Ο Αρκάς επιλέγει να μας πει την «Καλημέρα» του για ακόμα μία φορά εμπνευσμένη από την εορταστική περίοδο. Σήμερα, Τρίτη 24 Δεκεμβρίου, είναι η Παραμονή των Χριστουγέννων και αυτό δε θα μπορούσε να μη σχολιάσει την ημέρα.
Ο καλλιτέχνης μας καλημερίζει, λοιπόν με τους μικρούς του ήρωες, τον Θανασάκη και τον Σπύρο. Οι δύο συμμαθητές φαίνεται ότι ακολουθούν το έθιμο της ημέρας και σαν μικρά παιδιά, έχουν βγει για να πούνε τα κάλαντα. Με μία φωνή και τα κάλαντα στα χέρια ρωτάνε το κοινό: «Να τα πούμε;».
Ο Αρκάς φαίνεται ιδιαίτερα ενθουσιασμένος με την περίοδο των γιορτών, καθώς τις τελευταίες ημέρες τα σκίτσα του είναι αφιερωμένα σε αυτές. Παράλληλα, δίπλα από τη λέξη «Καλημέρα», την οποία γράφει στο σχέδιό του έχει ζωγραφίσει και ένα γκι. Το γκι, όπως και τα αλεξανδρινά, είναι τα κατεξοχήν άνθη των Χριστουγέννων.
Τα Κάλαντα των Χριστουγέννων
Με τα κάλαντα, την παραμονή των Χριστουγέννων, ανοίγει ο εθιμικός κύκλος του Δωδεκαημέρου. Τα κάλαντα των Χριστουγέννων δεν τα τραγουδούμε αλλά τα ψέλνουμε. Αυτό τουλάχιστον έχει καθιερωθεί να λέγεται στην λαϊκή μας παράδοση και προφανώς σχετίζεται με τα γεγονός ότι οι στίχοι τους είναι θρησκευτικού περιεχομένου, αναφέρονται στη γέννηση του Ιησού Χριστού.
Ωστόσο δεν είναι λίγες οι φορές που οι στίχοι δε μένουν στο θρησκευτικό περιεχόμενο και συχνά τραγουδιούνται και χορεύονται και αποτελούν μέρος της ελληνικής δημοτικής μουσικής μας παράδοσης.
Τα κάλαντα έχουν τις ρίζες τους στην Αρχαία Ελληνική εποχή ενώ η λέξη Κάλαντα συνδέεται με τη ρωμαϊκή γιορτή των Καλενδών.
Το αρχαίο Ελληνικό έθιμο με το όνομα Ειρεσιώνη
Στην αρχαία Ελλάδα, τις πρώτες μέρες κάθε μήνα, παιδιά ξεχύνονταν στους δρόμους με «ειρεσιώνες» στα χέρια- (κλαδί ελιάς με γιρλάντες και καρπούς) και τραγουδούσαν από σπίτι σε σπίτι τις ημερολογιακές αλλαγές, ευχόμενα πλούτο, χαρά και ειρήνη και έπαιρναν ως φιλοδώρημα καρπούς κάθε λογής από το νοικοκύρη ή την κυρά του σπιτιού.
Από τις Καλένδες στα Κάλαντα
Το ίδιο έθιμο, συναντάται αργότερα στα ρωμαϊκά χρόνια και συνδέεται με την 1η ημέρα κάθε μήνα και ονομάζεται «Καλένδες» από όπου και προέρχεται ετυμολογικά η λέξη «Κάλαντα». Στη συνέχεια οι Ρωμαϊκές Καλένδες ταυτίστηκαν με την 1η Ιανουαρίου και την Πρωτοχρονιά.
Το έθιμο των Καλενδών συνεχίστηκε και στα Βυζαντινά χρόνια όπου κάθε πρώτη ημέρα του έτους διοργανώνονταν εορτές και πανυγήρια τα οποία ενοχλούσαν τη Χριστιανική Εκκλησία ακριβώς επειδή παρέπεμπαν σε ειδωλολατρικά έθιμα και δεν είχαν αναφορά στο Χριστιανισμό. Για το λόγο αυτό και η ΣΤ΄Οικουμενική Σύνοδος τα απαγόρευσε.
Οι πολίτες προκειμένου να διατηρήσουν το έθιμο, εισήγαγαν στις εορταστικές εκδηλώσεις της έναρξης της χρονιάς «δημοτικά ευχητικά τραγούδια» και έτσι επιβίωσε.
Η επίσημη εκκλησία το δέχτηκε σιωπηρά ενώ επιδίωξε τη σύνδεσή τους με τη μνήμη του Αγίου Βασιλείου Καισάρειας (1η Ιανουαρίου 379μ.χ.).
Στη συνέχεια τα κάλαντα συνδέθηκαν και με άλλες με χριστιανικές γιορτές, όπως των Χριστουγέννων, των Φώτων αλλά και τη γιορτή του Λαζάρου. Αποτέλεσμα αυτής της σύνδεσης με τις γιορτές της Ορθόδοξης Εκκλησίας ήταν οι εορτές αυτές, συχνά παγανιστικές, να επιβιώσουν κατά ένα μέρος τους μέχρι και σήμερα.
Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελούν οι μεταμφιέσεις που εκτυλίσσονται στο πλαίσιο του εορταστικού Δωδεκαημέρου των Χριστουγέννων, κυρίως στη Βόρεια Ελλάδα, όπου γιορτάζονται τα Ραγκουτσάρια και οι Μωμόγεροι.
