (YPG), προκειμένου να δημιουργήσει μια νεκρή ζώνη στη βόρεια Συρία;
«Η Τουρκία θεωρεί την ύπαρξη μιας κουρδικής οντότητας ως απειλή για την εδαφική της ακεραιότητα. Και είναι πιθανή μια στρατιωτική επιχείρηση για τη δημιουργία μιας ζώνης ασφαλείας, βάθους 30 χλμ, κατά μήκος των συνόρων».
Ποιοι είναι οι ευρύτεροι στόχοι του Ερντογάν στη Συρία;
«Η Συρία χρειάζεται οπωσδήποτε ανοικοδόμηση, αλλά η Τουρκία δεν μπορεί να χειριστεί αυτό τον τομέα μόνη, δεδομένης της ζημιάς που έχει προκληθεί στη χώρα. Η υποστήριξη από διεθνείς οργανισμούς και τη διεθνή κοινότητα είναι απαραίτητη για την ανακατασκευή των κατεστραμμένων υποδομών».
Σχεδιάζει η Άγκυρα την ανακήρυξη τουρκο-συριακής ΑΟΖ που θα αποκλείει την Κύπρο;
«Είναι πραγματικά πολύ νωρίς για να συζητάμε για τουρκο-συριακή ΑΟΖ. Το πιθανότερο είναι ότι θα χρειαστεί χρόνο για να υλοποιηθεί».
